Meriç Tafolar

Soma'daki 301 madencinin yaşamını yitirdiği kazaya ilişkin Prof. Ercüment Yalçın, Prof. Eyüp Akpınar, Prof. Ahmet Hakan Onur ve Alpaslan Ertürk tarafından hazırlanan 126 sayfalık bilirkişi raporu, yaşanan kazadaki ihmalleri de gözler önüne serdi. Raporda, "Ocaktan çıkarılan cenazeler üzerinde yapılan otopsi sonuçları, ölümlerin yüzde 70 ile yüzde 85 arasında değişen miktarlarda karboksihemoglobin zehirlenmesinden kaynaklandığını göstermektedir" denildi.

Raporda, "Gaz ölçüm sonuçları karşılaştırıldığında, bazı vardiyalara ait gaz ölçüm sonuçlarının önceki vardiya sonuçları ile aynı olduğu ve önceki sayfalardan kopya çekildiği görülmektedir. Bulgular, gaz ölçüm defterinin ocak içinde gaz ölçümü yapılmadan, rastgele doldurulmuş olduğu, ölçüm sonuçlarının gerçek ölçüm sonuçları olmadığı kanaatini oluşturmaktadır" denildi.

48 sensörü var

Raporda, işletmede 19'u karbonmonoksit, 1'i karbondiyoksit, 19'u metan ve 9'u oksijen olmak üzere 48 adet gaz sensörü bulunduğu, el koyulan bilgisayar kayıtlarında 14 Mayıs 2013-13 Mayıs 2014 tarihine kadar bir yıllık tüm ölçüm değerlerinin mevcut olduğunun saptandığı belirtildi. Raporda 427 kodlu karbonmonoksit sensöründen 22 Nisan, 13 Mayıs tarihine kadar kayıt alınamadığı vurgulanırken, bazı karbonmonoksit sensörlerinden anlamlı sonuçlar alınamadığı, dolayısıyla bu sensörlerin kalibrasyonunun sıkıntılı olduğu değerlendirmesi yer aldı.

Bilirkişi raporunda olay gününde anlamlı değerlerin elde edildiği 8 ayrı karbonmonoksit sensöründeki ortalama ölçüm değerleri verildi. Rapora göre 50 ppm üzerinde ölçülen karbonmonoksit miktarı sınır değerlerin üzeri olarak değerlendiriliyor. Buna göre sınır değerlerin üzerindeki ilk sinyal, kazadan 3 ay önce şubat ayında geldi. 470 kodlu karbonmonoksit sensöründe yapılan ölçümler 1 Şubat-16 Mart arası 50 ppm ortalamanın üzerinde ölçüldü. Aynı sensörde 21-27 Nisan arasındaki ortalama ölçüm de 53,124 ppm olarak hesaplandı.

Sınır aşılmış

140 ayak hava çıkışındaki 415 kodlu sensörden elde edilen ortalama ölçümler ise 5 Mayıs'tan itibaren sürekli sınır değerin üzerinde çıktı. 5-6 Mayıs tarihleri arasında bu sensördeki ortalama değer 78,634 ppm; 7-8 Mayıs tarihleri arasında 88,793 ppm; 9-10 Mayıs tarihleri arasında 61,385 ppm; 11 Mayıs günü 59,044 pmm, 12 Mayıs günü 59,372 ppm ve kazanın yaşandığı 13 Mayıs günü 58,812 ppm olarak ölçüldü. Aynı gün 416 kodlu sensörden elde edilen ortalama değer ise 51,400 ppm olarak ölçüldü. Raporda 5 Mayıs tarihinde 12.39 ve 15.55 saatleri arasındaki 3 saat 16 dakikalık bölümde ortalama karbonmonoksit değeri 132,935 ppm olarak ölçülerek en üst seviyeye çıktı. Raporda, bu ölçüm değerlerinin gaz ölçüm defter kayıtlarında rastlanılmadığı vurgulandı.

Anormal sıcaklık göz ardı edilmiş

Raporda, yeraltı maden işletmelerinde kuru havada 30 santigrat derece, nemli havada ise 25 santigrat derecenin üzerindeki değerlerde çalışamayacağının belirtildiği ifade edilirken kazanın yaşandığı 13 Mayıs günü saat 10.15'te 46,23 santigrat derece olarak ölçülen sıcaklık, saat 15.10'da 46,58 santigrat derece, olay anında ise 45,38 santigrat derece olarak hesaplandı. Raporda, "Sıcaklık artışının nedeni araştırılmalıydı, ancak şirket teknik elemanlarının bu durumu da göz ardı ettikleri saptanmıştır" ifadesi kullanıldı.