PSİKİYATRİK HASTALIKLARLA DEMANSIN İLİŞKİSİ OLABİLİR Mİ?
Yirminci yüzyılın başlarında nöroloji ve psikiyatri henüz ayrılmamışken insan davranışlarıyla ilgili hastalıklar beyinle daha ilişkili olarak ele alınıyordu.
![Psikiyatrik Hastalıklarla Demansın İlişkisi Olabilir mi?](https://www.saglikaktuel.com/d/news/5669.jpg)
13 Ocak 2011 Perşembe 23:33
Buna örnek olarak,sonraları tümüyle psikiyatrik hastalık kabul edilen şizofreni'nin "erken bunama(demans prekoks)" olarak adlandırıldığını hatırlatalım.
Psikiyatri'nin en büyük isismlerinden birisi olarak kabul edilen Sigmund Freud'un aslında nöropsikiyatr olduğunu ve beyinle ilgili kitaplar yazdığını kaçmız hatırlıyor? Ancak daha sonra özellikle Amerika'daki gelişmelerin etkisiyle psikiyatri ve nöroloji ayrıldı ve bir çok hastalık rasaında psikiyatrik hastalıklar da daha çok "fonksiyonel" kabul edilmeye başlandı.
Günümüzde beynin görüntüsel,metabolik ve işlevsel açılardan eskiye oranla çok daha incelikli araştırılmaya başlanması, davranışlar ve beyin arasındaki köprünün daha açık biçimde yeniden kurulması ve psikiyatrik hastalarda beyin etkilenmesinin gösterilmeye başlanmasıyla eski soru yeniden sorulmaya başlanmıştır; "psikiyatrik denilen hastalıklar ne tür beyin hastalıklarıdır?" Majör psikiyatrik hastalıklar denilen hastalıklardaki (depresyon, şizofreni, Bipolar hastalık,OKB vs) beyin etkilenmesi nasıldır?
Bu tür hastalıkların sadece organik olmadıklarını,bunların oluşmasında çevre faktörünün rolü bulunduğunu da unutmadan soruya yanıt vermeye çalışalım;
1. Psikiyatrik hastalıklar öncelikle nörokimyasal hastalıklardır.
Yani bu hastalıklarda beynin içerdiği bazı önemli kimyasal (transmitter deniliyor) maddelerde ciddi dengesizlikler oluşmaktadır. Örneğin, depresyonda serotonin azlığı ve şizofrenide dopamin fazlalığı gibi.Nitekim tedavilerinde bu kimyasal eksiklik ya da fazlalık gözetilerek ilaç verilmekte ve bunlar başarılı olmaktadır.Yani psikiyatrik hastalıkların ilaç tedavisi nöropsikofarmakolojik yaklaşımla yapılmaktadır.
2. Psikiyatrik hastalıklar nöroanatomik hastalıklardır.
Bütün majör psikiyatrik hastalıklarda beyin dokusuyla ilgili önemli değişikliklerin olduğu gösterilmektedir.Örneğin,şizofrenide frontal lob atrofisi,depresyonda beynin kayıt bölgesi olan hipokampusta atrofi,bipolar hastalıkta temporal lob atrofisi gibi.Son görüntüleme tetkikleriyle bu paternler açık biçinmde gösterilmektedir.Bu bakımda majör psikiyatrik hastalıkların önemli beyin hastalılarından hiçbir farkları yoktur.Sadece belirtileri ve beyinde etkilenen bölgeler değişebilmektedir.Örneğin,Parkinson hastalığında beyindeki bazı çekirdekler etkilenirken,OKB'de de başka çekirdekler etkilenmektedir.Örneğin,frontotemporal demansta frontal ve temporal loblar erirken,şizofrenide daha çok ön lob atrofiye gitmektedir.Hastalıklar ilerledikçe bu etkiler daha da açık biçimde gözlenebilmektedir.
3. Majör psikiyatrik hastalıklarda demansa daha fazla raslanmaktadır.
Yapılabn araştırmalarda yaşam boyu depresyon fazlalığı ve birikimiyle Alzheimer hastalığının erken gelişimi arasında bir bağ bulunmuştur.Yine gençliklerinden itibaren şizofreni,bipolar hastalık gibi hastalıkları olanlarda 40-50 yaşlarından itibaren bu kez diğer bir demans grubunun sıklığı artmaktadır.Bu da Frontotemporal Lob Demansıdır.
4. Majör psikiyatrik hastalıklara ve demanslara aynı aileler içinde daha fazla raslanmaktadır.
Son yıllarda gördüğümüz demans hastalarının yakın aile fertleri arasında psikiyatrik hastalık sıklı ile,arkadaşlarımızın takip ederek bizden konsültasyon istediği psikiyatrik hastaların yakın aile fertleri arasında demans sıklığı dikkat çekicidir.Bu da her iki hastalık grubunda genetik etken yakınlığının söz konusu olabileceğidir.
5. Demans ilaçlarıyla psikiyatrik hastalıkların ilaçları birbirlerinin etkilerini arttırmaktadır.
Psikiyatrik hastalıklarda(örneğin depresyonda ve şizofrenide)görülen bilişsel yetersizliklerle demans hastalarında görülen davranışsal bozuklukların tedavisinin yolu ortaktır.Her iki ilaç grubu da her iki durum için verilmektedir.Örneğin Alzheimer hastalığı için verilen bir ilaç depresyonun unutkanlığına iyi gelmekte,demanslıların davranış bozukluklarına da psikiyatrik ilaçlar iyi gelmektedir.
6. Psikiyatrik hastalıklar erken beyin hastalıklarıdır.
Bütün bu ilişkilerden çıkan sonuç,psikiyatrik hastalıkların beyinle ilişkili olduğu ve majör psikiyatrik hastalıkların ilerde demans gelişimi için risk oluşturduğudur. Daha da ötesi,kronik depresyonun ilerdeki Alzheimer için şŞizofreni ve bipolar hastalğınsa ilerdeki frontotemporal demans için risk oluşturduğu söylenebilir. Yandaki örnekte psikiyatrik hastalık tanısı aldığı halde frontotemporal lob atrofisi ve demansı olan olguya ait örnek görülmektedir. (Büyütmek için fotoğrafa tıklayınız)
Ne Yapılmalı?
1. Psikiyatrik hastalar potansiyel beyin hastası olarak ele alınmalı.Psiikiyatrik inceleme yeterli görülmemeli,nöropsikolojik testler ve en azından MR yapılmalı ve psikiyatri ve nörolojinin ortak konsültasyon ortamında değerlendirilmeli.
2. Hasta ve yakınlarıyla çıkan sonuçlar paylaşılmalı,varsa beyin etkilenmesi konusunda bilgi verilmeli.
3. Psikiyatrik hastaların tedavilerine mutlaka beyin metabolizmasıyla ilgili uyarıcı-düzenleyiciler verilmeli.
4. 50 yaşın üzerindeki yeni ortaya çıkan her psikiyatrik tablo mutlaka demans olasılığı açısından sorgulanmalı.
Prof. Dr. Oğuz Tanrıdağ
Organ Nakli Bekleyen Kadının Kendi Organları Başkasına Umut OlduEşinin hayatını kaybettiği motosiklet kazası sonucu hastanede sürdürdüğü yaşam mücadelesini kaybeden 39 yaşındaki Emine Burak'ın organları vasiyeti...18 Temmuz 2024 Perşembe 13:33BASIN HABERLERİ
İsrail'in 286 gündür saldırılarını sürdürdüğü Gazze'de can kaybı 38 bin 848'e çıktıİsrail ordusunun Gazze Şeridi'ne 7 Ekim 2023'ten bu yana düzenlediği saldırılarda hayatını kaybedenlerin sayısı, son 24 saatte 54 artarak 38 bin 848'e yükseldi.18 Temmuz 2024 Perşembe 13:08BASIN HABERLERİ
Develi’ye 112 Acil Ve Asm YapılacakDevelili Hayırsever Turan Aksu; Fatma-Turan Aksu Aile Sağlığı Merkezi yapımı için protokol imzaladı.18 Temmuz 2024 Perşembe 12:48BASIN HABERLERİ
Seah’ta Kemoterapi Gören Hastalara Moral Olacak DeğişimSakarya Eğitim ve Araştırma Hastanesi'nde kemoterapi gören hastalara moral olması gayesiyle koridorlar ve kemoterapi görülen odaların duvarları gökyüzü...18 Temmuz 2024 Perşembe 12:33TIBBİ-RADYASYON ONKOLOJİSİ
Hayırsever desteği Kayseri'deki sağlık hizmetlerinin gücüne güç katıyorKayseri'de hayırseverlerin desteğiyle yaptırılan 63 aile sağlığı merkezinde geçen yıl 4 milyon 70 bin poliklinik hizmeti verildi.18 Temmuz 2024 Perşembe 12:23BASIN HABERLERİ
Van’ın ‘Tüp Bebek Merkezi’ Projesi TamamladıVan İl Sağlık Müdürlüğü tarafından Eğitim ve Araştırma Hastanesi bünyesinde projesi tamamlanan "Üremeye Yardımcı Tedavi Merkezi" için fiziki çalışmalara...18 Temmuz 2024 Perşembe 11:48KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM
Mutfak Tüpünün Patlamasıyla Alevler Arasında Kalan Kadın Yanık Merkezinde Tedavi GörüyorBursa'da evdeki mutfak tüpünün patlamasıyla vücudunda derin yanıklar oluşan 46 yaşındaki kadının Bursa Şehir Hastanesi'nde tedavisi sürüyor.18 Temmuz 2024 Perşembe 11:48BASIN HABERLERİ
Aşırı Sıcaklara Karşı Uzmanlar Uyarıyor: “Ciddi Sonuçlarla Hastanelik Olabilirsiniz”Aşırı sıcaklıklara karşı AKOM'dan uyarı gelirken vatandaşlara tavsiyelerde bulunan Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Uzmanı Prof.18 Temmuz 2024 Perşembe 11:23ENDOKRİNOLOJİ VE METABOLİZMA HASTALIKLARI
Dört bakanlık, doğurganlık hızının düşmesiyle ilgili çalışma grubu kuracakAile ve Sosyal Hizmetler Bakanı Göktaş:18 Temmuz 2024 Perşembe 11:23BASIN HABERLERİ
Dicle Üniversitesi Hastanesi’nde 74 Kişi ZehirlendiAlınan bilgilere göre, dün hastane personelleri akşam saatlerinde mide bulantısı ve ishal şikayetiyle şimdiye kadar 74 personel hastanenin acil servisine...18 Temmuz 2024 Perşembe 11:13İÇ HASTALIKLARI
- Geri
- Ana Sayfa
- Normal Görünüm
- © 2006 Sağlık Aktüel