PRİM GÜNÜNÜ DÜŞÜRMEK KIDEM TAZMİNATINI ETKİLEMEZ

SGK emekli aylığını hesaplarken önce bir günlük kazancı bulur ve sonra bunu 30 ile çarpar. Bu sebeple çalışanların, emekli aylıklarının düşmemesi için kazançlarını artıramıyorlarsa günlerini düşürmeleri yararlarınadır. Günün düşmesi kıdem tazminatını etkilemez

Ali Bey, 12.09.2012 tarihli yazınızda, "Çalıştıkça emekli aylıkları düşer ama engelleme yolu da var"
diyordunuz. Günü düşürme sigortalıların zararına olmayacak mı? Çalışma yıllarına karşı alacağı kıdem tazminatı durumu ileri tarihte sorun olur mu? Ali Bey, bu iş aşağı tükürsem sakal, yukarı tükürsem bıyık hesabı... İşveren için belki kayıp olmaz ama işçi için iki türlü kayıp olur bence; çok prim öderse ileride alacak olduğu maaş düşer, az prim öderse bu defa da kıdem tazminatı kaybı olmaz mı?
Altan Yağız-İzmir
Sayın okurum, çalıştıkça emekli aylıkları düşer bu doğrudur. Daha doğrusu kişilerin geçmiş çalışma yıl ve kazançlarına göre değişmekle beraber, aylık kazancı 2400 günlük kazancı da (2400/30=80) seksen liradan az olan SSK'lıların ve Bağ-Kur'luların hep prim ödeme ayında ileride emekli olduklarında alacakları emekli aylığı düşüyor. Bunu engellemenin yolu da günlük kazanç 200 lira (günlük tavan kazanç) olacak şekilde günü düşürmektir. Mesela ayda 1600 lira SGK'ya kazanç bildirilen birisi için ayda 30 gün değil de 8 gün çalıştı diye bildirmektir. 30 günden az bildirilince ödenmesi gereken zorunlu Genel Sağlık Sigortası priminden kurtulmak için de eksik gün nedeni olarak puantajlı çalışma ile SGK'ya bildirilmesi doğru olur.

SGK BİLGİSAYARI GÜNLÜK KAZANÇ İLE AYLIK HESAPLAR
SGK bilgisayarı emekli maaşını basit olarak, Aylık Ortalama Kazanç (AOK) x Aylık Bağlama Oranı (ABO) çarpımıyla bulur. Aylık Ortalama Kazanç'ı bulurken de önce kişinin günlük kazancını bulur ve bunu 30 ile çarpar. Aylık Bağlama Oranı ise gün sayısına göre belirlenir; son düzenleme ile ABO her 360 gün için yüzde 2'dir. Ayda 1600 lira kazanan ve 7200 günü olan iki kişiden bu formüle göre emekli aylığı hesaplaması da çok farklı çıkar. Ayda 30 gün bildirilenin hesabı; 1600 x % 40 =640 lira olurken, ayda 1600 liradan 8 gün çalışanın ise, 1600/8 =200 x 30 =6000 lira AOK'si olur. Aylığı da 6000 x % 40 hesabıyla, 2400 lira çıkar. Tabii geçmiş çalışma yıllarının kazancıyla ortalama alındığında daha düşük çıkma şansı da vardır.

KIDEM TAZMİNATI RAKAMINI ETKİLEMEZ
Uygulama ve Yargıtay kararları gereğince de bir kişinin ayda kaç gün çalıştığı değil de ayda kaç para brüt kazancının olduğu önemlidir. Örneğimizdeki ayda 1600 lira kazanan birisinin SGK'ya 30 gün bildirilmesi ile 8 gün bildirilmesi arasında aylık kazanç rakamı değişmeyeceğinden alacağı kıdem tazminatı da değişmez. İşverenin de SGK'ya ödeyeceği prim ve Maliye'ye ödeyeceği vergi rakamları değişmez. Örneğin, ayda 5 gün bir işyerinde çalışan kişi 5 gün için 2000 lira brüt kazanç elde ediyorsa, bu işyerinde de 5 yıldan beri çalışıyorsa alacağı kıdem tazminatı 5 x 2000 lira hesabıyla 10 bin lira olur. Kişi 30 gün çalışıp yine 2000 lira kazanıyorsa hesaplaması yine aynıdır.



Yeni genel müdürün emekli aylığı 2 bin liradır

Ali Bey, 1981 yılından 2009 yılına kadar işçiydim ve ücretlerim de hep SSK tavanından ödendi. 2009 yılı şubat ayında da kamuda bir kurumda 6400 ek göstergeyle ve genel müdür unvanıyla memuriyete başladım. 31.08.2012 günü de emekli oldum. Bana TC Emekli Sandığı'ndan 2100 lira emekli aylığı bağladılar. Ayrı yerden eski emekli genel müdürler 4200 lira emekli aylığı alıyorlar. Bunda bir hata yok mu?
İsmi Saklı
Sayın genel müdür, 01.10.2008'den yani 5510 sayılı Kanun'dan sonra ilk defa devlet memuru olanlar, (yeni adıyla 4/C'li) mağdur durumdadır. Emekli maaşları eski 5434 sayılı Emekli Sandığı Kanunu'na göre hesaplanmaz, 5510 sayılı kanuna göre hesaplanır. Yani maaşları tıpkı SSK'lılar gibi hesaplanır. Size 5434 sayılı kanundan gelen, ek gösterge aylığı, makam-görev-temsil tazminatı ödenmez. Çok şükür ki geçmişte ücretleriniz hep tavanmış da 2100 lira almışsınız. Yoksa 700 lirayla da emekli olabilirdiniz.
 

Ali Tezel / Habertürk