OHAL İLE HAYATIMIZDA NELER DEĞİŞTİ?

Murat GÜRGEN / Fevzi ÇAKIR / Deniz ÇİÇEK / Lütfi ERDOĞAN / Elif Nurgül ÇÜLÜK

Türkiye, 15 Temmuz 2016 Cuma günü hain bir darbe girişimiyle karşı karşıya kaldı. TBMM, bombaların hedefi oldu. FETÖ'cü hainler tank ve helikopterlerden sivil vatandaşların üzerine ateş açtı. Seçkin polis birlikleri bombalarla katledildi. 240 sivil, polis ve asker şehit oldu. Yüzlerce kişi yaralandı. İhanet girişimine karşı etkin ve hızlı mücadele için ilk defa ülke genelinde olağanüstü hal (OHAL) ilan edildi. OHAL kararının hemen ardından peş peşe 3 kanun hükmünde kararname (KHK) yayımlandı. Eğitimden sağlığa, güvenlikten yargıya, ekonomiden bürokrasiye tarihi bir dönüşüm yaşandı. Sivil-asker ilişkilerinde ve TSK'nın yapısında köklü değişikliklere gidildi. Bu yazı dizisinde OHAL kapsamındaki düzenlemelerle nelerin değiştiğini okuyacaksınız...

Fetullahçı Terör Örgütü'nün (FETÖ) 15 Temmuz kanlı darbe girişimi, en ağır faturayı Türk Silahlı Kuvvetleri'ne (TSK) yaşattı. Generallerin yarısı darbe girişiminin ardından ordudan atıldı. TSK'nın mevcut yapısının darbe girişimcilerine uygun atmosfer sağladığı öngörüldü ve bu çerçevede yapılan yasal düzenlemelerle ordu yönetiminde hükümet söz sahibi hale getirildi. TSK içerisinde paralel yapıyla ilişkisi olduğu değerlendirilen personel ihraç edilerek büyük bir temizlik ve tasfiye hareketi yürütüldü. OHAL uygulamasının hükümete kazandırdığı KHK yetkisi olmasaydı, söz konusu yasal düzenlemelerin ve ihraç kararlarına ilişkin adımların atılması ayları, hatta yılları bulacaktı. Bu durumda TSK'da yapılması gereken temizlik gecikecekti.

3 BİN 73 ASKERE İHRAÇ

OHAL kapsamında şu ana kadar 3 KHK yayımlandı. 27 Temmuz'da yayımlanan ilk kararname ile 149 general, 1099 subay, 436 astsubay ihraç edildi. 31 Temmuz'da yayımlanan ikinci kararnameyle de 9 general, 909 subay ve 471 astsubay ordudan atıldı. TSK'dan atılan personel yargılama sonucunda mahküm olmasa dahi bir daha kamuda görev alamayacak. Askeri pilotların lisansları da iptal edildi. Genelkurmay Başkanlığı komutası altındaki kuvvet komutanlıkları Milli Savunma Bakanı'na bağlandı. Cumhurbaşkanı ve Başbakan, kuvvet komutanlarına ve altlarında görev yapan komutanlara doğrudan emir verebilecek. Jandarma Genel Komutanlığı ile Sahil Güvenlik Komutanlığı, İçişleri Bakanlığı'na bağlandı. Tüm görev ve personel işlemlerini bundan böyle İçişleri Bakanlığı yerine getirecek.

MİLLİ SAVUNMA ÜNİVERSİTESİ

Askeri liseler kapatıldı. Harp okulları ve harp akademilerinde yürütülen lisans ve yüksek lisans eğitimleri için Milli Savunma Üniversitesi kurulacak. Üniversite kurmay subay yetiştirmek ve lisansüstü eğitim vermek amacıyla yeni kurulan enstitülerden kara, deniz ve hava harp okullarından, astsubay meslek yüksekokullarından oluşacak. 15 Temmuz itibarıyla askeri okullarda eğitim gören öğrencilerin tamamı sivil okullara kaydırıldı. Bu nedenle rütbe takıp üniforma giyemeyecekler. Mevcut öğrenciler puanlarına göre lise ve üniversitelere yerleştirilecek. Ankara ve İstanbul başta olmak üzere, darbe girişimine katılan kent merkezlerindeki kışlaların kapatılması kararı alındı. Ankara'da Akıncı Üssü ile Mamak ve Etimesgut'taki zırhlı birlikler, Güvercinlik'teki Kara Havacılık Komutanlığı taşınacak. İstanbul'da da Hasdal ve Maltepe kışlaları kapatılarak şehir dışına nakledilecek. Askeri hastaneler Sağlık Bakanlığı'na devredildi. Askeri hastaneler ağırlıklı olarak TSK mensuplarına hizmet veriyor, siviller kontenjan dahilinde hizmet alabiliyordu. Artık siviller bu hastanelerden daha rahat hizmet alabilecek. Askeri hekim ihtiyacının karşılanması yönünde de çalışma yürütülecek.

FETÖ'NÜN OKULLARINA KİLİT

OHAL kapsamında çıkarılan KHK'larla eğitim ve sağlık alanlarında da birçok adım atıldı. Milli Eğitim Bakanlığı (MEB), aralarında il milli eğitim müdürleri, okul müdürleri ve öğretmenlerin de olduğu 22 bine yakın personeli açığa aldı. Özel okullarda görev yapan 27 bin 800 öğretmenden 21 bininin lisansları iptal edildi. Söz konusu öğretmenler bundan sonra kamuda ve özelde hiçbir okulda eğitim faaliyeti yapamayacak. FETÖ/PDY (Paralel Devlet Yapılanması) soruşturması kapsamında bin 900 özel okul, kurs, yurt ve etüt merkezi kapatıldı. Bu okullarda kaydı bulunan 138 bin öğrenci de devlet okullarına nakledilecek.

ADAYLARA SÖZLÜ SINAV

Soruşturma kapsamında 22 bin öğretmenin açığa alınmasıyla oluşan ihtiyaç, sözleşmeli ve norm kadro fazlası öğretmenlerle karşılanacak. MEB bu kapsamda 15 bin sözleşmeli öğretmen alacak. KPSS'den 50 ve üzeri taban puana sahip adaylar başvurabilecekler. Ayrıca Türkiye genelinde 18 sınav merkezinde sözlü sınava girecekler. 60 puan ve üzeri puan alan adaylar başarılı sayılacak.

Dershanelerin yerine kurulan özel öğretim kurslarında önemli bir değişikliğe gidildi. Kurslar, özel ders merkezi gibi çalışacak. Kurslarda verilebilecek ders sayısı, 5'ten 1'e düşürüldü. Kurslara, bu değişiklik için 1 Temmuz 2018 tarihine kadar süre verildi.YÖK, bin 176'sı devlet ve 401'i vakıf olmak üzere tüm üniversitelerde görev yapan bin 577 dekanın istifasını istedi. İstifalar kabul edildi ve tüm dekanlar güvenlik soruşturmasından geçirildi. Aralarında Boğaziçi, İstanbul Teknik Üniversitesi, ODTÜ'nün de bulunduğu 20 devlet üniversitesine yapılacak rektör atamalarında adaylar "paralel" incelemesinden geçirildi.

GATA, SAĞLIK BAKANLIĞI'NDA

FETÖ/PDY üyeliği tespit edilen 15 vakıf üniversitesi kapatıldı. Üniversitelerde eğitim gören 80 bine yakın öğrenciye tekrar tercih yapma imkanı getirildi. Öğrenciler üniversiteye girdikleri yılda aldıkları puanla istedikleri devlet ve vakıf üniversitesine tercih yapacak. YÖK ve Ölçme Seçme ve Yerleştirme Merkezi (ÖSYM), Gülhane Askeri Tıp Akademisi (GATA) ile kapatılan 15 vakıf üniversitesini tercih kılavuzundan çıkardı. Devlet ve vakıf üniversitelerinde 2 bin 990 akademisyen ve idari personel görevden uzaklaştırıldı. Sağlık Bakanlığı, FETÖ operasyonları kapsamında 115'i yönetici, 1504'ü hekim olmak üzere 5 bin 581 personeli görevden aldı. FETÖ/PDY ile bağlantılı olduğu tespit edilen 34 sağlık kuruluşu kapatıldı. Bunlardan 13'ü "Sağlık Bakanlığı" tabelasıyla tekrar vatandaşın hizmetine açıldı. Sağlık Bakanlığı, kararnameye dayanarak askeri hastaneler ve GATA'yı bünyesine aldı.

KOMUTANLARI HÜKÜMET BELİRLEYECEK

Yüksek Askeri Şüra'nın (YAŞ) yapısı değiştirildi. Eskiden YAŞ'ın 2 sivil 14 asker üyesi vardı. YAŞ bundan böyle 10 sivil 4 asker üyeyle toplanacak. Genelkurmay Başkanı'nın kuvvet komutanları arasından seçilmesi zorunluluğu da kaldırıldı. Hükümet orgeneral ve oramirallerden birini Genelkurmay Başkanı olarak görevlendirebilecek.