OBEZİTE DE ARTIYOR, KANSER DE

Türkiye’de kanser vakasının 400 bin olduğunu belirten rapora göre, her yıl 150 bin yeni kanser teşhisi konuluyor.

Raporda, Türkiye’nin dünyada kilolu nüfus oranı en yüksek ülkelerden biri olduğu belirtilirken, obezite ile mücadelenin altı çiziliyor. Beslenme ve Diyet Uzmanı Çağatay Demir de beslenme alışkanlıklarının kanser gelişiminde önemli bir etkiye sahip olduğunu belirtiyor.

Kadın ve erkeklerde görülen kanser vakalarının yüzde 35’i beslenme alışkanlıklarına bağlıyken, şişman bireylerde kanser görülme sıklığının iki kat daha fazla olduğunu belirten Çağatay Demir, beslenme alışkanlıkları ve kilonun sağlığı önemli ölçüde etkileyen faktörlerin başında geldiğini söylüyor.

Şişman veya obez bireylerde başta meme, kolon, rahim (endometrium), özefagus (yemek borusu) ve böbrek kanserinin görülme riski, ideal kilodaki bireylere kıyasla daha yüksek. Obezitenin, serviks, safra kesesi, lenfoma, yumurtalık, pankreas, tiroid ve prostat kanserlerinin de riskini arttırdığı biliniyor. Çeşitli araştırmalar, kilo kaybının, meme kanseri gibi bazı spesifik kanser türlerinin oluşma riskini azalttığını kanıtlıyor.

KANSERDEN KORUNMANIN EN KOLAY VE EKONOMİK YOLU
Beslenme ve kanser ilişkisine dikkat çeken Çağatay Demir, ‘‘Beslenme alışkanlıklarının kanser riski üzerinde etkili olduğu bir gerçek. Yüksek kalori alımının obezite için risk faktörü oluşturup, kanser riskini artırdığı kabul ediliyor. Bunun yanında beslenmemizde yapacağımız bazı değişiklikler ile kanser riskini azaltabiliriz. Örnek olarak, sebze ve meyve ağırlıklı bir beslenme düzeni, akciğer, ağız, özefagus, mide ve kolon kanseri riskini düşürdüğü biliniyor. Meyve ve sebzelerin yapısında bulunan C vitamini, E vitamini, karotenoidler, diğer birçok fitokimyasallar gibi bir takım antioksidan maddeler, metabolizma sonucu açığa çıkan oksidan maddeleri etkisiz hale getirerek kanser gelişimini önlüyor. Oksidan maddeler ise hücre hasarına neden olarak kanser riskini artıyor. Kanserden korunmanın ve bu antioksidan maddeleri vücuda almanın en güvenli, kolay ve ucuz yolu taze sebze ve meyveleri tüketmektir’’dedi.

Yağ miktarının ve türünün de kanser oluşumunu direkt ve dolaylı yoldan etkileyebildiğini belirten Demir, ‘‘Yüksek doymuş yağ tüketimi kanser riskini artırıyor. Yüksek yağ tüketimi, diyetle fazla kalori alınmasına yol açarak obeziteyi ve obeziteye bağlı gelişen kanser türlerini de beraberinde getiriyor. Buna karşı balıkta bulunan omega-3 yağ asidi, zeytin ve kanola yağında bulunan tekli doymamış yağ asitleri ve diğer çoklu doymamış yağ asitleri de kanser riskini azaltmaya yardımcı oluyor’’ diyerek sözlerine devam etti:

SOSİS, SUCUK VE SALAM GİBİ ÜRÜNLERDEN UZAK DURUN!
Sosis, sucuk, salam gibi birtakım işlenmiş et ürünleri de kanser oluşumunu sağlayan nitrit gibi koruyucu maddeler içeriyor. Bu gibi besinlerin yapısına renk vermesi ve tazeliğini koruması amacıyla konulan nitrit, vücutta nitrozaminlere dönüşerek hücre hasarına neden oluyor. Bu nedenle bu besinler tüketilmemesi, tüketildiği takdirde ise bu besinlerin zararlı etkilerini azaltan C vitamininden zengin besinlerle alınması tavsiye ediliyor.

Besinlerin pişirilme şeklinin de önemli olduğunu belirten Diyet ve Beslenme Uzmanı Çağatay Demir, ‘‘Araştırmalar, yağda kızartma, ateşe yakın yapılan ızgara işlemleri gibi besinin hızlı pişmesini sağlayan pişirme yöntemlerinin, kanser riskini arttıran birtakım kimyasal maddelerin açığa çıkmasına neden olduğunu gösteriyor. Bu nedenle suda ve buharda haşlama, buğulama ve fırında pişirme yöntemleri daha az kimyasal açığa çıkmasına neden oldukları için tercih edilmesi gereken yöntemleridir’’ dedi.

BEDEN KİTLE İNDEKSİNİ İDEAL DEĞERLERE ÇEKİN

Obezitenin birçok kanser türünün oluşmasında etkili olduğu söyleyen Demir, ‘‘Kilo durumunun saptanmasında yaygın olarak kullandığımız beden kitle indeksi (BKI) kilonun, boyun metre kare cinsinden oranıyla elde edilen bir değerdir. Bu değerin 18,5-24,9 arasında olması ideal kilo, 25-29,9 arasında olması kilolu, 30’un üzerinde olması obez olarak kabul edilir. BKI değerinizi 18,5-24,9 arasına çekerek ideal kiloya ulaşabilir ve kanserden korunabilirsiniz’’ diye konuştu.

KANSERDEN KORUNMAK İÇİN BESLENME TAVSİYELERİ
Besin çeşitliliğini sağlayın, değişik türde ve renkte besinler tüketmeniz değişik çeşitte vitamin ve minerallerden faydalanmanızı sağlayacaktır. Örneğin günde 3 porsiyon meyve tüketiyorsanız hepsinin rengi birbirinden farklı olmalı.
Günde 3 ana 3 ara olmak üzere toplam 6 öğünde beslenin.
Şeker ve tatlı tüketimi mümkün olduğunca sınırlandırın, sütlü tatlıları tercih edin.
Meyve, sebze, tam tahıl ürünleri ve baklagilleri tüketerek günlük posa alımını arttırın.
Günde en az 5 porsiyon taze sebze ve meyve tüketin.
Kabuğu ile tüketilebilen meyve ve sebzeleri soymayın.
Düşük yağlı ve düşük kolesterollü besinler tercih edin.
Yüksek kalsiyumlu besinler tüketin.
Katı yağlardan uzak durun.
Tuz tüketimini azaltın.
Sucuk, salam gibi işlenmiş et ürünlerinden uzak durun.

Vücut için birçok önemli görevi olan su tüketimini arttırın.
Etli sebze yemeklerinin içerisine ayrıca yağ eklemeyin, et yeterince yağ içerir.
İçeriği bilinmeyen yüksek enerjili besinler tüketmeyin.
Fiziksel aktivitenizi arttırmaya özen gösterin.
Ağız ve diş sağlığına dikkat edin.
Kesinlikle sigara içmeyin.
Besinleri doğru hazırlayın ve doğru pişirin.
Hızlı kilo verdiren diyetlerden kaçının.