OBEZ BİREYLERDE KALP VE DAMAR HASTALIĞI RİSKİ

Özel Adana Ortadoğu Hastanesi tarafından Kardiyoloji Uzmanı Doç. Dr. Tuna Katırcıbaşı ve Kalp ve Damar Cerrahisi Uzmanı Doç. Dr. İsa Coşkun katkılarıyla 'Beslenmenizi Değiştirin Hayatınız Değişsin' sloganıyla eğitim semineri düzenlendi. Hastaların yoğun ilgi gösterdiği seminerde sunum yapan Diyetisyen Cansu Kolukırık, kalp hastalarının beslenmede dikkat etmesi gereken konular hakkında bilgi verdi.

Diyetisyen Kolukırık, kalp ve damar hastalıklarının dünyada ölüm nedenleri arasında birinci sırada yer alan ciddi bir hastalık olduğunu hatırlatarak, "Obezite kalp hastalığının en önemli ikinci nedenidir. Kalp ve damar hastalıklarının temelinde ateroskleroz yani damar sertleşmesi vardır. Damar sertleşmesi sigara, obezite, diyabet gibi nedenlerle hasar gören damarda kanda taşınan kolesterolün birikmesiyle damarı tıkaması olayıdır. Kan kolesterolü yüksekliği böylece damar tıkanıklarına yol açar. Obez bireylerde kalp damar hastalığı gelişme riski yüksektir. Çünkü obez bireylerin vücutlarında fazladan kolesterol üretilir ve şişmanlık kan kolesterolünde artışa, damar hasarı gibi zararlara yol açar. Bypass veya stent ameliyatı ile daralmış veya tıkalı damarda kan akımı yeniden sağlanır. Ameliyat sonrası koruyucu tedbirler alınmaz ise bypass damarlarında da tekrar tıkanıklık oluşabilir. Bu da ciddi bir problemdir. Bir anlamda; mevcut yaşam tarzı değiştirilmezse damar tıkanıklığı tekrarlama riski yüksektir" diye konuştu.

"BESLENMEMİZİ DEĞİŞTİRMEYE YAĞLARDAN BAŞLAYALIM"

Öncelikle iyi yağların ve kötü yağların etkilerinin bilinmesi gerektiğine dikkat çeken Kolukırık, "Zeytinyağı, fındık yağı, mısırözü yağı, balık, cevizde bulunan doymamış yağlar 'iyi' yağların kaynaklarıdır. Hayvansal yağlar ve trans yağlar ise kalbe iyi gelmeyen kolesterolü yükselten yağlardır. Yemek yaparken ve hazırlarken sağlıklı yağlar kullanın. İlk tercihimiz zeytinyağı, fındık yağı, kanola yağı olmalıdır. 2. tercihimiz ayçiçek yağı, mısırözü yağ, trans yağ içermeyen yumuşak margarinler olmalıdır. Tereyağ, katı yağ, sert margarinler yanlış seçimlerdir, uzak durulmalıdır. Yemek yaparken bir ölçü zeytinyağı, bir ölçü ayçiçek yağı gibi karıştırarak da kullanabilirsiniz. Yağ çeşidinden çok miktarı da önemlidir. Fazla yağ tüketimi, zeytinyağı da dahil kalp ve damar sağlığına zarar verir, kilo alımına yol açar" ifadelerini kullandı.

"KIRMIZI ET Mİ BEYAZ ET Mİ?"

Diyetisyen Kolukırık, kırmızı et yerine balık, tavuk ve hindi eti tercih edilmesini önererek, "Çünkü kırmızı et doymuş yağ ve kolesterol içeriği yüksektir. Beyaz etin kırmızı ete oranla protein içeriği daha yüksek olup kolesterol içeriği düşüktür. Kırmızı et tüketimi haftada 2'yi geçmemelidir. Yumurtanın beyazında kolesterol yoktur. Yumurta beyazı yüzde 100 proteindir. Ancak yumurta sarısı kolesterolden zengindir. Kalp ve damar hastalığı olanlar için haftada 2-3 kez tüketilebilir. Kahvaltılarda haşlanmış olarak tercih edilmelidir. Bitkisel protein kaynağıdır. Mercimek, kuru fasulye, nohut, barbunya gibi kurubaklagiller demir, çinko, magnezyum minerallerinden zengindir. Bu mineraller kalbin daha iyi çalışmasına, kan basıncının düşmesine yardımcı olur. Özellikle kışları sofralarımızda zeytinyağlı yemek veya çorba olarak sıkça tercih edilebilir. Kurubaklagil yemeği etli yapılacaksa da mümkün olduğunca etin az konulması ve az yağ eklenmesi, hatta yemeğe yağ eklenmeden etin kendi yağıyla pişirilmesi kalp sağlığı için en doğru seçimdir" şeklinde konuştu.

"SÜT VE ÜRÜNLERİNDE AKILLICA SEÇİMLER YAPILMALIDIR"

Doğru tüketmeyen süt ve süt ürünlerinin yararlarından çok zararlarının olduğunun altını çizen Kolukırık, "Süt, yoğurt, ayran kalsiyum ve protein kaynağıdır. Kemik, diş ve kalp sağlığı için özellikle günde en az 2-3 porsiyon süt ve ürünlerini öneriyoruz. Ancak süt ve ürünlerini tam yağlı kullanmak kanda kolesterol ve kötü kolesterolü yükseltir. Kalp sağlığını olumsuz etkiler. Süt ve ürünlerini mutlaka yağsız , az yağlı tüketin. Light süt demek normal süte göre yağı azaltılmış süt demektir. Aynı şey yoğurt için de geçerlidir. Kalsiyum değeri aynıdır. İçeriğindeki protein sayesinde tok tutucu özelliği vardır. Yani light süt ve süt ürünleri zararlı değildir. Özellikle şeker hastalarının beslenmelerinde mutlaka light süt ve yoğurt bulundurmaları gerekir. Kan şekerinin düzenlenmesini sağlar. Türk Gıda Tebliğine göre light süt ve yoğurt tatlandırıcı ve katkı maddeleri içermez" dedi.

"TAM TAHILLAR LİF KAYNAĞI"

Kolukırık, "Kalp-damar hastaları ve şeker hastaları özellikle tam tahıl ürünleri kullanmalıdır. Beyaz ekmek yerine kepekli ekmek, tam buğday ekmeği, çavdar veya yulaf ekmeği alın. Tam tahıl ürünleri yüksek oranda lif içerir. Lifli gıdalar da kolesterolün düşmesini ve kan şekerin düzenlenmesini sağlar. Pirinç yerine bulgur tercih edilmelidir. Yemeklerin yanında pilav, makarna yerine tam buğday ekmeği, kepekli ekmek yemek hem daha az kalori almamızı sağlar, hem de zayıflamaya yardımcı olur" diye konuştu.

Günde en az 5 porsiyon sebze ve meyve tüketilmesini öneren Kolukırık, "Sebze ve meyveler; besin öğeleri açısından zengin, düşük kalorili ve yüksek liflidir. Sebze ve meyvelerden günlük gereksinim duyulan vitamin ve minerallerin birçoğunu alabilirsiniz. Gün içerisinde yeterli sebze-meyve tüketmek kan basıncının düşmesine yardımcı olur ve kalp krizi geçirme riskini azaltır. Ayrıca tok tutma dereceleri yüksek olduğu için zayıflamaya yardımcı olur. Yaşlanmayı önleyici antioksidantları bolca içeren sebzeler ve meyveler kalbe en iyi gelen besinlerdir. Yemeklerin yanına mutlaka salata hazırlayın. Sebze yemeklerini etli değil zeytinyağlı yapın. Meyveleri meyve suyu olarak değil kendisini tüketin" ifadelerini kullandı.

"ŞEKER VE TUZ TÜKETİMİNE DİKKAT"

Şeker ve tuz tüketiminde de hastalara önemli bilgiler veren Kolukırık, "Günlük tuz sınırı 6 gram iken, Türkiye'de tüketilen günlük tuz miktarı 18 gramdır. Tuz tüketiminin zararları sayılamayacak kadar çoktur. Kalp için tehlikelidir, kan basıncını arttırır, çarpıntıya neden olur. Hipertansiyon hastaları üzerinde yapılan bir çalışmada tuz kullanımı bırakılarak ve yaşam tarzı değişiklikleriyle tansiyonun normal seviyelere indiği gözlemlenmiştir. Sofranızdan tuzluğu kaldırın. Yemeklere tuz atma alışkanlığını bırakın. Tuz yerine soğan, sarımsak, baharatlar, limon, sirke, biber gibi doğal lezzetlendiricileri kullanın. Şekerin hiçbir besin değeri yoktur. Çikolata, kek, gofret gibi hazır sanayi gıdaları ve kola, ice tea meyve suyu içeceklerin içeriğindeki şeker ve glikoz şurubu çeşitleri kan şekerini hızla yükseltir. Bu da, kan damarlarının zedelenmesine, insülin direncine, kilo almaya neden olur. Özellikle şeker hastaları kan şekerini hızla yükselten sofra şekeri, bal, reçel, pekmez ve şerbetli tatlılardan uzak durmalıdır. Çay ve kahveye şeker atma alışkanlığı bırakılmalıdır" şeklinde konuştu.