NÜKLEER TIPTA DIŞA BAĞIMLILIĞI BİTİRECEK TESİS, RUHSAT YÜZÜNDEN ÜRETİME GEÇEMEDİ

Toplamda 45 milyon TL’ye mal olan ve sağlıktan enerjiye, tarımdan gıdaya kadar birçok alanda çalışmalar yapacak olan tesisin 2012 yılında üretime başlaması hedefleniyordu. Ancak gerekli lisans ve ruhsat işlemlerinin tamamlanamaması nedeniyle tesiste sadece deneme amaçlı üretim yapılıyor. Konu hakkında bilgi veren TAEK yetkilileri, tesisin en iyimser yaklaşımla 2014 yılında üretime geçeceğini ifade ediyor.

TAEK tarafından 2006 yılında yatırım programına alınan ve 2012 yılında açılışı yapılan Proton Hızlandırıcı Tesisi (PHT) ile Türkiye'nin nükleer tıp teknolojisinde dışa bağımlılığının bitirilmesi hedefleniyor. Sarayköy Nükleer Eğitim ve Araştırma Merkezi’ne (SANAEM) bağlı olarak faaliyet gösteren tesisin kurulması için Belçikalı IBA firması ile sözleşme imzalandı. Tesise bütün cihazlar yerleştirildi ve 30 Mayıs 2012 tarihinde Başbakan Erdoğan tarafından açılışı yapıldı. 45 milyon TL’ye mal olan tesisten dünyada 20 tane bulunuyor. PHT’nin açılması sonucu öncelikle kanser, nörolojik hastalıklar ve beyin fizyolojisi gibi pek çok hastalığın teşhisi için yurtdışından ithal edilen radyoaktif maddelerin Türkiye’de üretilmesi amaçlanıyor. Özellikte bu tür hastalıkların tedavisinde kullanılacak olan iyot-123, flor-18 (FDG), indiyum-111, galyum-67, talyum-201 gibi radyo izotop ve radyofamasotiklerin üretilmesi ile sağlıkta dışa bağımlılığın azaltılması isteniyor.

Tesisin açılışı yapılmasına rağmen hâlâ üretime geçememesi, tartışma konusu oldu. TAEK kaynaklarına göre, PHT’nin aktif üretime geçmesi için gerekli olan lisans ve ruhsatlar bir türlü tamamlanamadı. Bu konuda TAEK’e bağlı Radyasyon Sağlığı ve Güvenliği Dairesi’nden daha iki ay önce lisans alındı. Ancak üretilecek maddeler için asıl ruhsatı verecek olan Sağlık Bakanlığı’na henüz başvuru yapılmadı. Yetkililerin verdiği bilgiye göre PHT’nin faaliyete geçmesi için Sağlık Bakanlığı’na üretim yeri ruhsatı için başvuru aşamasına daha yeni gelindi. Kurum yetkilileri, başvurudan sonra bakanlığın en iyimser yaklaşımla 2014 yılında izin vereceğini ve aktif üretime bundan sonra başlayacağını belirtiyor. Öte yandan PHT’de üretime geçilememesinin nedenlerinden biri olarak tesisin kurulduğu günden bu yana yaşadığı idari sıkıntılar da önemli bir neden gösteriliyor.

İlyas Koç / Zaman