04 Kasım 2024
  • Ankara7°C
  • İstanbul10°C
  • Bursa10°C
  • Antalya17°C
  • İzmir15°C

MAL ALIMI İHALELERİ UYGULAMA YÖNETMELİĞİNDE DEĞİŞİKLİK YAPILDI-19.06.2018

Mal Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik 19 Haziran 2018 tarihli ve 30453 sayılı mükerrer Resmî Gazete'de yayımlandı.

Mal Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinde değişiklik yapıldı-19.06.2018

20 Haziran 2018 Çarşamba 08:02

19 Haziran 2018 SALI

Resmî Gazete

Sayı : 30453 (Mükerrer)


YÖNETMELİK

Kamu İhale Kurumundan:

MAL ALIMI İHALELERİ UYGULAMA YÖNETMELİĞİNDE

DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR YÖNETMELİK

 

MADDE 1 – 4/3/2009 tarihli ve 27159 mükerrer sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Mal Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin 23 üncü maddesinin ikinci fıkrasında yer alan “teknik şartname dahil” ibaresi yürürlükten kaldırılmıştır.

 

MADDE 2 – Aynı Yönetmeliğin 29 uncu maddesinin yedinci fıkrasında yer alan “sunulan belgelerin” ibaresinden sonra gelmek üzere “veya bu belgelerde yer alan bilgilerin” ibaresi eklenmiş, “temin edilebilmesi ve teyidinin yapılabilmesi” ibaresi “temin edilebilmesi veya bu bilgilerin teyidinin yapılabilmesi” şeklinde değiştirilmiş ve aynı maddeye aşağıdaki fıkra eklenmiştir.

“(8) Aday veya istekliler tarafından, yedinci fıkradaki koşulları taşıyan katılım ve yeterlik kriterlerine ilişkin belgeler ile Elektronik İhale Uygulama Yönetmeliğinin 21 inci maddesinin ikinci fıkrasına uygun olarak alınan geçici teminat mektubu, sunulmayacak belgeler tablosunda gerekli bilgilere yer verilmesi şartıyla başvuru veya teklif zarfında sunulmaz. Bu durumda, katılım ve yeterlik kriterleri ile geçici teminat mektubuna ilişkin değerlendirme, sunulmayacak belgeler tablosunda yer verilen bilgiler kullanılmak suretiyle EKAP veya kamu kurum ve kuruluşları ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının internet sayfası üzerinden ulaşılan bilgi ve belgeler esas alınarak yapılır. Sunulmayacak belgeler tablosunun kısmi teklife açık ihalelerde her bir kısım için, ortak girişimlerin katıldığı ihalelerde ise her bir ortak tarafından ayrı ayrı doldurulması gerekmektedir.”

 

MADDE 3 – Aynı Yönetmeliğin 54 üncü maddesinin dördüncü fıkrasının sonuna aşağıdaki cümle eklenmiştir.

“İstekli tarafından sunulacak geçici teminatın Elektronik İhale Uygulama Yönetmeliğinin 21 inci maddesinin ikinci fıkrasına uygun olarak alınması durumunda, mektuba kuruluş tarafından verilen ayırt edici numaranın sunulmayacak belgeler tablosunda belirtilmesi yeterlidir.”

 

MADDE 4 – Aynı Yönetmeliğin 57/A maddesinin birinci fıkrasında yer alan “yaklaşık maliyeti Kanunun 13 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (2) numaralı alt bendinde öngörülen üst limit tutarının altında kalan” ibaresi “yaklaşık maliyeti Kanunun 8 inci maddesinde öngörülen eşik değerin dört katına eşit veya bu değerin altında olan” olarak değiştirilmiş, aynı fıkrada yer alan “Özel imalat süreci gerektiren mal alımı ihalelerinde teklifler elektronik ortamda alınamaz.” cümlesi yürürlükten kaldırılmış, aynı maddenin yedinci fıkrasının ilk cümlesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiş, dokuzuncu fıkrasının ilk cümlesinde yer alan “beyan ettikleri belgelerden,” ibaresinden önce gelmek üzere “Elektronik İhale Uygulama Yönetmeliğinin 21 inci maddesinin ikinci fıkrasına uygun olarak alınmayan geçici teminat mektupları ile” ibaresi eklenmiş ve maddeye aşağıdaki fıkra eklenmiştir.

“Geçici teminat mektuplarının Elektronik İhale Uygulama Yönetmeliğinin 21 inci maddesinin ikinci fıkrasına uygun olarak alınması halinde, mektuba ilişkin ayırt edici numara; anılan maddeye uygun olarak alınmaması halinde ise düzenlenen mektuba ilişkin bilgiler, yeterlik bilgileri tablosunun ilgili bölümünde belirtilir.”

“(11) Elektronik İhale Uygulama Yönetmeliğinin 21 inci maddesinin ikinci fıkrasına uygun olarak alınmayan geçici teminat mektubunu idarenin talebi üzerine sunmayan ya da onuncu fıkra hükmü saklı kalmak kaydıyla gerçeğe aykırı beyanda bulunan istekliler hakkında, Kanunun 17 nci maddesi uyarınca işlem yapılır.”

 

MADDE 5 – Aynı Yönetmeliğin 57/A maddesi yürürlükten kaldırılmıştır.

 

MADDE 6 – Aynı Yönetmeliğin 58 inci maddesinden sonra gelmek üzere aşağıdaki maddeler eklenmiştir.

Elektronik ihale

MADDE 58/A – (1) Açık ihale usulü veya Kanunun 21 inci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendine göre pazarlık usulünün kullanıldığı ihaleler, e-teklif alınmak suretiyle bu maddeye uygun olarak yapılabilir.

(2) Bu maddede hüküm bulunmayan hallerde, Elektronik İhale Uygulama Yönetmeliğinin uygun olan hükümleri, yoksa bu Yönetmelik hükümleri uygulanır. Ancak e-anahtarlar teklif ile birlikte ihale tarih ve saatine kadar gönderilir ve teklifler ihale tarih ve saatinde ihale komisyonu tarafından EKAP üzerinde açılır.

(3) Bu ihalelerde, Elektronik İhale Uygulama Yönetmeliğinin ekinde bulunan “Yeterlik Bilgileri Tablosu Sunulan ve Tekliflerin Elektronik Ortamda Alındığı İhalelerde Uygulanacak Tip İdari Şartname” ve ilgili yönetmelikler ekinde bulunan diğer standart formlar kullanılır ve EKAP üzerinden gönderilmeyen teklifler kabul edilmez.

(4) e-teklifler EKAP üzerinden, yalnızca teklif mektubu ve ekleri doldurularak hazırlanır ve e-imza ile imzalanarak ihale tarih ve saatine kadar gönderilir. Ortak girişimlerde e-teklifin ortakların tamamı tarafından e-imza ile imzalanması zorunludur. Kısmi teklife açık ihalelerde teklif mektubu eklerinin her bir kısım için, ortak girişimlerin katıldığı ihalelerde ise yeterlik bilgileri tablosunun her bir ortak tarafından ayrı ayrı doldurulması gerekmektedir.

(5) Geçici teminat mektuplarının Elektronik İhale Uygulama Yönetmeliğinin 21 inci maddesinin ikinci fıkrasına uygun olarak alınması halinde, mektuba ilişkin ayırt edici numara; anılan maddeye uygun olarak alınmaması halinde ise düzenlenen mektuba ilişkin bilgiler, yeterlik bilgileri tablosunun ilgili bölümünde belirtilir. Geçici teminat mektubu dışındaki teminatların saymanlık ya da muhasebe müdürlüklerine yatırıldığına ilişkin bilgiler de aynı şekilde yeterlik bilgileri tablosunun ilgili bölümünde belirtilir.

(6) Banka referans mektuplarının Elektronik İhale Uygulama Yönetmeliğinin 20 nci maddesinin birinci fıkrasına uygun olarak alınması halinde, mektuba ilişkin ayırt edici numara; anılan maddeye uygun olarak alınmaması halinde ise düzenlenen mektuba ilişkin bilgiler, yeterlik bilgileri tablosunun ilgili bölümünde belirtilir.

(7) Tekliflerin açılması ve değerlendirilmesine ilişkin tutanaklar EKAP üzerinde hazırlandıktan sonra, çıktısı alınarak ihale komisyonu üyeleri tarafından imzalanır ve her oturum kapatılmadan önce bilgiler EKAP’a kaydedilir.

(8) İhale dokümanında belirtilen geçici teminat mektubu, katılım belgeleri ve yeterlik kriterleri ile fiyat dışı unsurlara ve istenilmişse teknik şartnameye cevaplar ve açıklamalara ilişkin değerlendirme, istekliler tarafından beyan edilen bilgi ve belgelerden; EKAP veya diğer kamu kurum ve kuruluşları ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının internet sayfası üzerinden sorgulanarak temin veya teyit edilebilenler için, sorgulama sonucunda elde edilen bilgiler; belirtilen yöntemle temin veya teyit edilemeyenler için ise beyan edilen bilgiler esas alınarak yapılır. Bu değerlendirme sonucunda ihalede öngörülen şartları sağlamadığı anlaşılan teklifler değerlendirme dışı bırakılır.

(9) Geçerli tekliflerden ekonomik açıdan en avantajlı birinci ve ikinci teklif olması öngörülen tekliflerin sahiplerine, Elektronik İhale Uygulama Yönetmeliğinin 21 inci maddesinin ikinci fıkrasına uygun olarak alınmayan geçici teminat mektupları ile beyan ettikleri bilgi ve belgelerden, EKAP veya diğer kamu kurum ve kuruluşları ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının internet sayfası üzerinden sorgulanamayanlar ile teknik şartnameye cevaplar ve açıklamalara ilişkin tevsik edici belgeleri ve bunların eklerini, belgelerin sunuluş şekline uygun olarak sunmaları için iki iş gününden az olmamak üzere makul bir süre verilir. İhale dokümanında öngörülmesi halinde bu tekliflere ilişkin numune ve/veya demonstrasyon değerlendirmesi de bu süreçte tamamlanır. Verilen süre içerisinde istenen belgeleri sunmayan istekliler ile numune ve/veya demonstrasyon işlemlerine ilişkin yükümlülüklerini yerine getirmeyen isteklilerin teklifleri değerlendirme dışı bırakılarak geçici teminatları gelir kaydedilir. Geçici teminat mektubu ve sunduğu belgeler ile katılım ve yeterlik kriterlerine ilişkin şartları sağlamayan istekliler ile numune ve/veya demonstrasyon değerlendirmesi başarısız sonuçlanan isteklilerin teklifleri ise değerlendirme dışı bırakılır. Bu işleme ekonomik açıdan en avantajlı birinci ve belirlenecek ise ikinci teklif sahibi tespit edilene kadar devam edilir. Elektronik İhale Uygulama Yönetmeliğinin 21 inci maddesinin ikinci fıkrasına uygun olarak alınmayan geçici teminat mektubunu idarenin talebi üzerine sunmayan ya da onuncu fıkra hükmü saklı kalmak kaydıyla gerçeğe aykırı beyanda bulunan istekliler hakkında, Kanunun 17 nci maddesi uyarınca işlem yapılır.

(10) İstekliler tarafından beyan edilen bilgiler ile sorgulama sonucu edinilen bilgiler, bu bilgileri tevsik etmek amacıyla sunulan belgeler ya da geçici teminat mektubu arasında farklılık bulunması durumunda; ihalede öngörülen şartların sağlanması kaydıyla tekliflerin geçerliliği etkilenmez.”

Elektronik eksiltme

MADDE 58/B – (1) İlan ve dokümanda belirtilmek kaydıyla, açık ihale veya belli istekliler arasında ihale usulleri ile yapılan ve Kanunun 38 inci maddesinde öngörülen açıklama istenilmeksizin sonuçlandırılan ihalelerde, fiyat veya fiyat ile birlikte fiyat dışı unsurlar üzerinden, sayılan usuller ile yapılan diğer ihalelerde ise yalnızca fiyat dışı unsurlar üzerinden elektronik eksiltme yapılabilir.

(2) Yeterli görülen istekliler, EKAP üzerinden Elektronik İhale Uygulama Yönetmeliğinin eki elektronik eksiltme davet formu kullanılarak aynı anda eksiltmeye davet edilirler. Davet yapılmadan önce isteklilere değerlendirme dışı bırakılan teklifler ve gerekçeleri bildirilir. Eksiltme gerekli durumlarda ertelenebilir.

(3) Davette, eksiltmeye konu fiyat ve/veya fiyat dışı unsurlar ile eksiltmenin zamanı, süresi, tur sayısı ve asgari fark aralığı gibi gerekli hususlar belirtilir.

(4) Yeni teklifler EKAP üzerinden e-teklif olarak verilir ancak e-anahtar gönderilmez. e-teklifte, yeni fiyatlar ve/veya fiyat dışı unsurlara ilişkin yeni değerler, en az asgari fark aralığı kadar eksiltilmek suretiyle teklif edilebilir.

(5) Fiyat veya fiyat ile birlikte fiyat dışı unsurlar üzerinden elektronik eksiltme yapılması öngörülen ihalelerde yaklaşık maliyet, elektronik eksiltme tamamlandıktan sonra açıklanır.

(6) Davetin gönderildiği tarihten itibaren iki iş günü geçmeden eksiltmeye başlanamaz.

(7) Elektronik eksiltmenin her aşamasında, isteklilere o andaki sıralamaları EKAP üzerinde bildirilir. İhale dokümanında belirtilmesi kaydıyla, diğer isteklilerin sıralamaları ve istekli sayısı da ayrıca bildirilebilir. Ancak elektronik eksiltme süresince isteklilerin kimlikleri açıklanmaz.

(8) Ekonomik açıdan en avantajlı teklifin fiyat dışı unsurlar da dikkate alınarak belirlendiği ihalelerde, yapılan ilk değerlendirme sonucu ile eksiltmede verilen yeni tekliflere göre sıralamayı düzenleyen matematiksel formül de davette bildirilir. Bu formül, ihale ilanında veya ihale dokümanında belirtildiği şekilde ekonomik açıdan en avantajlı teklifin tespitinde kullanılan bütün unsurların varsa nispi ağırlıklarını da içerir.

(9) Eksiltmede tur sayısı beşi geçemez ve turlardan birinde yeni teklif vermeyen istekli, sonraki turlarda da teklif veremez.

(10) Eksiltmeye katılarak yeni teklif veren isteklilerin son teklifleri geçerli kabul edilerek önceki teklifleri değerlendirmeye alınmaz. Geçerli tekliflerde değişiklik olması sebebiyle tekrar eksiltme yapılması halinde, yeni eksiltme daha önceki eksiltmede verilmiş olan son teklifler üzerinden yapılır.”

 

MADDE 7 – Aynı Yönetmeliğin 61 inci maddesinin dördüncü fıkrasının birinci cümlesinden sonra gelmek üzere “Ancak, birbirini tamamlayan veya teknik zorunluluklar nedeniyle birlikte alınması gereken mal kalemlerine bir kısımda yer verilebilir.” cümlesi eklenmiş, altıncı fıkrasında yer alan “oranına kadar” ibaresi “oranında” olarak değiştirilmiş ve aynı fıkranın sonuna “Yerli yazılım ürünü teklif eden istekliler lehine de %15 oranında fiyat avantajı sağlanması mecburidir.” cümlesi eklenmiştir.

 

MADDE 8 – Aynı Yönetmeliğin 62 nci maddesinin birinci fıkrasına aşağıdaki bent eklenmiştir.

“e) Elektronik eksiltme yapılan ihalelerde ihale üzerinde kalan istekli, teklifi eşit olan istekliler davet edilmek suretiyle ihale komisyonu tarafından kura çekilerek belirlenir.”

 

MADDE 9 – Aynı Yönetmeliğin eki Ek-1’de yer alan KİK002.1/M numaralı Açık İhale Usulü İlan Formunun, KİK002.3/M numaralı 4734 Sayılı Kanunun 21 inci Maddesinin (a)/(d)/(e) Bentlerine Göre Pazarlık Usulüyle Yapılan İhale İlanı Formunun, KİK002.4/M numaralı 4734 Sayılı Kanunun 21 inci Maddesinin (b)/(c)/(f) Bentlerine Göre Pazarlık Usulüyle Yapılan İhale İlanı Formunun 7.2 nci maddeleri aşağıdaki şekilde değiştirilmiş ve aynı maddelerin (2) numaralı dipnotları yürürlükten kaldırılmıştır.

7.2. İhaleye teklif verecek olanların ihale dokümanını satın almaları veya EKAP üzerinden e-imza kullanarak indirmeleri zorunludur.”

 

MADDE 10 – Aynı Yönetmeliğin eki Ek-1’de yer alan KİK002.2/M numaralı Belli İstekliler Arasında İhale Usulü Ön Yeterlik İlan Formunun 6.2 nci maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiş ve aynı maddenin (2) numaralı dipnotu yürürlükten kaldırılmıştır.

6.2. Ön yeterliğe başvuracak olanların ön yeterlik dokümanını satın almaları veya EKAP üzerinden e-imza kullanarak indirmeleri zorunludur.”

 

MADDE 11 – Aynı Yönetmeliğin eki Ek-1’de yer alan KİK019.0/M numaralı İhale Komisyonu Kararı standart formunda yer alan “İhale usulü :” ibareli satırdan sonra gelmek üzere “Yaklaşık maliyet :” ibareli satır ve “Toplam teklif sayısı :” ibareli satırdan sonra gelmek üzere “Varsa aşırı düşük teklif sayısı :” ibareli satır eklenmiştir.

 

MADDE 12 – Aynı Yönetmeliğin eki Ek-1’e ekteki KİK025.4/M numaralı Geçici Kefalet Senedi, KİK025.5/M numaralı Kesin Kefalet Senedi, KİK025.6/M numaralı Avans Kefalet Senedi, KİK029.0/M numaralı Sunulmayacak Belgeler Tablosu standart formları eklenmiştir.

 

MADDE 13 – Aynı Yönetmeliğin eki Ek-2’de yer alan Açık İhale Usulü İle İhale Edilen Mal Alımlarında Uygulanacak Tip İdari Şartnamenin 4.1 inci maddesinde yer alan “(teknik şartnamenin yayımlanmaması halinde teknik şartname hariç)” ibaresi ile aynı maddenin (3) numaralı dipnotu yürürlükten kaldırılmıştır.

 

MADDE 14 – Aynı Yönetmeliğin eki Ek-2’de yer alan Açık İhale Usulü İle İhale Edilen Mal Alımlarında Uygulanacak Tip İdari Şartnamenin 7.7.1 inci maddesinin son cümlesi yürürlükten kaldırılmış ve aynı maddeye aşağıdaki maddeler eklenmiştir.

7.7.1.1. İhaleye katılım ve yeterlik kriterlerine ilişkin sunulan belgelerin veya bu belgelerde yer alan bilgilerin, EKAP üzerinden veya kamu kurum ve kuruluşları ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının internet sayfası üzerinden temin edilebilmesi veya bu bilgilerin teyidinin yapılabilmesi durumunda, bu belgeler için belgelerin sunuluş şekline ilişkin şartlar aranmaz.

7.7.1.2. İstekliler tarafından, 7.7.1.1. maddesindeki koşulları taşıyan katılım ve yeterlik kriterlerine ilişkin belgeler ile Elektronik İhale Uygulama Yönetmeliğinin 21 inci maddesinin ikinci fıkrasına uygun olarak alınan geçici teminat mektubu, sunulmayacak belgeler tablosunda gerekli bilgilere yer verilmesi şartıyla teklif zarfında sunulmaz. Bu durumda, katılım ve yeterlik kriterleri ile geçici teminat mektubuna ilişkin değerlendirme, sunulmayacak belgeler tablosunda yer verilen bilgiler kullanılmak suretiyle EKAP üzerinden veya kamu kurum ve kuruluşları ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının internet sayfası üzerinden ulaşılan bilgi ve belgeler esas alınarak yapılır. Sunulmayacak belgeler tablosunun kısmi teklife açık ihalelerde her bir kısım için, ortak girişimlerin katıldığı ihalelerde ise her bir ortak tarafından ayrı ayrı doldurulması gerekmektedir.”

 

MADDE 15 – Aynı Yönetmeliğin eki Ek-2’de yer alan Açık İhale Usulü İle İhale Edilen Mal Alımlarında Uygulanacak Tip İdari Şartnamenin 11 inci maddesinin başlığı “Teklif hazırlama giderleri ile teklif ve ödemelerde geçerli para birimi” olarak değiştirilmiş ve aynı maddenin sonuna aşağıdaki madde eklenmiştir.

11.2. İstekliler, teklifini gösteren fiyatları ve bunların toplam tutarlarını Türk Lirası olarak verecektir. Sözleşme konusu işin ödemelerinde Türk Lirası kullanılacaktır.”

 

MADDE 16 – Aynı Yönetmeliğin eki Ek-2’de yer alan Açık İhale Usulü İle İhale Edilen Mal Alımlarında Uygulanacak Tip İdari Şartnamenin 21 inci maddesi başlığı ile birlikte aşağıdaki şekilde değiştirilmiş ve aynı maddeye bağlı mülga 28 numaralı dipnot aşağıdaki şekilde yeniden düzenlenmiştir.

Madde 21 – Elektronik eksiltme 28

21.1……………………………………………………………………………………”

28 Elektronik eksiltme yapılmayacak ihalelerde, “21.1. Bu madde boş bırakılmıştır.” yazılacaktır.

İlan ve dokümanda belirtilmek kaydıyla, ön projeyle çıkılan yapım işleri hariç olmak üzere; açık ihale usulü ile yapılan ihalelerde yalnızca fiyat dışı unsurlar üzerinden elektronik eksiltme yapılmasının öngörülmesi halinde veyahut açık ihale usulü ile yapılan ve Kanunun 38 inci maddesinde öngörülen açıklama istenilmeksizin sonuçlandırılan ihalelerde fiyat veya fiyat ile birlikte fiyat dışı unsurlar üzerinden elektronik eksiltme yapılmasının öngörülmesi halinde 21.4 üncü maddede uygun ibare seçilerek aşağıdaki metne yer verilecektir.

21.1. Yeterli görülen istekliler, EKAP üzerinden Elektronik İhale Uygulama Yönetmeliğinin eki elektronik eksiltme davet formu kullanılarak aynı anda eksiltmeye davet edilirler. Davet yapılmadan önce isteklilere değerlendirme dışı bırakılan teklifler ve gerekçeleri bildirilir. Eksiltme gerekli durumlarda ertelenebilir.

21.2. Davette, eksiltmeye konu fiyat ve/veya fiyat dışı unsurlar ile eksiltmenin zamanı, süresi, beşi geçmemek üzere tur sayısı ve asgari fark aralığı gibi gerekli hususlar belirtilir ve davette belirtilen kurallara göre eksiltme gerçekleştirilir. Davetin gönderildiği tarihten itibaren en az iki iş günü geçmeden eksiltmeye başlanamaz.

21.3. İstekliler tarafından yeni fiyatlar ve/veya fiyat dışı unsurlara ilişkin yeni değerler, en az asgari fark aralığı kadar eksiltilmek suretiyle teklif edilebilir. Ancak turlardan birinde yeni teklif vermeyen istekli, sonraki turlarda da teklif veremez.

21.4. Bu maddede [Eksiltmenin her aşamasında isteklilere o andaki sıralamaları ile birlikte diğer isteklilerin sıralaması ve istekli sayısı da EKAP üzerinde bildirilir./Eksiltmenin her aşamasında isteklilere o andaki sıralamaları EKAP üzerinde bildirilir.] ifadelerinden uygun olanı seçilecektir.

21.5. Eksiltmeye katılarak yeni teklif veren isteklilerin son teklifleri geçerli kabul edilerek önceki teklifleri değerlendirmeye alınmaz.

21.6. Eksiltme aşağıdaki durumlardan biri veya birkaçının gerçekleşmesi halinde sona erdirilir:

a) Eksiltmeye katılım için yapılan davette eksiltmenin tamamlanacağı belirtilen tarih ve saatin dolması.

b) Yeni tekliflerin verilebilmesine ilişkin olarak davette bildirilen bekleme süresi içinde asgari fark aralığını sağlayan tekliflerin alınamaması.

c) Davette bildirilen tur sayısının tamamlanması.

21.7. Fiyat veya fiyat ile birlikte fiyat dışı unsurlar üzerinden elektronik eksiltme yapılması öngörülen ihalelerde yaklaşık maliyet, elektronik eksiltme tamamlandıktan sonra açıklanır.

21.8. Geçerli tekliflerde değişiklik olması sebebiyle tekrar eksiltme yapılması halinde, yeni eksiltme daha önceki eksiltmede verilmiş olan son teklifler üzerinden yapılır.

21.9. Eksiltmede verilecek yeni tekliflerin, ilk teklifi imzalayan kişiden farklı bir kişi tarafından imzalanabilmesi için yeni teklifleri imzalayacak kişinin temsile yetkili olduğunu gösteren belgelerin eksiltmeden önce idareye sunulması zorunludur. Ortak girişimlerin katıldığı ihalelerde ise yeni tekliflerin ortak girişim ortaklarının tamamı tarafından e-imza ile imzalanması zorunludur.””

 

MADDE 17 – Aynı Yönetmeliğin eki Ek-2’de yer alan Açık İhale Usulü İle İhale Edilen Mal Alımlarında Uygulanacak Tip İdari Şartnamenin 28.1 inci maddesinin sonuna aşağıdaki cümle eklenmiştir.

“Ancak istekli tarafından sunulacak geçici teminatın Elektronik İhale Uygulama Yönetmeliğinin 21 inci maddesinin ikinci fıkrasına uygun olarak alınması durumunda, mektuba kuruluş tarafından verilen ayırt edici numaranın sunulmayacak belgeler tablosunda belirtilmesi yeterlidir.”

 

MADDE 18 – Aynı Yönetmeliğin eki Ek-2’de yer alan Açık İhale Usulü İle İhale Edilen Mal Alımlarında Uygulanacak Tip İdari Şartnamenin 31 inci maddesinin sonuna aşağıdaki madde eklenmiştir.

31.6. Kanunun 38 inci maddesinde öngörülen açıklama istenilmeksizin sonuçlandırılan ihalelerde, fiyat veya fiyat ile birlikte fiyat dışı unsurlar üzerinden elektronik eksiltme yapılmasının öngörülmesi halinde, yeterli görülen istekliler davet edilerek 21 inci madde uyarınca elektronik eksiltme gerçekleştirilir. Bu ihalelerde istekliler, teklif fiyatları ve eksiltmeye konu fiyat dışı unsurların değerleri yaklaşık maliyet ile birlikte, eksiltme sonuçlanınca açıklanır. Yalnızca fiyat dışı unsurlar üzerinden elektronik eksiltme yapılması öngörülen ihalelerde ise eksiltme, aşırı düşük teklif değerlendirmesinden sonra yeterli görülen istekliler davet edilerek 21 inci madde uyarınca gerçekleştirilir.”

 

MADDE 19 – Aynı Yönetmeliğin eki Ek-3’te yer alan Belli İstekliler Arasında İhale Usulü İle İhale Edilen Mal Alımlarında Uygulanacak Tip Ön Yeterlik Şartnamesinin 4.1 inci maddesinde yer alan “(teknik şartnamenin yayımlanmaması halinde teknik şartname hariç)” ibaresi ile bu maddenin (3) numaralı dipnotu yürürlükten kaldırılmıştır.

 

MADDE 20 – Aynı Yönetmeliğin eki Ek-3’te yer alan Belli İstekliler Arasında İhale Usulü İle İhale Edilen Mal Alımlarında Uygulanacak Tip Ön Yeterlik Şartnamesinin 7.9.1 inci maddesinin son cümlesi yürürlükten kaldırılmış ve aynı maddeye aşağıdaki maddeler eklenmiştir.

7.9.1.1. İhaleye katılım ve yeterlik kriterlerine ilişkin sunulan belgelerin veya bu belgelerde yer alan bilgilerin, EKAP üzerinden veya kamu kurum ve kuruluşları ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının internet sayfası üzerinden temin edilebilmesi veya bu bilgilerin teyidinin yapılabilmesi durumunda, bu belgeler için belgelerin sunuluş şekline ilişkin şartlar aranmaz.

7.9.1.2. Adaylar tarafından, 7.9.1.1. maddesindeki koşulları taşıyan katılım ve yeterlik kriterlerine ilişkin belgeler, sunulmayacak belgeler tablosunda gerekli bilgilere yer verilmesi şartıyla başvuru zarfında sunulmaz. Bu durumda, katılım ve yeterlik kriterlerine ilişkin değerlendirme, sunulmayacak belgeler tablosunda yer verilen bilgiler kullanılmak suretiyle EKAP üzerinden veya kamu kurum ve kuruluşları ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının internet sayfası üzerinden ulaşılan bilgi ve belgeler esas alınarak yapılır. Sunulmayacak belgeler tablosunun kısmi teklife açık ihalelerde her bir kısım için, ortak girişimlerin katıldığı ihalelerde ise her bir ortak tarafından ayrı ayrı doldurulması gerekmektedir.”

 

MADDE 21 – Aynı Yönetmeliğin eki Ek-4’te yer alan Belli İstekliler Arasında İhale Usulü İle İhale Edilen Mal Alımlarında Uygulanacak Tip İdari Şartnamenin 4.1 inci maddesinde yer alan “(teknik şartnamenin yayımlanmaması halinde teknik şartname hariç)” ibaresi ile bu maddenin (3) numaralı dipnotu yürürlükten kaldırılmıştır.

 

MADDE 22 – Aynı Yönetmeliğin eki Ek-4’te yer alan Belli İstekliler Arasında İhale Usulü İle İhale Edilen Mal Alımlarında Uygulanacak Tip İdari Şartnamenin 7.4.1 inci maddesinin son cümlesi yürürlükten kaldırılmış ve aynı maddeye aşağıdaki maddeler eklenmiştir.

7.4.1.1. İhaleye katılım ve yeterlik kriterlerine ilişkin sunulan belgelerin veya bu belgelerde yer alan bilgilerin, EKAP üzerinden veya kamu kurum ve kuruluşları ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının internet sayfası üzerinden temin edilebilmesi veya bu bilgilerin teyidinin yapılabilmesi durumunda, bu belgeler için belgelerin sunuluş şekline ilişkin şartlar aranmaz.

7.4.1.2. İstekliler tarafından, 7.4.1.1. maddesindeki koşulları taşıyan katılım ve yeterlik kriterlerine ilişkin belgeler ile Elektronik İhale Uygulama Yönetmeliğinin 21 inci maddesinin ikinci fıkrasına uygun olarak alınan geçici teminat mektubu, sunulmayacak belgeler tablosunda gerekli bilgilere yer verilmesi şartıyla teklif zarfında sunulmaz. Bu durumda, katılım ve yeterlik kriterleri ile geçici teminat mektubuna ilişkin değerlendirme, sunulmayacak belgeler tablosunda yer verilen bilgiler kullanılmak suretiyle EKAP üzerinden veya kamu kurum ve kuruluşları ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının internet sayfası üzerinden ulaşılan bilgi ve belgeler esas alınarak yapılır. Sunulmayacak belgeler tablosunun kısmi teklife açık ihalelerde her bir kısım için, ortak girişimlerin katıldığı ihalelerde ise her bir ortak tarafından ayrı ayrı doldurulması gerekmektedir.”

 

MADDE 23 – Aynı Yönetmeliğin eki Ek-4’te yer alan Belli İstekliler Arasında İhale Usulü İle İhale Edilen Mal Alımlarında Uygulanacak Tip İdari Şartnamenin 11 inci maddesinin başlığı “Teklif hazırlama giderleri ile teklif ve ödemelerde geçerli para birimi” olarak değiştirilmiş ve aynı maddenin sonuna aşağıdaki madde eklenmiştir.

11.2. İstekliler, teklifini gösteren fiyatları ve bunların toplam tutarlarını Türk Lirası olarak verecektir. Sözleşme konusu işin ödemelerinde Türk Lirası kullanılacaktır.”

 

MADDE 24 – Aynı Yönetmeliğin eki Ek-4’te yer alan Belli İstekliler Arasında İhale Usulü İle İhale Edilen Mal Alımlarında Uygulanacak Tip İdari Şartnamenin 21 inci maddesi başlığı ile birlikte aşağıdaki şekilde değiştirilmiş ve aynı maddeye bağlı mülga 23 numaralı dipnot aşağıdaki şekilde yeniden düzenlenmiştir.

Madde 21 – Elektronik eksiltme 23

21.1……………………………………………………………………………………”

23 Elektronik eksiltme yapılmayacak ihalelerde, “21.1. Bu madde boş bırakılmıştır.” yazılacaktır.

İlan ve dokümanda belirtilmek kaydıyla, ön projeyle çıkılan yapım işleri hariç olmak üzere; belli istekliler arasında ihale usulü ile yapılan ihalelerde yalnızca fiyat dışı unsurlar üzerinden elektronik eksiltme yapılmasının öngörülmesi halinde veyahut belli istekliler arasında ihale usulü ile yapılan ve Kanunun 38 inci maddesinde öngörülen açıklama istenilmeksizin sonuçlandırılan ihalelerde fiyat veya fiyat ile birlikte fiyat dışı unsurlar üzerinden elektronik eksiltme yapılmasının öngörülmesi halinde 21.4 üncü maddede uygun ibare seçilerek aşağıdaki metne yer verilecektir.

21.1. Yeterli görülen istekliler, EKAP üzerinden Elektronik İhale Uygulama Yönetmeliğinin eki elektronik eksiltme davet formu kullanılarak aynı anda eksiltmeye davet edilirler. Davet yapılmadan önce isteklilere değerlendirme dışı bırakılan teklifler ve gerekçeleri bildirilir. Eksiltme gerekli durumlarda ertelenebilir.

21.2. Davette, eksiltmeye konu fiyat ve/veya fiyat dışı unsurlar ile eksiltmenin zamanı, süresi, beşi geçmemek üzere tur sayısı ve asgari fark aralığı gibi gerekli hususlar belirtilir ve davette belirtilen kurallara göre eksiltme gerçekleştirilir. Davetin gönderildiği tarihten itibaren en az iki iş günü geçmeden eksiltmeye başlanamaz.

21.3. İstekliler tarafından yeni fiyatlar ve/veya fiyat dışı unsurlara ilişkin yeni değerler, en az asgari fark aralığı kadar eksiltilmek suretiyle teklif edilebilir. Ancak turlardan birinde yeni teklif vermeyen istekli, sonraki turlarda da teklif veremez.

21.4. Bu maddede [Eksiltmenin her aşamasında isteklilere o andaki sıralamaları ile birlikte diğer isteklilerin sıralaması ve istekli sayısı da EKAP üzerinde bildirilir./Eksiltmenin her aşamasında isteklilere o andaki sıralamaları EKAP üzerinde bildirilir.] ifadelerinden uygun olanı seçilecektir.

21.5. Eksiltmeye katılarak yeni teklif veren isteklilerin son teklifleri geçerli kabul edilerek önceki teklifleri değerlendirmeye alınmaz.

21.6. Eksiltme aşağıdaki durumlardan biri veya birkaçının gerçekleşmesi halinde sona erdirilir:

a) Eksiltmeye katılım için yapılan davette eksiltmenin tamamlanacağı belirtilen tarih ve saatin dolması.

b) Yeni tekliflerin verilebilmesine ilişkin olarak davette bildirilen bekleme süresi içinde asgari fark aralığını sağlayan tekliflerin alınamaması.

c) Davette bildirilen tur sayısının tamamlanması.

21.7. Fiyat veya fiyat ile birlikte fiyat dışı unsurlar üzerinden elektronik eksiltme yapılması öngörülen ihalelerde yaklaşık maliyet, elektronik eksiltme tamamlandıktan sonra açıklanır.

21.8. Geçerli tekliflerde değişiklik olması sebebiyle tekrar eksiltme yapılması halinde, yeni eksiltme daha önceki eksiltmede verilmiş olan son teklifler üzerinden yapılır.

21.9. Eksiltmede verilecek yeni tekliflerin, ilk teklifi imzalayan kişiden farklı bir kişi tarafından imzalanabilmesi için yeni teklifleri imzalayacak kişinin temsile yetkili olduğunu gösteren belgelerin eksiltmeden önce idareye sunulması zorunludur. Ortak girişimlerin katıldığı ihalelerde ise yeni tekliflerin ortak girişim ortaklarının tamamı tarafından e-imza ile imzalanması zorunludur.””

 

MADDE 25 – Aynı Yönetmeliğin eki Ek-4’te yer alan Belli İstekliler Arasında İhale Usulü İle İhale Edilen Mal Alımlarında Uygulanacak Tip İdari Şartnamenin 28.1 inci maddesinin sonuna aşağıdaki cümle eklenmiştir.

“Ancak istekli tarafından sunulacak geçici teminatın Elektronik İhale Uygulama Yönetmeliğinin 21 inci maddesinin ikinci fıkrasına uygun olarak alınması durumunda, mektuba kuruluş tarafından verilen ayırt edici numaranın sunulmayacak belgeler tablosunda belirtilmesi yeterlidir.”

 

MADDE 26 – Aynı Yönetmeliğin eki Ek-4’te yer alan Belli İstekliler Arasında İhale Usulü İle İhale Edilen Mal Alımlarında Uygulanacak Tip İdari Şartnamenin 31 inci maddesinin sonuna aşağıdaki madde eklenmiştir.

31.6. Kanunun 38 inci maddesinde öngörülen açıklama istenilmeksizin sonuçlandırılan ihalelerde, fiyat veya fiyat ile birlikte fiyat dışı unsurlar üzerinden elektronik eksiltme yapılmasının öngörülmesi halinde, yeterli görülen istekliler davet edilerek 21 inci madde uyarınca elektronik eksiltme gerçekleştirilir. Bu ihalelerde istekliler, teklif fiyatları ve eksiltmeye konu fiyat dışı unsurların değerleri yaklaşık maliyet ile birlikte, eksiltme sonuçlanınca açıklanır. Yalnızca fiyat dışı unsurlar üzerinden elektronik eksiltme yapılması öngörülen ihalelerde ise eksiltme, aşırı düşük teklif değerlendirmesinden sonra yeterli görülen istekliler davet edilerek 21 inci madde uyarınca gerçekleştirilir.”

 

MADDE 27 – Aynı Yönetmeliğin eki Ek-5’te yer alan 4734 Sayılı Kanunun 21 inci Maddesinin (b), (c), (f) Bentlerine Göre Pazarlık Usulü ile İhale Edilen Mal Alımlarında Uygulanacak Tip İdari Şartnamenin 4.1 inci maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiş, bu maddenin başına (3) numaralı dipnot eklenmiş ve mevcut (3) numaralı dipnotun numarası (3.1) olarak değiştirilmiştir.

4.1. 3………………………………………………………………………….…”

“3 (1) İlansız ihalelerde madde metni aşağıdaki şekilde düzenlenecektir:

4.1. İhale dokümanı aşağıda belirtilen adreste bedelsiz olarak görülebilir. Ancak, ihaleye teklif verecek olanların, İdarece onaylı ihale dokümanını satın alması zorunludur.

a) İhale dokümanının görülebileceği yer:.......................................................................

b) İhale dokümanının görülebileceği internet adresi3.1:...................................................

c) İhale dokümanının satın alınabileceği yer:.................................................................

ç) İhale dokümanı satış bedeli (varsa vergi dahil):.........................................................

d) Posta yoluyla ihale dokümanı satış bedeli4 :……………………………………….”

(2) İlanı yayımlanacak ihalelerde madde metni aşağıdaki şekilde düzenlenecektir:

4.1. İhale dokümanı aşağıda belirtilen adreste ve EKAP üzerinden bedelsiz olarak görülebilir. Ancak, ihaleye teklif verecek olanların, İdarece onaylı ihale dokümanını satın alması veya EKAP üzerinden e-imza kullanarak indirmesi zorunludur.

a) İhale dokümanının görülebileceği yer:............................................................................

b) İhale dokümanının görülebileceği internet adresi: https://ekap.kik.gov.tr/EKAP/

c) İhale dokümanının satın alınabileceği yer:......................................................................

ç) İhale dokümanı satış bedeli (varsa vergi dahil):..............................................................

d) Posta yoluyla ihale dokümanı satış bedeli4:………………………………………...””

 

MADDE 28 – Aynı Yönetmeliğin eki Ek-5’te yer alan 4734 Sayılı Kanunun 21 inci Maddesinin (b), (c), (f) Bentlerine Göre Pazarlık Usulü İle İhale Edilen Mal Alımlarında Uygulanacak Tip İdari Şartnamenin 7.7.1 inci maddesinin son cümlesi yürürlükten kaldırılmış ve bu maddeye aşağıdaki maddeler eklenmiştir.

7.7.1.1. İhaleye katılım ve yeterlik kriterlerine ilişkin sunulan belgelerin veya bu belgelerde yer alan bilgilerin, EKAP üzerinden veya kamu kurum ve kuruluşları ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının internet sayfası üzerinden temin edilebilmesi veya bu bilgilerin teyidinin yapılabilmesi durumunda, bu belgeler için belgelerin sunuluş şekline ilişkin şartlar aranmaz.

7.7.1.2. İstekliler tarafından, 7.7.1.1. maddesindeki koşulları taşıyan katılım ve yeterlik kriterlerine ilişkin belgeler ile Elektronik İhale Uygulama Yönetmeliğinin 21 inci maddesinin ikinci fıkrasına uygun olarak alınan geçici teminat mektubu, sunulmayacak belgeler tablosunda gerekli bilgilere yer verilmesi şartıyla teklif zarfında sunulmaz. Bu durumda, katılım ve yeterlik kriterleri ile geçici teminat mektubuna ilişkin değerlendirme, sunulmayacak belgeler tablosunda yer verilen bilgiler kullanılmak suretiyle EKAP üzerinden veya kamu kurum ve kuruluşları ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının internet sayfası üzerinden ulaşılan bilgi ve belgeler esas alınarak yapılır. Sunulmayacak belgeler tablosunun kısmi teklife açık ihalelerde her bir kısım için ortak girişimlerin katıldığı ihalelerde ise her bir ortak tarafından ayrı ayrı doldurulması gerekmektedir.”

 

MADDE 29 – Aynı Yönetmeliğin eki Ek-5’te yer alan 4734 Sayılı Kanunun 21 inci Maddesinin (b), (c), (f) Bentlerine Göre Pazarlık Usulü İle İhale Edilen Mal Alımlarında Uygulanacak Tip İdari Şartnamenin 28.1 inci maddesinin sonuna aşağıdaki cümle eklenmiştir.

“Ancak istekli tarafından sunulacak geçici teminatın Elektronik İhale Uygulama Yönetmeliğinin 21 inci maddesinin ikinci fıkrasına uygun olarak alınması durumunda, mektuba kuruluş tarafından verilen ayırt edici numaranın sunulmayacak belgeler tablosunda belirtilmesi yeterlidir.”

 

MADDE 30 – Aynı Yönetmeliğin eki Ek-6’da yer alan 4734 Sayılı Kanunun 21 inci Maddesinin (a), (d) ve (e) Bendine Göre Pazarlık Usulü İle İhale Edilen Mal Alımlarında Uygulanacak Tip İdari Şartnamenin 4.1 inci maddesinde yer alan “(teknik şartnamenin yayımlanmaması halinde teknik şartname hariç)” ibaresi ile aynı maddenin (3) numaralı dipnotu yürürlükten kaldırılmıştır.

 

MADDE 31 – Aynı Yönetmeliğin eki Ek-6’da yer alan 4734 Sayılı Kanunun 21 inci Maddesinin (a), (d) ve (e) Bendine Göre Pazarlık Usulü İle İhale Edilen Mal Alımlarında Uygulanacak Tip İdari Şartnamenin 7.7.1 inci maddesinin son cümlesi yürürlükten kaldırılmış ve aynı maddeye aşağıdaki maddeler eklenmiştir.

7.7.1.1. İhaleye katılım ve yeterlik kriterlerine ilişkin sunulan belgelerin veya bu belgelerde yer alan bilgilerin, EKAP üzerinden veya kamu kurum ve kuruluşları ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının internet sayfası üzerinden temin edilebilmesi veya bu bilgilerin teyidinin yapılabilmesi durumunda, bu belgeler için belgelerin sunuluş şekline ilişkin şartlar aranmaz.

7.7.1.2. İstekliler tarafından, 7.7.1.1. maddesindeki koşulları taşıyan katılım ve yeterlik kriterlerine ilişkin belgeler ile Elektronik İhale Uygulama Yönetmeliğinin 21 inci maddesinin ikinci fıkrasına uygun olarak alınan geçici teminat mektubu, sunulmayacak belgeler tablosunda gerekli bilgilere yer verilmesi şartıyla teklif zarfında sunulmaz. Bu durumda, katılım ve yeterlik kriterleri ile geçici teminat mektubuna ilişkin değerlendirme, sunulmayacak belgeler tablosunda yer verilen bilgiler kullanılmak suretiyle EKAP üzerinden veya kamu kurum ve kuruluşları ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının internet sayfası üzerinden ulaşılan bilgi ve belgeler esas alınarak yapılır. Sunulmayacak belgeler tablosunun kısmi teklife açık ihalelerde her bir kısım için ortak girişimlerin katıldığı ihalelerde ise her bir ortak tarafından ayrı ayrı doldurulması gerekmektedir.”

 

MADDE 32 – Aynı Yönetmeliğin eki Ek-6’da yer alan 4734 Sayılı Kanunun 21 inci Maddesinin (a), (d) ve (e) Bendine Göre Pazarlık Usulü İle İhale Edilen Mal Alımlarında Uygulanacak Tip İdari Şartnamenin 32.1 inci maddesinin sonuna aşağıdaki cümle eklenmiştir.

“Ancak istekli tarafından sunulacak geçici teminatın Elektronik İhale Uygulama Yönetmeliğinin 21 inci maddesinin ikinci fıkrasına uygun olarak alınması durumunda, mektuba kuruluş tarafından verilen ayırt edici numaranın sunulmayacak belgeler tablosunda belirtilmesi yeterlidir.”

 

MADDE 33 – Aynı Yönetmeliğe aşağıdaki geçici madde eklenmiştir.

Başlamış olan ihaleler

GEÇİCİ MADDE 13 – (1) Bu maddeyi yürürlüğe koyan Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten önce ilanı veya duyurusu yapılmış olan ihaleler, ilanın veya duyurunun yapıldığı tarihte yürürlükte olan yönetmelik hükümlerine göre sonuçlandırılır. Ancak bu maddeyi yürürlüğe koyan Yönetmeliğin 4, 7 ve 11 inci maddelerinde yer alan hükümler ilan veya duyuru tarihlerine bakılmaksızın ilgili maddelerin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren uygulanır.”

 

MADDE 34 – Bu Yönetmeliğin 4 ve 33 üncü maddeleri yayımı tarihinde, 6 ncı maddesinin 58/B maddesine ilişkin hükümleri ile 8, 15, 16, 18, 23, 24 ve 26 ncı maddeleri 1/11/2018 tarihinde, 5 inci maddesi ile 6 ncı maddesinin 58/A maddesine ilişkin hükümleri 2/1/2019 tarihinde, diğer maddeleri yayımı tarihinden 30 gün sonra yürürlüğe girer.

 

MADDE 35 – Bu Yönetmelik hükümlerini Kamu İhale Kurumu Başkanı yürütür.

 

Yönetmeliğin Yayımlandığı Resmî Gazete'nin

Tarihi

Sayısı

4/3/2009

27159 (Mükerrer)

Yönetmelikte Değişiklik Yapan Yönetmeliklerin Yayımlandığı Resmî Gazete'nin

Tarihi

Sayısı

1-

3/7/2009

27277

2-

10/1/2010

27458

3-

4/3/2010

27511

4-

16/3/2011

27876

5-

20/4/2011

27911

6-

16/7/2011

27996

7-

15/7/2012

28354

8-

13/4/2013

28617

9-

24/9/2013

28775

10-

28/11/2013

28835

11-

7/6/2014

29023

12-

12/6/2015

29384

13-

27/6/2015

29399

14-

29/11/2016

29903

15-

25/1/2017

29959

16-

29/6/2017

30109

17-

30/12/2017

                  30286 (Mükerrer)

 
 

Sağlık Aktüel - www.saglikaktuel.com

saglikaktuellogo-001.png

Kaynak: Haber Kaynağı
Yorumlar
SON DAKİKA