KOLESTEROLÜ ÖNLEMEK İÇİN ÇOCUĞUNUZUN HER LOKMASINI TAKİP EDİN!

Kolesterolün dengede tutulması konusunda ise en önemli rol aileye, özellikle de anneye düşüyor. Annenin, sürekli olarak çocuğunun nasıl beslendiği konusunda takipte olması gerekiyor. Yoksa ileride çocukta kalp hastalığı çıkması çok uzak bir olasılık değil. BSK Eskişehir Anadolu Hastanesi Çocuk Hastalıkları Uzmanı Dr. Kadir Kırkgöz çocuklarda kolesterol problemine dikkat çekiyor.

Çocuklarda kolesterol olabilir mi? Bu durum kalp hastalığı riskini artırır mı?
Çocuklarda da erişkinlerdeki gibi kolesterol problemi olabilir. Birtakım genetik problemler buna neden olabilir; ailevi bir yatkınlık varsa, çocukta aşırı kolesterol yüksekliğine rastlanabiliyor. yüksek kan kolesterolüne sahip çocukların neredeyse yarısı ilerleyen yaşlarda normal seviyeler gösterebiliyor. Buna karşın, yüksek kolesterol seviyeleri yine de kalp rahatsızlığı riski taşır. Kişinin kolesterol düzeyi ne kadar yüksekse, kalp hastalığı olma ihtimali de o kadar yükselir. Beslenme düzeni ve ailevi kolesterol hastalıkları kolesterol değerlerini yükseltebilir. Özellikle çocukluk döneminde beslenme alışkanlıklarının düzeltilmesi, şişmanlıktan kaçınılması, şeker hastalığının araştırılması ve gerekiyorsa gerekli önlemlerin alınması (diyet, egzersiz ve ilaç) faydalı olabilmektedir. Kan kolesterol düzeyinin yüksek olması kalp damar hastalığı riskini arttırır.

Hangi çocukların kolesterolüne bakılmalı?
Aşağıdaki kriterleri karşılayan çocuklarda ileride koroner kalp hastalığı ortaya çıkma riski vardır:

• Eğer anne-baba veya aile büyüklerinde 55 yaşında ve öncesinde koroner kalp rahatsızlıklar görülmüşse,

• Eğer ebeveynlerden birinin 240 mg/dL veya daha yüksek kan kolestrol seviyesi varsa, (Yüksek kolesterolü olan çocukların yaklaşık %90’ının ebeveyninin de yüksek kolestrolü vardır.)

• Eğer aile geçimişinde lipid metabolizma bozuklukları varsa,

• Eğer çocukta koroner kalp rahatsızlıklarına yol açabilecek, aşırı obezite, fiziksel hareketsizlik, sigara, diyabet, yüksek tansiyon, renal hastalık ve düşük tiroid aktivitesi gibi medikal koşullar varsa,

• Eğer aile geçmişi bilinmiyorsa.

Üç faktör kolesterol seviyeleriyle bağlantılıdır ve üçü de ailesel konularla yakından bağlantılıdır. Kalıtım –Beslenme –Obezite.

Çocukta kolesterol çıkarsa ne yapılmalı?
• Çocuklarının yüksek kolesterolü olan ebeveynlerin %90’ının kendilerinin de yüksek seviyeleri olduğundan, ve ebeveyn kontrolü altında yapılan diyet ve egzersiz, kolesterol seviylerini azaltmada çok önemli olduğundan, tedavinin bir aile işi olduğunu unutmamak gerekiyor.

• Öncelikle çocuğunuzu korkutmayın. Yaşına uygun bir şekilde yüksek kolesterol hakkında onu bilgilendirin. Doktorunuza tavsiye için başvurun. Bunu bir hastalık için yapılan tedavi olarak göstermeyin.

• Aile yemekleri planlayın ve çocuğunuzun ne yediğine dikkat edin.

• Yemeklerdeki kolesterol ve yağlara özellikle dikkat edin.

• Yürüyüşler, oyunlar ve spor gibi egzersiz içeren aile aktiviteleri planlayın.

Çocuğunuzun kolesterol seviyelerini 3 aylık beslenme değişiklikleri ardından yeniden test ettirin.

• Çocuğunuzun doktoruyla ilaç kullanımı hakkında konuşun. İlaç kullanımı genellikle 8 yaşın üstündeki çocuklarda düşünülür , ve SADECE beslenme değişiklikleri ve egzersiz denendikten sonra kullanılabilir.

Anneler çocuklarını korumak için nelere dikkat etmeli?
  Anneler öncelikle çocuklarının sağlıklı beslendiklerinden emin olmalı. Bunun için:

- Gerekli bilgiler için yiyecek etiketlerini okuyun. Etiketler size servis edilen bir yemekte kaç kalori bulunduğunu ve bir porsiyonun büyüklüğünü söyleyebilir. Aynı zamanda, bu etiketler üzerinde bir porsiyonun ne kadar yağ içerdiğini ve bu yağın ne kadarının doymuş (uzak durulacak olanlar) yağ olduğunu bulabilirsiniz.

- Sıralanan 5 alandan yemekler verin: meyve, sebze, mısır gevreği ve ekmek gibi tahıl ürünleri, fasulye ve balık. Bunlar kolesterol bakımından düşüktür (ve çocuğunuzun kan kolesterolünü düşürmeye yardımcı olacaktır).

- Derisiz tavuk göğsü gibi yağsız et deneyin. Etler üzerinde gördüğünüz bütün yağı ayırın.

- Yağsız süt ya da düşük yağlı yoğurt gibi düşük yağlı mandıra ürünleri tercih edin.

- Yemek yaparken yağlardan kaçının. Izgara yapın ya da fırınlayın. Kızartmayın.

- Sağlıklı kilodaki çocuklarda, hafif içeceklerin, meyveli içeceklerin ve düşük yağlı atıştırmaların alımını azaltın. Kilolu çocuklarda bu ürünlerden uzak durun. Bunlar, boş kalori ve sıfır besin sağlar.

- Kolesterolü yüksek yiyeceklerin alımını azaltın. Kolesterol, mandıra ürünlerinde (yağsız süt gibi yağsız mandıra ürünlerini tercih edin), kırmızı et, beyaz et, balık ve karides gibi kabuklularda görülür. Özellikler organlardan elde edilen ciğer gibi etlerden kaçının.

- Doymuş yağlardan kaçının. Bunlar, çoğunlukla kurabiyeler, krakerler, fırında pişirilenler ve sert margarinlerde bulunur. Eğer bulabilirseniz, bu bilgiyi etiketlerde görebilirsiniz. Eğer bulamazsanız, içerik listesine bakın. Listenin içinde hidrojene yağ (doymuş yağ) varsa, kullanmaktan kaçının. Yumuşak margarinleri tercih edin.

- Çocuğunuzun atıştırmalarını kurabiyeler ve krakerlerden, meyveler, bebek havuçları gibi çiğ sebzeler ve düz tuzsuz patlamış mısıra çevirin. En iyi atıştırma şekli elma dilimleri, portakal dilimleri, yağsız yoğurda karıştırılmış meyve, yağsız patlamış mısır ve düşük yağlı cipslerdir.

- Çocuğunuza okula götürmesi için sağlıklı bir öğle yemeği hazırlayın. Okul yemekleri için, tam tahıllı ekmekle yapılmış düşük yağlı veya yağsız etli sandviçler hazırlayın. Düşük yağlı peynir de eklenebilir.

- Atıştırmalık yiyecek veren otomat makineleri sorun olabilir. Çocuğunuza düşük yağlı yemekler seçmek konusunda yardım edin veya makinelerden tamamen uzak durmasını sağlayın. Kola makinelerini kullanmaktan kaçının.

- Onların çocuk olduğunu ve sevdikleri yemekleri doğum günü partilerinde ve okul etkinliklerinde engelleyemeyeceğinizi unutmayın. Sosisli sandviç, dondurma, kızartmalar ve pizza gibi çok yağlı yemekler, diğer sağlıklı yemeklerle aynı gün ve haftanının geri kalanında dengelendiği zaman çocuğunuzun beslenmesinin bir parçası olabilir.

- Kahvaltıyı tam tahıllı ekmek kullanarak hazırlanmış tost gibi lifli yemekleri seçmek için bir fırsat olarak kullanın. Elma gibi meyveler, suyundan daha çok lif içerecektir, bu yüzden meyve suyu yerine meyveyi tercih edin.

• Çocuğunuza egzersiz yaptırın.
Bisiklet sürmek, koşmak, yürümek ve yüzmek gibi düzenli tempolu ezgersiz HDL seviyelerini artıracak ve koroner kalp rahatsızlığı riskini beslenme değişiklikleriyle birlikte azaltacaktır. Sağlıklı beslenmeyle birleştirilmiş egzersiz obeziteyi engellemede kesinlikle etkili olacaktır. Çocuğunuzun takım sporlarına ilgisi olup olmadığına bakın. İlgiliyse özellikle teşvik edin.