KOL NAKLİ BARAJ SINAVIMIZDI

Üçlü organ naklinin kahramanı Prof. Ömer Özkan, "Uğur Acar 6 ay sonra yaz sıcağını hissedecek. Vücut yüzü reddederse de b planı hazır" dedi ve ekledi: Kol naklindeki başarımız, Sağlık Bakanlığı'nı yüz nakline ikna etti

Yüzünü ve organlarını bağışlayan Ahmet Kaya, nakille yeni bir yüze kavuşan Uğur Acar, Prof. Dr. Ömer Özkan ve doktor eşi Özlenen Özkan, bir haftadır hayatlarımızın parçası oldu. Prof. Ömer Özkan ve eşi, yaptıkları üçlü nakille sadece Türkiye'nin değil dünyanın da gündeminden düşmedi. Yalnızca ilk nakiller değil, bu derece riskli bir operasyonun detaylarını paylaşmaları, ameliyathane kapılarının böylesine açılması da ezber bozdu. Genç cerrah çift alıştığımız doktor portrelerinden hayli farklı... Kritik operasyonları, "Ya başarısız olursak" endişesiyle kendi içinde paylaşmaya alışık olan tıp dünyası da bu nedenle biraz şaşkın. Riskli ameliyatın altından alnının akıyla çıkan Prof. Özkan ise başarının da başarısızlığın da birlikte yaşanabileceğine inanıyor. Özkan, tıp tarihinin en fantastik ameliyatlarından biri kabul edilen yüz naklinin en ince detaylarını SABAH'la paylaştı:

BEYİN NAKLİ HADDİM DEĞİL: "Yüz nakli 5 yıllık hayallerimin, planlarımın son noktasıdır. Beyin nakli için adım geçiyor ama benim haddim değil. Yüz naklini 2011 diye hedeflemiştim. Yeni yıla saatler kala, içimde 'Henüz yıl bitmedi' diye bir umut vardı. Bu anı çok bekledim, 2012'nin başında yapmak nasip oldu.

B PLANIMIZ VAR: En iyi senaryo Uğur'un 1.5 aya kadar taburcu olması. Kötü senaryo ise vücudun yüzü reddetmesidir. Bundan çok korkarım. Ama buna karşı da hazırlığımızı yaptık. Yüz reddi iki gün önceden kendini gösteriyor, alerji benzeri şeyler başlıyor gözle görülebildiği için hemen önlem alıp tedavi etmek mümkün. Çok hızlı müdahale edersek cevap oranımız çok yükselir. Böyle bir şansımız var. Reddedilme riskinden bu yüzden çok korkmuyoruz.

BAKANLIĞI KOL NAKLİ İKNA ETTİ: Kol naklinin başarılı olması Sağlık Bakanlığı'nı yüz nakline ikna etmemizi kolaylaştırdı. Kol nakli başarısız olsaydı 10 yıl daha bu ameliyatların hiçbirini yapamazdık. İzin alan dört merkez var ama ilk yapan mutlaka biz olacaktık. Çünkü Türkiye'nin bu konuda ilk ruhsat alan merkezi biziz. Hastaları, 50 başvuru arasından önce 20'ye sonra 4'e indirdik. Her yaşa her cinsiyete, her kan grubuna uyacak hastamız vardı.
 

SAKLAMAYI BAŞARAMADIK: Yüz naklini gizli tutmayı çok istedik. Dünyada da bu tip nakiller riskli süre geçtikten sonra en azından on gün sonra açıklanıyor. Biz de son derece özel önlemler aldık. Ancak ameliyattan çıktığımda basın çoktan haber almıştı. Önüne geçemedik. Bugün artık düzenli gelişmeleri bildiriyoruz. Yüz reddedilse bile insanların beni suçlayacağını zannetmiyorum. Elimizden geleni yaptığımızı biliyorlar.

AYNAYA BAKINCA GÜLECEK: Uğur'un hiç yüzü olmamış. 40 günlükken yüzü yanmış ancak bu kadar düzeltilebilmiş. Örnek alacağı yüz yok. Bir tane normal yüz verilse mutlu olacak zaten. Şimdiden adapte oldu. Aynaya bakınca bir korku yaşayacağını zannetmiyorum. Donörümüz Ahmet Kaya 37 yaşındaydı ancak yüzü çok güzel ve yaşına göre gençti. Kötü görünseydi müdahale ederdik ama gerek kalmadı. Uğur'un ağız ve burnu Ahmet Kaya'ya benzese de birebir aynısı olmayacak. Olmaması da daha iyi zaten.

İNTİHAR EDENE DE TAKILIR: Organ nakli intihar eden hastalara yapılmıyor ancak yüz naklinde farklı. Bizim listemizde intihara teşebbüs eden hastamız da var. İntiharın nedeni, üzerinden geçen süre, tekrarlanmaması çok önemli. Listede 16 yıldır tanıdığım böyle bir hastam var. Psikolojileri bozulduğu için listeden çıkarttığımız hastalarım da oldu. Geçen ay bu konuşmaları yaparken Uğur beni şaşırttı. "Sen ne diyorsun?" dedim. "Hocam kızmayın, ben de sizi test ettim. Hazır mısınız?" diye espri yaptı. Toplumdan görüntüsü nedeniyle hep kaçınmış ama inanılmaz rahattır, özgüveni tamdır.

PROTEZ YÜZÜ DİŞ HEKİMLERİ YAPTI: Diş hekimliği protez bölümünden arkadaşlarımız bizden çok önce oraya gittiler ve Ahmet Kaya'nın cenazesi için protez yüz yaptılar, kol ve bacaklar taktılar. Ailenin rencide olmaması için için bakanlık zaten bunu zorunlu kılıyor.
 

EN ZORU, YANIK YÜZE NAKİL: Yanık hastalarına yüz nakli yapmak çok daha zor. Damarlar ve üst sistem daha çok etkilenir ama bizim için sorun olmadı. Altı ay sonra sıcağı, soğuğu hissedecek. Eski yüzünde yanıklar nedeniyle hissettiğini zannetmiyorum.

AMELİYAT 9 SAATTE BİTTİ: Yüz nakli 9 saat sürdü. Kol ve bacak nakli ise 13 saati buldu. İki ayrı odada 3 ekip çalıştık. Dünya literatürüne baktık, yüz nakli genelde 14 saat sürmüş. Ahmet Kaya'nın yüzü dört dörtlük oturdu, yüzü vericiden ben aldığım için nereleri bağlayacağımı çok iyi biliyordum. Herkes çok hızlı davrandı. Kaya'nın kalbi durduktan dört saat sonra damarları Uğur'a bağlamış olduk. Bakanlık özel uçak tahsis etmeseydi yetişmemiz mümkün olmayacaktı. Hiçbir şey duymayacak şekilde nakile odaklandım. Çok fantastik bir şey yapıyorsunuz ama çok antrenmanlıydım."

'Yüz nakli gülse botoks papatyadır'
Prof Ömer Özkan, estetik cerrahiye bakışını anlatırken şunları söyledi: "Estetik cerrahinin her noktası çok önemlidir. Bugün yüz nakli yaptım diye diğer ameliyatları yapmayacağım anlamına gelmez. Biri için botoks değerlidir, bir başkası için yüz gerdirme çok önemlidir. Biri gülse öbürü papatya... Yani hepsi değerli. Uğur'un küçük dokunuşlara ihtiyacı olacağını zannetmiyorum ama olursa onu şımartırız."

Kanserli hastanın yüzü bağışlanmaz
"Bu günden sonra insanları organlarını daha rahat vereceğine inanıyorum. Hastanenin bahçesinde herkes elindeki bağış kartlarını bana gösteriyor. Yüzü, kolu, bacağı vermek kolay değil ama çok iyi bir adım attık, inanıyorum bundan sonra rutin şekilde bu ameliyatlar yapılabilecek. Diğer organlar için gerekli şartlar uyuyorsa o kişinin yüzü de bağışlanabilir. Herkesin yüzü nakil için kullanılabilir, yüzünde büyük bir yara olmaması tek şart. Kan grubu uyması da zorunluluk bunun dışında bulaşıcı hastalık taşımaması, kanser hastası olmaması gerekiyor. Biz ilk vericinin nedense yabancı olmasını bekliyorduk. Antalya'da yabancı vericiye de çok rastlıyoruz. Türk olunca işimiz kolaylaştı."

Karaciğer nakli kadar pahalı
"Yüz naklinin maddi boyutunu pek bilmiyorum. Parayı düşünecek halim olmadı. Üniversite de bakanlık da bütün imkânlarını seferber etti. Rutine binerse karaciğer naklinden daha pahalı olacağını zannetmiyorum. 150-200 bin lira civarında olur diye umuyorum."

ESRA TÜZÜN