Kanser, nanoteknoloji, doku mühendisliği alanlarında çığır açan buluşları nedeniyle 12'nci Kadir Has Üstün Başarı Ödülü'nü layık görülen Prof. Dr. Mehmet Toner Hürriyet'e konuştu. Yaklaşık 9 yıldır kanser hücrelerini yakalayabilen mikroçip üzerinde çalışan Prof. Dr. Toner, buluşun yakında yaygın kullanıma geçebileceğini söyledi.

Sağlık malzemesi üreten dünyanın Johnson and Johnson'ın hem araştırmayı fonladığını hem de patent hakkını aldığını anlatan Prof. Dr. Toner şu bilgileri verdi: "Biz laboratuvarda mikroçipi geliştirdik. CD teknolojisinde çok iyi olan Sony ürün haline getiriyor. Başta sadece kanserli olduğunu bildiğimiz hastanın kanından izole ettiğimiz kanser hücrelerinin çeşidini anlayabiliyorduk. Şimdi sağlıklı insanların da kanlarına bakarak varsa kanser hücrelerini yakalayabiliyoruz. Aslında kanserli hücrelerin kanda olduğunu 1860'lı yıllardan beri biliyoruz. Milyarlarca kan hücresinin içinde belki bir tane var. Şimdi bunu yakalamak mümkün. Bu teknoloji kanseri diyabet gibi kronik hastalığa dönüştürebilecek. Kanser şimdiye kadar hep öndeydi. Buluşumuz kanser hücresini bulmakla kalmayacak. Tarama ve erken tanıya imkan verebilecek."

BİYOPSİYE GEREK KALMAYABİLİR

Mikroçipin 2 saniyede 6 milyar kan hücresini değerlendirerek kanserlileri tuttuğunu belirten Prof. Dr. Toner, "Biyopsi yapmadan, kanda yakaladığımız kanser hücrelerinin hem tipini hem de genetiğine bakıp mutasyon olup olmadığını anlamamız mümkün. Kanser hücrelerine hangi ilaçların etkili olduğu saptayabileceğiz. Şu an en büyük partnerimiz hedefe yönelik kanser ilaçları" diye konuştu. Toner, "Rutin tarama testlerine yakında kanser testi de eklenecek" dedi.

TÜRKİYE NİYE ÜRÜN GELİŞTİREMİYOR?

Türkiye'de yeni fikirlerin ürün haline dönüşmesinde sorunlar olduğunu belirten Prof. Dr. Toner şunları söyledi: "Aslında çok iyi fikirler var. Ama bunların ürün haline getirilmesi için uygun eko-sistem yok maalesef. ABD'ye baktığımızda MIT'nin (Massachusetts Institute of Technology) öğrencilerinin ve hocalarının yarattığı şirketlerin bugünkü cirosu 2 trilyon dolar. Bunu Türkiye niye yapamıyor? Doktora eğitimi yeteri kadar kuvvetli değil. Kuvvetlenmesi lazım çünkü yeni ve iyi fikirler doktora eğitimden çıkıyor. Yeni fikirler çıksın, patenti alınsın, ondan sonra ister ABD üretsin, isterse Çin. Ayrıca buluşları ürün haline getirmek için risk sermayesinin önünü açmak önemli (hukuk sistemi, vergiler vs.). Milyonlarca dolar yatırıp, 10 yıl kadar bekleyecek yatırımcılara ihtiyaç var."

Mesude ERŞAN