İŞÇİ PATRONU BEKLEMEDEN KENDİSİNİ SGK'YA BİLDİREBİLİR

OKAN GÜRAY BÜLBÜL

Sigorta girişlerinin düzenli yapılmasıyla pek çok çalışan emeklilik için avantaj sağlayacağı gibi kayıtdışı sorunu da azalabilir.

Kayıtdışı istihdamda son yıllarda çok önemli adımlar atıldı. 2001'de yüzde 51 olan kayıtdışı istihdam oranı 2015 Temmuz itibarıyla yüzde 35'e geriledi. Bu gerilemenin arkasında istihdam teşviklerinin önemli payı var. Çoğu kez özellikle inşaat ve hizmet sektöründe günübirlik çalışmaların veya dönemsel faaliyetlerin SGK'ya bildirilmeden yapıldığı görülüyor.

DAVA SÜRESİ ÇOK UZUN

Bunun yanında işe girişi yapılmadığı ve kısa süre sonra işten çıktığı için dava açmakla uğraşmak istemeyerek sigortasız çalışmış pek çok işçi var. İşçilerin sigortalarının yapılmamış olmasına rağmen dava açmamalarının en önemli nedeni maalesef davaların çok uzun sürmesi. Fakat sosyal güvenlikte bir günün bile önemi çok büyük. Yaşlılık ve ölüm riskine karşılık emekli aylığı ve ölüm aylığı bağlanması noktasında bir gün çok şeyi değiştirebilir. İşe giren işçinin bildiriminin işveren tarafından yapılması gerekmektedir. İşveren işe aldığı bir çalışanı SGK'ya bildirmekle mesuldür. Ancak çoğu kez sigortalılık işlemlerinin aksadığını görüyoruz. Diğer yandan inisiyatifi işverene bırakmadan sigortalının kendisini SGK'ya bildirmesi de mümkün.

30 GÜN İÇİNDE BİLDİREBİLİR

Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği'nin 12. maddesi uyarınca sigortalılar çalışmaya başladıklarını, çalışmaya başladıkları tarihten itibaren 30 gün içerisinde SGK'ya bildirebilirler. Bu bildirim ilgili yönetmeliğin ekinde yer alan formla gerçekleştirilebiliyor. Bu bildirimle işverenin yaptığı sigorta bildirimi arasında farklılık olması halinde SGK işçiye bu farklılık konusunda taahhütlü bildirim yapıyor. Gerekirse bu durum işverene de bildiriliyor.

İnternetle kolaylaşabilir

Sigortalıların çalışmaya başladıklarını SGK'ya bildirmesi aslında yeni değil. Ancak ne yazık ki, pek çok çalışan bilmiyor. Bildirimin internetten yapılması yönetmelik uyarınca mümkün olmakla beraber altyapı kurulmadığı için bu bildirimin yapılabileceği bir sistem hazırlanmamış durumda.

Yıpranma hakkı da korunur

Sigortalının kendisini SGK'ya bildirmesiyle yıpranmaya tabi işlerde çalışanların SGK'ya bildirimlerinin de usulüne uygun olarak gerçekleştirilmesi sağlanabilir. Maalesef pek çok kez yıpranmaya tabi mesleklerde çalışanların (gazeteciler, yer altında çalışanlar) yıpranmaya tabi çalışmalarının SGK'ya bu şekilde bildirilmediğini görüyoruz.

AVANTAJLARI VAR

Sigortalının kendisini bildirmesi sisteminin aktif olarak kullanılmasıyla bu tip sorunların da önüne geçilebilir. Bunun yanında sigorta girişlerinin düzenli olarak yapılmasıyla pek çok çalışan emeklilik için avantaj sağlayacağı gibi ölüm durumunda ölüm aylığı alamamak gibi sorunlar da çözülebilecektir.