İLAÇTA BÜYÜK İNDİRİM KAOS YARATTI, ÇIKIŞ İÇİN REÇETE ARANIYOR

İlaç fiyatları 4 Aralık'ta yüzde 75'e kadar varan indirime uğrayacak. İndirim, hükümetin referans fiyat uygulamasında mevcut sistemde yüzde 80 olan oranı yüzde 60'a çekmesinden kaynaklanıyor. Bu durum yeni bir kargaşa dönemi yaşanmasına neden olacak. İlaç sektöründe tüm aktörlerin etkileneceği uygulama eczacıları kapanmanın eşiğine getirirken ilaç firmaları yatırımlarını askıya alma ve üretim biçimlerini değiştirmenin hazırlığında.

Fiyat düşüşlerinin tek kazananı ise devlet olacak. Devlet indirimle 3.3 milyar liralık tasarruf sağlamayı öngörüyor. Vatandaş da kısmen katkı payı ödemelerinde daha düşük tutarlarla karşılaşacakken bir süre sonra ilaca ulaşamama tehlikesi baş gösterebilir. Yabancı ilaç firmaları sorun çözülmezse Türkiye'den çıkmanın planlarını yapıyor.
Hükümetin eylülde çıkardığı bir dizi düzenlemeyle sağlık sektöründe çeşitli tasarruf önlemleri alındı. Bunlar arasında ilaç firmalarının eczaneler kanalı ile kamuya yaptığı "kamu kurum iskontosu" oranlarının 13 puan artırılması, ilaç fiyatlandırmasında Avrupa Birliği (AB) ülkelerinden alınan referanslarda ödeme sınırının yüzde 60'a düşürülmesi, 20 yıl ve üzerindeki ilaçlarda uygulanan korumanın kaldırılması gibi tedbirler yer aldı. 4 Aralık'ta uygulamaya geçilecek tüm bu düzenlemelerin 4000 kaleme yakın ilacı etkilemesi ve kimi ilaçlarda yüzde 75'e varan oranlarda indirim sağlaması bekleniyor.

3.3 milyar liralık tasarruf
Mevcut sistemde Türkiye'de bir ilacın fiyatının belirlenmesi için Avrupa'da beş referans ülke arasında en düşük fiyat ele alınıyor. Ve bu ilacın fiyatı Avrupa'daki seçilen referans fiyatının yüzde 80'i olarak belirleniyor. Şimdi 4 Aralık'tan itibaren bu yüzde 80'lik oran yüzde 60'a düşürülecek. Ve durum büyük bir indirime neden olacak. Türkiye'de ilacın en büyük alıcısı devlet. Hemen hemen ilaç sektöründe 100 liralık bir tutar söz konusuysa bunun 90 lirasını devlet ödüyor. Avrupa'da bu oran yüzde 50-60 olarak belirleniyor. İndirim devletin ilaç faturasında bir anda büyük düşüşler yaşamasını sağlayacak. Hükümet, bu sayede ilaç harcamalarında 3.3 milyar TL'lik tasarruf hedefliyor. Ancak kamu, uygulamaya başlanmadan önce yeni uygulamanın getireceği sıkıntılara çözüm arayan sektörün değişik aktörleri ile karşı karşıya kaldı.
Uygulamaya erteleme isteyen ilaç firmaları ise önümüzdeki dönem yatırımlarını askıya almayı ve iskonto oranı artan 20 yıllık bazı eşdeğer ilaçları üretmemeyi düşünüyor. Suskunluğunu koruyan yerli ilaç sanayi, önümüzdeki günlerde yayımlayacağı bir bildiriyle sıkıntılarını paylaşmaya hazırlanıyor.

İlaca ulaşamama sorunu çıkabilir
İlaçlardaki büyük indirim, ilk bakışta kamuya olduğu kadar vatandaşa da olumlu yansıyacak gibi görünüyor. Sosyal güvencesi olan vatandaşın ilaca ödeyeceği yüzde 20'lik katılım payı, fiyatla bağlantılı olarak düşecek. Sözgelimi 100 liralık bir reçetede 20 lira katılım payı ödeyen vatandaş, reçetenin 80 liraya indiği varsayımıyla 16 lira katılım payı öder hale gelecek. Sosyal güvenlik şemsiyesi dışında kalan kesimin tamamen cepten karşılayacağı fiyat da azalacak. Ancak Türkiye'de yıllardır tartışılan "ilaçta çift fiyat" uygulaması devam edecek. Bunun getirdiği karmaşanın yanında, yeni uygulamaya sektörün tepkisi ise hastalar için endişe yaratıyor.
Mevcut tabloda 4 Aralık günü yeni sistemin ilk kaybeden tarafı hastalar olacak. Hastalar, eczanelerin hizmet vermemesi halinde ilaca kolay ulaşamayacak ve sanayinin orijinal ilaca yönelmesiyle de ucuz eşdeğer ilaç bulamayacak. Pahalı ilaç tüketecek.


İLAÇTA YENİ FİYATLAR NASIL BELİRLENECEK
* İlaçta iki temel indirim söz konusu. İlk olarak kamu kurum iskontolarında 1 ay ertelenen 13 puanlık indirim.
* İkinci indirim ise referans fiyatta geçerli. Referans fiyat, AB ülkelerindeki uygulanan en ucuz ilaç fiyatları olarak biliniyor.
* Uygulamada referans fiyatın yüzde 80-100'ü arasında belirlenen ilaç fiyatı kullanılıyor. 4 Aralık'ta bu oran yüzde 60'a indirilecek.
* AB'deki en ucuz fiyatın ancak yüzde 60'ı kadar ödeme yapılacak. Bu da ilaç fiyatlarını ucuzlatacak.
* Sosyal güvencesi olan vatandaşlar; referans fiyattaki düzenleme ve kamu kurum iskontosunun değiştirilmesinden dolayı daha fazla ucuzlamış fiyattan ilaç tüketecek.
* Sosyal güvencesi olmayanlar yani cepten ödeme yapanlar ise yüzde 60'a indirilmiş referans fiyata göre ödeme yapacak.
* Kamu kurum iskontosu devrede olmadığı için, cepten ödeyenler için indirim tutarı daha az olacak.

ECZANELERDE 800 MİLYON LİRALIK ZARAR DOĞABİLİR
Eczacılar, stoklarında ve kârlılıklarında oluşacak zararların giderilmesini istiyor. Eczacılar, bir yandan da ilaçlarını ecza depolarına iade ederek yeni sistemde oluşacak fiyat farklarından doğacak stok zararlarını önlemeye çalışacak. İki noktada çözüm talep eden sektör, yeni fiyatlara geçişle stoklarında oluşacak fiyat farkının karşılanması için ek düzenleme talep ediyor. Eczacılar, düzenlemeyle mevcut 45 günlük geçiş süresinde firmalardan yeni fiyatlardan ilaç akışı sağlanmasının üzerinde duruyor. Düşen kârlılıklarına karşı ise "meslek hakkı" talep eden sektörün önerisi, yeni fiyatlardan en çok etkilenecek olan ve ayda en fazla bin reçetelik hizmet veren küçük çaplı eczanelere reçete başına 2 TL meslek hakkı ödemesi yapılması. Reçete sayısı bunun üzerinde olan eczanelere de 20-30 kuruş düzeyinde bir ödeme isteniyor. Eczacılar, ödemelerin ilaç sanayii ile kamunun yarı yarıya oluşturacağı 400 milyon TL'lik bir fondan yapılmasının mümkün olduğunu, aksi halde yeni fiyatlardan dolayı yaklaşık 800 milyon TL zarara uğrayacaklarını savunuyor.

4 ARALIK'TA ECZANELER AÇILMAYACAK
Türk Eczacıları Birliği (TEB) Başkanı Erdoğan Çolak, yeni uygulamanın eczanelerin sermayesinde yüzde 30'luk kayıp yaratacağını belirtirken bunun sonucunda 1 yıl içinde 7 bin eczanenin kapanmasını beklediklerini kaydetti.
Çolak bu nedenle 3 Aralık'ta Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) önünde anahtar bırakma ve 4 Aralık'ta da kepenk kapatma eylemi yapacaklarını açıkladı. "Tek tek kapanmaktansa 4 Aralık'ta hep birlikte eczanelerimizi kapatacağız" diyen Çolak, hastalara bu tarihten önce ilaçlarını temin etmeleri çağrısı yaptı.
Çolak, "Hastaları mağdur etmek amacında değiliz. Bunun için özel önlemler alacağız, nöbetçi sayılarını artıracağız" dedi. Çolak, Sağlık Bakanlığı'nın olumlu tutumuna rağmen taleplerinin bugüne kadar ötelendiğini belirtirken "SGK, 'Eczanelerde stok seviyesi 3 günü geçmez' diyor. Bir eczanenin stokunda şehir merkezlerinde 45, taşrada 60-90 günlük ilaç bulunur. Bu örnek bile sorunumuza ne kadar uzak olduklarının işareti" diye konuştu.



Tutku Ayvaz
Referans