HAKKARİ KİLİMİNİN HER MOTİFİ AYRI BİR ANLAM TAŞIYOR
Hakkari'de asırlardır kadınların koyun yünü ve kök boya kullanarak hazırladıkları ipleri ilmek ilmek dokuyarak hazırladıkları kilimler, motifleriyle de yörenin kültürel zenginliğini yansıtıyor.
06 Ağustos 2022 Cumartesi 16:51
Kadınların binbir emekle dokuduğu kilimlerdeki en zor motiflerden olan "canbezar" yapanı canından bezdirdiği için, "lüleper" ise bölgede yetişen kırmızı, sarı ve beyaz renkli nilüfer çiçeğine benzediği için bu isimle anılıyor.
"Lüleper" motifi sevgiyi, aşkı ve sadakati, "koçboynuzu" motifi kuvveti ve gücü, "kurtağzı" motifi ışık, aydınlık ve güneşi, "şamari" motifi de güç, sağlık ve bereketi temsil ediyor
Gelişen teknolojiyle rağmen geleneksel kilim dokumacılığının hâlâ önemini koruduğu Hakkari'de, el emeği göz nuru kilimler kadınların hünerli ellerinde hayat buluyor.
İl Milli Eğitim Müdürlüğüne bağlı Halk Eğitim Merkezi bünyesindeki atölyede görevli usta öğretici kadınlar, Merkezin desteğiyle temin edilen malzemelerle tezgahların başına geçip motifleri büyük bir titizlikle işliyor.
Kök boyayla renklendirilen iplerle dokunan kilimlerde yer alan birbirinden farklı motifler, genellikle ortaya çıktığı ya da yaygın kullanıldığı bölge ve aşiret ismi ile ya da kişinin adıyla isimlendiriliyor.
Bölge insanının yaşantısındaki acı ve tatlı olaylar ile doğadan esinlenerek dokunan kilimlerde canbezar, hevçeker, çılgul, ertuşi, gevdan, jirki, gülgever, gülhezar, gülsarya, halitbeyi, herki, kesnekar, lüleper, şamari, şehvani ve şimkubik adı verilen motifler yer alıyor.
- "Kilimler tarihi belge niteliğinde"
Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi (YYÜ) Türk El Sanatları Araştırma ve Uygulama Merkezi Müdürü Öğretim Görevlisi Sibel Leventoğlu, AA muhabirine, YYÜ olarak kültürel değerlerin nesilden nesile aktarılmasına aracılık ettiklerini söyledi.
Bölgenin en önemli kültürel varlıklarından olan kilimlerin her yönüyle çok değerli olduğunu belirten Leventoğlu, bölgede yaşayan genç kızların, kadınların tarih boyunca duygularını, düşüncelerini, mutluluklarını ve beklentilerini ilmek ilmek işlediklerini anlattı.
Merkezde yörede dokunan kilimlerle ilgili bilimsel araştırmaların yapıldığını ifade eden Leventoğlu, "Yüzyıllardır süregelen motifleri gelecek kuşaklara aktarmak için 32 yıldır Merkezimizde kadınlarımızla birlikte çalışıyoruz. Kilimler birer tarihi belge ve eser niteliğindedir. Bu eserlere gözümüz gibi bakıyoruz. Kültürümüzü yaşatmak adına elimizden geleni yapıyoruz. Yok olmaya yüz tutmuş el sanatlarını, halıları ve kilimleri yaşatmayı, usta öğreticilere destek olmayı, kültürel mirasları gelecek nesillere aktarmayı amaçlıyoruz." diye konuştu.
Bölgede tarihten gelen bir dokuma kültürünün olduğunu anlatan Leventoğlu şunları kaydetti:
"Yöresel motiflerin bir araya gelmesiyle kilimler oluşuyor. Kilimler motiflere göre isim alıyor. Canbezar, kesnekar, gülsarya, şamari, herki, lüleper, kurtağzı, koçboynuzu gibi farklı isimlerde birçok kilim var. Gülsarya motifini Sarya adında bir kadın dokumuştur. Motif güle benziyor. Sarya'nın gülü anlamını taşıyor. Lüleper motifi ise bu bölgede yetişen kırmızı, sarı ve beyaz renkli nilüfer çiçeğine benziyor. Lüleper motifi sevgiyi, aşkı ve sadakati anlatıyor. Koçboynuzu motifi de kuvveti ve gücü anlatıyor. Kurtağzı motifi, kurtların gece görüş özelliklerinden yola çıkılarak ışık, aydınlık ve güneşi anlatır. Dışarıdan gelen tehlikelere karşı koruduğuna inanıldığı için akrep motifi de çok sık kullanılmış. Şamari motifi, çok yaygın kullanılmış. Mar yılan demek. Yılan tarağı anlamını taşıyan şamari güç, sağlık ve bereketi temsil ediyor. Tüm kilimlerin, atılan her ilmeğin ayrı bir anlamı var. Bu kültürel mirası biz de merkez olarak en iyi şekilde koruyup gelecek nesillere aktarmaya çalışıyoruz."
- "Yeni nesillere öğretmek istiyoruz"
Usta öğretici Siti Duman ise yöreye has kilimlerini yaşatmak için çaba gösterdiklerini dile getirdi.
Kentte birçok kadının kilim dokumayı bildiğini ifade eden Duman şunları söyledi:
"Anneannelerimiz, annelerimizden öğrendiğimizi inşallah biz de yeni nesillere öğretmek istiyoruz. Her kilimin ayrı bir hikayesi var. Mesela canbezar kilimi. Hakkari'ye ait olan yapılışı zor bir kilimdir. Titizlikle yapılıyor. Yapanı canından bıktırdığı için ismini canbezar koymuşlar. Runas bitkisi, ceviz ve nar kabuğundan rengini alıyor. Kilimin ana renkleri kırmızı, lacivert, beyaz. Kök boyadan elde edilen ipliklerle yapılan kilimlerin renginde solma olmuyor. Yaptığımız kilimler özellikle il dışından ilgi görüyor."
Sıdıka Ertuş da "Burada çalışarak aile ekonomimize katkı sağlıyoruz. Kilimlerimiz buranın kültürünü yansıtıyor. Çanta, telefon kılıfı, ajanda, küçük süsler, isimlikler de üretiyoruz. Ürettiğimiz ürünleri Türkiye'nin birçok yerine gönderiyoruz." dedi.
Usta öğretici Naciye Ermağan, her motifin kendine göre zorluklarının belirterek "Canbezar ve gülsarya kilimlerinin yapılışı nispeten daha zor. Her birimizin 12 öğrencisi vardı, onlara da öğrettik. Yapılışı büyük emek gerektiriyor. Fiyatları da boyutuna göre 3 ila 5 bin lira arasında değişiyor." diye konuştu.
- Lübnan Sağlık Bakanı, Sayda'daki Türk Hastanesinde yeni bölümlerin açılacağını duyurduLübnan Sağlık Bakanı Firas el-Abyad, İsrail saldırılarının sürdüğü Lübnan'ın Sayda şehrindeki Türk Hastanesinde yarın yeni bölümlerin hizmet vermeye başlayacağını duyurdu.04 Kasım 2024 Pazartesi 16:53DÜNYADA SAĞLIK
- Diyarbakır'da "Çocukla Adli Görüşmeci" sertifikalı eğitim programı başladıDiyarbakır'da İl Sağlık Müdürlüğü koordinasyonunda "Çocukla Adli Görüşmeci" sertifikalı eğitim programı başladı.04 Kasım 2024 Pazartesi 16:23BASIN HABERLERİ
- Batman'da Cudi Sağlık Kompleksi için temel atma ve çivi çakma töreni yapıldıBatman'da kurulacak Cudi Sağlık Kompleksi için temel atma ve çivi çakma töreni düzenlendi.04 Kasım 2024 Pazartesi 15:48SAĞLIK BAKANLIĞI
- İzmir'de organ bağışı ve nakli paneli düzenlendiİzmir'de Organ Bağış Haftası kapsamında panel düzenlendi.04 Kasım 2024 Pazartesi 15:38KONGRE VE KONFERANSLAR
- Bursa'da organ bağışına dikkati çekmek için yürüyüş düzenlendiBursa İl Sağlık Müdürlüğü tarafından 3-9 Kasım Organ ve Doku Bağışı Haftası dolayısıyla dikkati çekmek yürüyüşü düzenlendi.04 Kasım 2024 Pazartesi 15:13BASIN HABERLERİ
- Niğde İl Sağlık Müdürü İnan'dan organ bağışı çağrısıNiğde İl Sağlık Müdürü Doğan Bahadır İnan, Organ Bağış Haftası dolayısıyla mesaj yayımladı.04 Kasım 2024 Pazartesi 14:48SAĞLIK BAKANLIĞI
- Gelibolu'da Diyabet Okulu eğitimini tamamlayan hastalara sertifikaları verildiÇanakkale'nin Gelibolu ilçesinde Diyabet Okulu eğitimini tamamlayan hastalara sertifikaları verildi.04 Kasım 2024 Pazartesi 14:43İÇ HASTALIKLARI
- Eskişehir Yunus Emre Devlet Hastanesinde "mikrodalga ablasyon" tekniğini uygulanmaya başlandıEskişehir'de, Yunus Emre Devlet Hastanesinde Girişimsel Radyoloji Biriminde görevli doktorlar tarafından "mikrodalga ablasyon" olarak adlandırılan yakma tedavisinin uygulanmaya başlandığı bildirildi.04 Kasım 2024 Pazartesi 14:43İÇ HASTALIKLARI
- Bakan Memişoğlu, organ bağışı için düzenlenen futbol etkinliğine katıldı:Sağlık Bakanı Kemal Memişoğlu, Türkiye'nin 76 böbrek, 52 karaciğer, 15 kalp ve 2 akciğer nakil merkeziyle dünyaya ve çevreye hizmet ettiğini bildirdi.04 Kasım 2024 Pazartesi 14:18SAĞLIK BAKANLIĞI
- Tokat'ta organ bağışı bilgilendirme çadırı açıldıTokat İl Sağlık Müdürlüğü tarafından Organ Bağışı Haftası dolayısıyla organ bağışı bilgilendirme çadırı oluşturuldu.04 Kasım 2024 Pazartesi 13:43SAĞLIK BAKANLIĞI
- Geri
- Ana Sayfa
- Normal Görünüm
- © 2006 Sağlık Aktüel