HAKKARİ KİLİMİNİN HER MOTİFİ AYRI BİR ANLAM TAŞIYOR
Hakkari'de asırlardır kadınların koyun yünü ve kök boya kullanarak hazırladıkları ipleri ilmek ilmek dokuyarak hazırladıkları kilimler, motifleriyle de yörenin kültürel zenginliğini yansıtıyor.
06 Ağustos 2022 Cumartesi 16:51
Kadınların binbir emekle dokuduğu kilimlerdeki en zor motiflerden olan "canbezar" yapanı canından bezdirdiği için, "lüleper" ise bölgede yetişen kırmızı, sarı ve beyaz renkli nilüfer çiçeğine benzediği için bu isimle anılıyor.
"Lüleper" motifi sevgiyi, aşkı ve sadakati, "koçboynuzu" motifi kuvveti ve gücü, "kurtağzı" motifi ışık, aydınlık ve güneşi, "şamari" motifi de güç, sağlık ve bereketi temsil ediyor
Gelişen teknolojiyle rağmen geleneksel kilim dokumacılığının hâlâ önemini koruduğu Hakkari'de, el emeği göz nuru kilimler kadınların hünerli ellerinde hayat buluyor.
İl Milli Eğitim Müdürlüğüne bağlı Halk Eğitim Merkezi bünyesindeki atölyede görevli usta öğretici kadınlar, Merkezin desteğiyle temin edilen malzemelerle tezgahların başına geçip motifleri büyük bir titizlikle işliyor.
Kök boyayla renklendirilen iplerle dokunan kilimlerde yer alan birbirinden farklı motifler, genellikle ortaya çıktığı ya da yaygın kullanıldığı bölge ve aşiret ismi ile ya da kişinin adıyla isimlendiriliyor.
Bölge insanının yaşantısındaki acı ve tatlı olaylar ile doğadan esinlenerek dokunan kilimlerde canbezar, hevçeker, çılgul, ertuşi, gevdan, jirki, gülgever, gülhezar, gülsarya, halitbeyi, herki, kesnekar, lüleper, şamari, şehvani ve şimkubik adı verilen motifler yer alıyor.
- "Kilimler tarihi belge niteliğinde"
Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi (YYÜ) Türk El Sanatları Araştırma ve Uygulama Merkezi Müdürü Öğretim Görevlisi Sibel Leventoğlu, AA muhabirine, YYÜ olarak kültürel değerlerin nesilden nesile aktarılmasına aracılık ettiklerini söyledi.
Bölgenin en önemli kültürel varlıklarından olan kilimlerin her yönüyle çok değerli olduğunu belirten Leventoğlu, bölgede yaşayan genç kızların, kadınların tarih boyunca duygularını, düşüncelerini, mutluluklarını ve beklentilerini ilmek ilmek işlediklerini anlattı.
Merkezde yörede dokunan kilimlerle ilgili bilimsel araştırmaların yapıldığını ifade eden Leventoğlu, "Yüzyıllardır süregelen motifleri gelecek kuşaklara aktarmak için 32 yıldır Merkezimizde kadınlarımızla birlikte çalışıyoruz. Kilimler birer tarihi belge ve eser niteliğindedir. Bu eserlere gözümüz gibi bakıyoruz. Kültürümüzü yaşatmak adına elimizden geleni yapıyoruz. Yok olmaya yüz tutmuş el sanatlarını, halıları ve kilimleri yaşatmayı, usta öğreticilere destek olmayı, kültürel mirasları gelecek nesillere aktarmayı amaçlıyoruz." diye konuştu.
Bölgede tarihten gelen bir dokuma kültürünün olduğunu anlatan Leventoğlu şunları kaydetti:
"Yöresel motiflerin bir araya gelmesiyle kilimler oluşuyor. Kilimler motiflere göre isim alıyor. Canbezar, kesnekar, gülsarya, şamari, herki, lüleper, kurtağzı, koçboynuzu gibi farklı isimlerde birçok kilim var. Gülsarya motifini Sarya adında bir kadın dokumuştur. Motif güle benziyor. Sarya'nın gülü anlamını taşıyor. Lüleper motifi ise bu bölgede yetişen kırmızı, sarı ve beyaz renkli nilüfer çiçeğine benziyor. Lüleper motifi sevgiyi, aşkı ve sadakati anlatıyor. Koçboynuzu motifi de kuvveti ve gücü anlatıyor. Kurtağzı motifi, kurtların gece görüş özelliklerinden yola çıkılarak ışık, aydınlık ve güneşi anlatır. Dışarıdan gelen tehlikelere karşı koruduğuna inanıldığı için akrep motifi de çok sık kullanılmış. Şamari motifi, çok yaygın kullanılmış. Mar yılan demek. Yılan tarağı anlamını taşıyan şamari güç, sağlık ve bereketi temsil ediyor. Tüm kilimlerin, atılan her ilmeğin ayrı bir anlamı var. Bu kültürel mirası biz de merkez olarak en iyi şekilde koruyup gelecek nesillere aktarmaya çalışıyoruz."
- "Yeni nesillere öğretmek istiyoruz"
Usta öğretici Siti Duman ise yöreye has kilimlerini yaşatmak için çaba gösterdiklerini dile getirdi.
Kentte birçok kadının kilim dokumayı bildiğini ifade eden Duman şunları söyledi:
"Anneannelerimiz, annelerimizden öğrendiğimizi inşallah biz de yeni nesillere öğretmek istiyoruz. Her kilimin ayrı bir hikayesi var. Mesela canbezar kilimi. Hakkari'ye ait olan yapılışı zor bir kilimdir. Titizlikle yapılıyor. Yapanı canından bıktırdığı için ismini canbezar koymuşlar. Runas bitkisi, ceviz ve nar kabuğundan rengini alıyor. Kilimin ana renkleri kırmızı, lacivert, beyaz. Kök boyadan elde edilen ipliklerle yapılan kilimlerin renginde solma olmuyor. Yaptığımız kilimler özellikle il dışından ilgi görüyor."
Sıdıka Ertuş da "Burada çalışarak aile ekonomimize katkı sağlıyoruz. Kilimlerimiz buranın kültürünü yansıtıyor. Çanta, telefon kılıfı, ajanda, küçük süsler, isimlikler de üretiyoruz. Ürettiğimiz ürünleri Türkiye'nin birçok yerine gönderiyoruz." dedi.
Usta öğretici Naciye Ermağan, her motifin kendine göre zorluklarının belirterek "Canbezar ve gülsarya kilimlerinin yapılışı nispeten daha zor. Her birimizin 12 öğrencisi vardı, onlara da öğrettik. Yapılışı büyük emek gerektiriyor. Fiyatları da boyutuna göre 3 ila 5 bin lira arasında değişiyor." diye konuştu.
- Sağlık Bakanı Memişoğlu, TÜSEB Başkanı Kervan ve beraberindeki heyetle bir araya geldiSağlık Bakanı Kemal Memişoğlu, Türkiye Sağlık Enstitüleri (TÜSEB) Başkanı Prof. Dr. Ümit Kervan ve Türkiye Aşı Enstitüsü Başkanı Prof. Dr. Ateş Kara, BioNTech kurucu ortağı Prof. Dr. Özlem Türeci ile bir araya geldi.21 Kasım 2024 Perşembe 18:38SAĞLIK BAKANLIĞI
- Sağlık Bakanı Memişoğlu, 3. Uluslararası Anadolu Ebeler Derneği Kongresi'nde konuştu:Sağlık Bakanı Kemal Memişoğlu, yenidoğan çetesine ilişkin, "Çeteyi ortaya çıkartan, onu takiple delillendiren, bebeklerimizin ölümüne engel olan bir kişiye niye istifa istenir? Onları yakalattığımız için mi?" ifadesini kullandı.21 Kasım 2024 Perşembe 17:53KONGRE VE KONFERANSLAR
- Ödemiş'te Diyabet Farkındalık Sempozyumu düzenlendiDünya Diyabet Günü etkinlikleri kapsamında Ege Üniversitesi Ödemiş Sağlık Bilimleri Fakültesi'nde 2. Uluslararası Diyabet Farkındalık Sempozyumu gerçekleştirildi.21 Kasım 2024 Perşembe 17:38DİYABET
- Edirne 112 Acil Çağrı Merkezi 10 ayda 54 bin çağrı cevapladıEdirne Sağlık Müdürü Mustafa İshak Yıldırım, 112 Acil Sağlık Merkezinin 10 ayda 54 bin çağrı cevapladığını belirtti.21 Kasım 2024 Perşembe 17:23SAĞLIK BAKANLIĞI
- "Yenidoğan çetesi" davasının duruşması sanık savunmalarıyla devam ediyorİstanbul'da, bebek acil hastalarını önceden anlaştıkları özel hastanelerin yenidoğan ünitelerine sevk edip ölümlerine neden oldukları ve haksız kazanç sağladıkları iddia edilen 47 sanığın yargılandığı davanın duruşması sanık savunmalarıyla sürüyor.21 Kasım 2024 Perşembe 17:18BASIN HABERLERİ
- Beypazarı Aile Yaşam Merkezi'nde Ağız ve Diş Sağlığı Semineri düzenlendiBeypazarı'nda "Toplum Ağız ve Diş Sağlığı Haftası" dolayısıyla "Ağız ve Diş Sağlığı Semineri" gerçekleştirildi.21 Kasım 2024 Perşembe 16:53AĞIZ VE DİŞ SAĞLIĞI
- Niğde'de 12 günlük bebeğin kalbinde iki büyük atardamar arasındaki açıklık ameliyatla kapatıldıNiğde Ömer Halisdemir Üniversitesi Eğitim ve Araştırma Hastanesinde 12 günlük bebeğin kalbinde iki büyük atardamar arasındaki açıklık ameliyatla kapatıldı.21 Kasım 2024 Perşembe 16:53KALP VE DAMAR CERRAHİSİ
- Muğla'da ambulansın çarptığı kadın öldüMuğla'nın Seydikemer ilçesinde ambulansın çarptığı kişi hayatını kaybetti.21 Kasım 2024 Perşembe 16:43BASIN HABERLERİ
- Van Eğitim Araştırma Hastanesi Tüp Bebek Merkezi çocuk hayali kuranların hizmetindeVan Eğitim ve Araştırma Hastanesi'nde çocuk sahibi olmak isteyenlere hizmet vermek amacıyla kurulan Tüp Bebek Merkezinde ilk aşılama çalışması yapıldı.21 Kasım 2024 Perşembe 16:33SAĞLIK BAKANLIĞI
- Medipol Sağlık Grubunca "Ağız ve Diş Sağlığı Festivali" düzenlendiMedipol Sağlık Grubunca düzenlenen Ağız ve Diş Sağlığı Festivali'nde, ağız ve diş sağlığının önemi vurgulandı.21 Kasım 2024 Perşembe 16:23AĞIZ VE DİŞ SAĞLIĞI
- Geri
- Ana Sayfa
- Normal Görünüm
- © 2006 Sağlık Aktüel