GÖREVDE YÜKSELME SINAVIYLA EMEKLİ MAAŞI YÜKSELTİLEBİLİR Mİ?

Görevde yükselme sınavı neticesinde kadro maaşlarında artış olmakla birlikte (666 sayılı KHK sonrasında ek ödemesi olan kurumlarda maaş düşebilmektedir. Örneğin SGK'da görevde yükselme sınavıyla şef olan memurların maaşı düşmektedir. Emekli maaşlarında durum farklıdır. Bu nedenle görevde yükselme neticesinde, emekli maaşının artıp artmayacağını iki dönem halinde incelemek gerekmektedir. Yani 15.10.2008 tarihinden önce memur olanlarla bu tarihten sonra memur olanların emekli maaşları görevde yükselme sınavından farklı şekilde etkilenmektedir.

Bir köşe yazarı yazısında; 'Memurun emekli aylığını artırmasının, yükselme, unvan değişikliği ya da üst düzey atama gibi birkaç yolu var. ...Bir memurun emekli aylığı ağırlıklı olarak unvanına bağlı olduğundan, maaşı yükseltmenin en temel yolu görevde yükselme ve unvan değişikliği sınavlarından geçiyor' ifadesini kullanıyor.

Halbuki 5510 sayılı Kanun öncesinde emekli maaşını belirleyen en temel unsur unvandan ziyade ek gösterge ve makam tazminatı göstergeleridir. Unvan ek gösterge ve makam tazminatı artışı sağladığı sürece emekli aylığına etki etmektedir.

Diğer yandan, Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmeliğe göre şube müdürü, müdür ve bunlarla aynı düzeydeki görevlere görevde yükselme suretiyle atanacakların yazılı ve sözlü sınavda; diğer görevlere görevde yükselme suretiyle atanacak personelin ise yazılı sınavda başarılı olmaları gerekmektedir.

Emekli aylığı şube müdüründen şube müdürüne değişir mi?

Evet değişir. Çünkü, 5510 sayılı Kanun'un yürürlüğe girmesinden sonra emeklilik sistemi memurlar açısından köklü bir şekilde değişmiştir. Bu bağlamda, 15.10.2008 tarihinden sonra memur olanlardan şube müdürlüğüne terfi edenlerin emekli maaşları memur maaşlarından daha yüksek olacaktır. 15.10.2008 tarihinden önce memur olanlardan şube müdürlüğünden emekli olanlarla memurluktan emekli olanların maaşlarında ise hiçbir farklılık olmayacaktır. Bu nedenle 15.10.2008 tarihinden önce memur olanların görevde yükselme sınavı neticesinde şube müdürü veya eşiti müdür olmalarının emekli maaşını yükseltmede hiçbir faydası yoktur.

25 yıllık memurun emekli maaşı şube müdürü maaşına eşit midir?

25 yıllık memurun emekli maaşı ile şube müdürünün emekli maaşı bazen eşit, bazense eşit değildir demek daha doğrudur. Ne demek istediğimizi açıklayalım. 25 yıllık memurun emekli maaşı ile 25 yıllık şube müdürünün emekli maaşı arasında fark olup olmadığını örnekle izah etmek gerekirse; her iki unvanın derece ve kademesi ¼ ve ek göstergesi 2200'dür. Buna göre her iki unvan için ödenecek emekli aylığı tutarı; 1.451,33 TL, her iki unvan için ödenecek ikramiye tutarı ise; 46.517,06 TL'dir.

Ancak, 15.10.2008 tarihinden sonra memur olanların durumu farklıdır. Bunların emekli aylığını belirleyen iki temel unsur vardır. Bunlar, aylık bağlama oranı ve prime esas kazanç tutarıdır. Buna göre, memurun özel hizmet tazminatı ile şube müdürünün prime esas kazançlarına ilave edilecek özel hizmet tazminatları farklı olduğundan ve şube müdürünün özel hizmet tazminatı memurun özel hizmet tazminatından daha yüksek olduğu için emekli maaşları da şube müdürü lehine farklı olacaktır. Aynı durum memurla VHKİ arasında da söz konusudur. Yani yeni sisteme göre VHKİ, memurdan daha fazla emekli maaşı alacaktır.

Özetle yeni sisteme göre memurun emekli maaşı düşerken şube müdürünün emekli maaşı artacaktır diyebiliriz.

Yeni memurlar emzirme ödeneği alabilir mi?

Bir köşe yazarı yazısında; '….Eski memura 1.402 lira cenaze yardımı, 184 lira doğum yardımı ödenirken, yeni memura 386 lira cenaze yardımı, 95 lira emzirme yardımı yapılır' ifadelerine yer vermiştir.

Bu ifadelerin ne kadar doğru olduğunu açıklamaya çalışalım. Emzirme ödeneği 5510 sayılı Kanun'un 16'ncı maddesinde düzenlenmiştir. Buna göre; analık sigortasından sigortalı kadına veya sigortalı olmayan karısının doğum yapması nedeniyle sigortalı erkeğe, bu kanunun 4'üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentleri kapsamındaki sigortalılardan, kendi çalışmalarından dolayı gelir veya aylık alan kadına ya da gelir veya aylık alan erkeğin sigortalı olmayan eşine, her çocuk için yaşaması şartıyla doğum tarihinde geçerli olan ve Kurum Yönetim Kurulu'nca belirlenip, Bakan tarafından onaylanan tarife üzerinden emzirme ödeneği verileceği hükme bağlanmıştır. 2013 yılı için belirlenen ödenek tutarı ise 95 TL'dir.

5510 sayılı Kanun'un 4/c bendi kapsamında sigortalı olan memurlar hakkında kısa vadeli sigorta kolları uygulanmayacağı için eski veya yeni memur için emzirme ödeneği de söz konusu değildir. Halen SGK Müfettişi olan yazarın böyle bir konuda yanlış bilgi vermesi doğrusu bizi şaşırtmıştır.

Yeni memurun cenaze yardımı düşürüldü mü?

5510 sayılı Kanun'un 37'nci maddesinin üçüncü fıkrasında düzenlenen cenaze yardımı ödeneği 2013 yılı için 386,00 TL olarak belirlenmiştir. Bu ödeneğin nasıl ve kimlere ödeneceği bu maddede açıkça düzenlenmiştir.

Diğer yandan, 657 sayılı Kanun'un ölüm yardımı ödeneğini düzenleyen 208›inci maddesinde ise; 'Devlet memurlarından; memur olmayan eşi ile [ikiden fazla dahi olsa] aile yardımı ödeneğine müstahak çocuğu ölenlere en yüksek devlet memuru aylığı (ek gösterge dahil) tutarında, memurun ölümü halinde sağlığında bildiri ile gösterdiği kimseye, eğer bildiri vermemiş ise eşine ve çocuklarına, bunlar yoksa ana ve babasına, bunlar da yoksa kardeşlerine en yüksek devlet memuru aylığının (ek gösterge dahil) iki katı tutarında ölüm yardımı ödeneği verilir…' hükmüne yer verilmiştir. Bu hüküm gereğince ölen devlet memuruna 9500 * 0,076791 = 729,51 * 2 = 1.459 TL tutarında ölüm yardımı ödenecektir.

Bu bilgiler ışığında, 5510 sayılı Kanun'un 37'nci maddesi gereğince gerekli şartlar yerine getirilmişse yukarıda belirtilen 1.459 TL'nin yanında ayrıca Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından 2013 yılı için belirlenen 386 TL tutarındaki cenaze ödeneği de verilecektir. Bu ödemeler hem eski memurlar için hem de yeni memurlar için aynı tutardadır. Ancak, ölen emekli memurlar açısından eski ve yeni memur ayrımı vardır ve eski memur emeklisinin ölümü halinde emeklinin bir aylık tutarı ödenirken yeni memur emeklisinin ölümü halinde 386 TL ödenecektir. Sonuç olarak belirli konularda kalem oynatırken daha dikkatli olmak gerekmektedir. Çünkü, bizlerin yazdıklarıyla birçok kişi amel etmekte ve kurumlarıyla karşı karşıya gelmektedir. Daha öncede ifade ettiğimiz gibi dikkatli okuyucular yazarlara hata yaptırmazlar.

Ahmet Ünlü / Yeni Şafak