GENETİK HARİTA İLE ERKEN UYARI SİSTEMİ

Genetik olarak kanser riski taşıdığı için göğüslerini aldırmaya karar veren Miss ABD adayı Allyn Rose'un yaptırdığı test, Türkiye'de de yayılıyor. Genetik haritanın maliyeti, 300 ile bin 500 euro arasında değişiyor

ABD güzellik kraliçesi adayı Allyn Rose'un iki göğsünü aldıracağına dair yaptığı açıklama şaşkmınlık yaratmış ve tartışmaları da beraberinde getirmişti. Rose, 16 yaşındayken annesini göğüs kanserinden kaybetmiş, büyük annesini ve teyzesini de yine aynı hastalığa kurban vermişti. "Genetik testlerde benim de hastalığa yakalanma yatkınlığım ortaya çıktı, hayatımı riske atmak yerine yarışmadan sonra iki göğsümü de aldıracağım" diyen 24 yaşındaki güzel gibi ünlü ABD'li rock şarkıcısı Ozzy Osbourne'un eşi Sharon Osbourne da iki göğsünü birden aldırdı. 10 yıl önce kolon kanserini yenen Osbourne bu kararını "Genetik testimde, göğüs kanserine neden olabilecek kromozom değişikliğine rastlandı. Böyle bir riski yeniden yaşamak istemedim" diye açıkladı.

TÜKÜRÜK YA DA KAN ÖRNEĞİ...
Genetik riskleri erkenden tespit eden bu tip testler Türkiye'de de hayli popüler... Hatta testin yakında rutin check-up programına dahil edilmesi bile öngörülüyor. ABD'de ve Avrupa'da bir kaç yıldır uygulanan bu test aslında kişinin genetik haritasının çıkarılması işlemi... Test için ağız içinden alınan tükürük ya da bir miktar kan örneği yeterli oluyor. ABD'ye gönderilen örneklerin sonuçları yaklaşık 300 sayfalık bir döküman halinde hastaya ulaşıyor. Maliyet ise 300 ile bin 500 Euro arasında değişiyor. Yaklaşık 500 noktadan hareketle elde edilen veriler kişinin nörolojik rahatsızlıklardan metabolik hastalıklarına, cilt tipine, DNA dizilimine uygun olarak kullanabileceği ilaçlardan kansere yatkınlık riskine hatta potansiyel saç dökülmesi riskine kadar pek çok konuda fikir veriyor.

SAÇ EKTİRENLER BİLE BAKTIRIYOR
Bu testler için başvurulan kurumlardan biri de İstanbul'daki E-lab. "Bu harita kişinin genetik yatkınlıklarını ortaya koyuyor ancak yatkınlığı var diye kişinin mutlaka o hastalığa yakalanacağını söyleyemeyiz, çevresel faktörler de önemli" diyen E-lab Yönetim Kurulu Başkanı Dr. Aytaç Keskineğe şunları anlatıyor: "Geçmiş yıllarda sadece çevresel faktörlerin neden olduğu hastalıklara müdahale edebiliyorken, günümüz teknolojileri sayesinde genetik faktörler sonucu ortaya çıkan rahatsızlıklara karşı da tedbir alınıyor. Örneğin alzheimera yatkınlığı olan biri, bulmacalar çözüp yaşam tarzına dikkat ederek, gerekli vitaminleri kullanarak hastalığı geciktirebilir. Keza pankreas, mide, prostat kanserine yakalanma riski olan biri erken teşhisle hayatını kurtarabilir." Yurtdışında hastaların saç ektirme operasyonlarından önce bile bu tip bir haritayı referans aldıklarını anlatan Keskineğe sözlerini şöyle tamamlıyor: "Kişiye göre ilaç kullanımı da bu testlerle yaygınlaştı. Genetik harita için bize başvuran 50'den fazla kişiye hizmet veriyoruz. Hastalardan aldığımız geri bildirime göre Türkiye'de en çok parkinson ile diyabet ya da obezite gibi metabolik rahatsızlıklara dair bulgular elde ediliyor." 

Nurdeniz ERKEN / Sabah