Tarımsal Atıkların Endüstriye Geri Kazanımı Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdür Yardımcısı Doç. Dr. Çağlar Akçay: "Çin'de geleneksel ve tamamlayıcı tıpta kullanılıyor. Ülkemizde yeterince bilinmemekte ve üretilmemekte. Biz, dünyada ilk defa fındığın tarımsal ve budama artıklarından bu mantarı üretmiş olduk"

Düzce Üniversitesi Tarımsal Atıkların Endüstriye Geri Kazanımı Uygulama ve Araştırma Merkezi'nde (DÜTAGAM) görevli akademisyenler, fındık dalı ve kabuğundan elde edilen kompostla tıp, ilaç, kozmetik ve gıda sektörlerinde kullanılan reishi mantarı üretti.

Yükseköğretim Kurulu Başkanlığının "Üniversitelerin Bölgesel Kalkınma Odaklı Misyon Farklılaşması ve İhtisaslaşması" projesi kapsamında 2016'da "sağlık" ve "çevre" alanlarında pilot üniversite seçilen DÜ'de, geleneksel ve tamamlayıcı tıp alanında kapsamlı çalışmalar yürütülüyor.

DÜTAGAM Tıbbi ve Yenilebilir Mantar Üretim Laboratuvarı'nda 3 yıldır tarımsal atıklardan kompost deneyen akademisyenler fındığın ışkını (küçük dal) ve zurufundan (yeşil kabuğu) elde ettikleri organik gübreyle ana vatanı Çin, Japonya ve Kore olan reishi mantarında yüksek verim elde etmeyi başardı.

İyileştirici ve güçlendirici etkileri dolayısıyla "ölümsüzlük mantarı" olarak da anılan reishi, tıp alanında, ilaç, kozmetik ile gıda sektörlerinde kullanılıyor.

Batı ve Doğu Karadeniz bölgelerinde yoğun olarak yetiştirilen fındığın atıklarının sıfır maliyetle katma değere dönüştürüldüğü çalışmaları yürüten akademisyenler, açmayı planladıkları kurslarda bölge halkına mantar yetiştiriciliği eğitimleri vermeyi hedefliyor.

- "Ülkemizde yeterince pazarı yok"

DÜTAGAM Müdür Yardımcısı Doç. Dr. Çağlar Akçay, AA muhabirine, birçok tarımsal atık üzerine çalıştıklarını ancak Düzce ve çevre illerde en çok atık oluşan ürünün fındık olduğunu belirtti.

Daha önce istiridye ve şitaki mantarı üzerine çalışma yaptıklarını anlatan Akçay, "Bu kez dünyada tıpta kullanılan reishi mantarını üretmeyi başardık. Ölümsüzlük mantarı olarak da biliniyor. 2000'li yıllardan bu yana Çin'de geleneksel ve tamamlayıcı tıpta kullanılıyor. Ülkemizde yeterince bilinmemekte ve üretilmemekte. Biz, dünyada ilk defa fındığın tarımsal ve budama artıklarından bu mantarı üretmiş olduk." dedi.

Fındık atıklarının öğütülmesiyle elde edilen kompostun sterilize edildiğini aktaran Akçay, mantar tohumlarının ekilmesinin ardından kompostun belli sıcaklık ve rutubette bekletilerek ürünün yetiştirildiğini kaydetti.

Akçay, çok değerli mantar türlerinden reishinin kilogramının kurutulmuş halde 7 bin liraya kadar satılabildiğini söyledi.

Mantarın genellikle tıp alanında ilaç endüstrisinde değerlendirildiğine değinen Akçay, "Odunsu yapıya sahip. Diğer mantarlar gibi tüketilemiyor. Kurutulduktan sonra toz halinde çay veya ilaç kapsülü şeklinde tüketmek gerekiyor. Ülkemizde yeterince pazarı yok. Bu yüzden üretilen mantar yurt dışına ihraç ediliyor. Yeterince üretim olmadığı için ise reishiden yapılan ürünler özellikle Çin'den ithalatla geliyor. Ülkemizde henüz hak ettiği değeri bulmuş değil." ifadesini kullandı.

- "Çiftçilerimize atık ürünlerden mantar üretilebileceğini gösterdik"

Akçay, reishi mantarının yağ oranı düşük olması dolayısıyla diyet ürünlerinde de kullanıldığını ifade etti.

Bölgede yılda 1 milyon 700 bin ton fındık budama ve 400 bin ton kadar da zuruf atığı oluştuğuna dikkati çeken Akçay, "Bizler de yüksek miktarda çıkan bu atığı katma değeri yüksek ürünlere dönüştürmek istedik. Çiftçilerimize de atık ürünlerden mantar üretilebileceğini gösterdik." şeklinde konuştu.

Akçay, Düzce genelinde kadınların mantar üretimine ilgi duyduğundan bahsederek, sözlerini şöyle tamamladı:

"Belirli aralıklarla üretim konusunda destek veriyoruz. İlerleyen zamanlarda bölge halkına ücretsiz kurslar açıp mantar yetiştiriciliğini öğretmeye çalışacağız. Hem üretim konusunda ekonomiye ciddi katkısı olacak hem de atıklardan sıfır maliyetle değerli ürüne sahip olunacak. Bugün mantar kompostunun maliyeti ciddi boyutlarda."