EĞİTİM VERMEYEN İŞVEREN FENA YANDI ÇALIŞAN BAŞINA 1.078 LİRALIK CEZA VAR!

Yasayla birlikte işverenler birçok yükümlülüğü yerine getirmek zorunda. Bunlardan biri de çalışanlara verilecek eğitimler. İşçisini iş sağlığı ve güvenliği konusunda eğitmeyen işveren, her bir çalışan için 1.078 TL idari para cezası ile karşı karşıya kalacak. 10 İşçisi olan işveren için para cezası toplamı 10.780 TL

Yılbaşında yürürlüğe giren yeni İş Sağlığı ve Güvenliği Yasası, işyerleri için beraberinde birçok yeni yükümlülük getirdi. Yasa getirdiği bu yeni yükümlülüklere uyulmaması halinde idari para cezalarını da hiç bugüne kadar olmadığı şekilde yüksek tuttu.Yeni yasaya bağlı olarak hazırlanan en son yönetmeliklerden biri de, işverenlerin çalışanlarına iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili eğitim vermesi zorunluluğunu içeren yönetmelik. Hem yasa hem de çıkarılan yönetmelik, işverenlerin işyerlerindeki tehlikelere göre çalışanlarını eğitime tabi tutmalarını, alınması gereken önlemler hakkında bilgilendirilmesini zorunlu kılmakta. İşçisini iş sağlığı ve güvenliği konusunda eğitmeyen işveren, her bir çalışan için 1.078 TL idari para cezası ile karşı karşıya kalacak. 10 İşçisi olan işveren için para cezası toplamı 10.780 TL. Yeni yasanın uygulanmasını kolaylaştırmak adına çıkarılan eğitim yönetmeliğinde, işveren, çalışanlarını işe başlamadan önce hem iş sağlığı ve güvenliği konusunda, hem de işyerine özgü riskler konusunda eğitime tabi tutmak zorunda. Ayrıca bu eğitimler, çalışma yeri ve iş değişikliği, iş ekipmanının değişmesi, yeni teknoloji uygulanması gibi durumlarda da çalışanlara verilmek zorunda.

3 başlıkta toplandı
YENİ yönetmelik, eğitim konularını 3 başlıkta topladı. Bu eğitimlerden ilki çalışma hayatı ile ilgili mevzuat ve çalışanların sorumluluklarının anlatıldığı konulardan oluşmakta. İkinci olarak sağlık konu başlığı altında meslek hastalıkları, ilk yardım ve kurtarma konuları. Üçüncü konu da, teknik konular başlığı altında kimyasal ve fiziksel risk etmenleri, ekranlı araçlarla çalışma gibi konular. 
İŞVERENLER bu eğitimleri ticari faaliyet yapan ortak sağlık güvenlik birimlerinden, iş sağlığı güvenliği uzmanlığı veya işyeri hekimliği eğitim kurumlarından, kamu kurum ve kuruluşlarından, işçi ve işveren sendikalarından, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarından alabilecek.

SÜRESİ NE OLACAK?
YENİ çıkarılan eğitim yönetmeliği ile işverenler, eğer işyeri çok tehlikeli sınıfta yer alıyorsa, çalışanlarını yılda en az bir defa olmak üzere 16 saatlik eğitimden geçirecekler. Eğer işyeri tehlikeli sınıfta yer alıyorsa iki yılda en az bir defa 12 saatlik eğitim yeterli olacak. Az tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde ise 3 yılda bir en az 8 saatlik eğitim zorunlu olacak. Taşeronun olduğu işyerlerinde, taşerona ait çalışanların eğitimlerinden, asıl işveren de taşeronla beraber sorumlu olacak. Yani bir işyerinde taşeron olmak bu eğitim yükümlülüğünden kaçma anlamına gelmeyecek.

Çalışma Bakanlığı'ndan kuaförlere ve apartman yöneticilerine kolaylık
Yeni İş Sağlığı ve Güvenliği Yasası hayata geçtiğinde en önemli noktasının 'risk değerlendirmesi' olduğunu daha önce yazdık. Yasa, tüm işyerleri için risk değerlendirmesi yapılmasını öngörüyor ve bunun üstünde özellikle duruyor. Risk değerlendirmesi en basit anlatımla işyerlerindeki tehlikelerin belirlenmesi, bunlara karşı tedbirlerin alınması ve bütün bu işlemlerin yazılı olarak kayıt altına alınması. Ancak konu söylediğimiz kadar basit değil, yasa bu işlem için belirli koşullar öne sürmekte. Dolayısıyla bu risk değerlendirme o kadar önemli ve karmaşık ki, kapıcı çalıştıran bir apartman, kendisi dışında bir çalışanı olan işveren de bu değerlendirmeyi nasıl yapacağı konusunda şaşkın. Ancak Çalışma Bakanlığı dün yayınladığı bir raporla bu gibi işyerleri için bu yükün altından nasıl kalkılacağı konusuna bir açıklık getirdi. İşin ilginç yanı, Bakanlığın, apartmanların dışında sadece kuaför salonları için risk değerlendirmesinin nasıl yapılacağını açıklığa kavuşturmuş olması. Niye sadece kuaför salonları için çalışma yapıldı, anlamak mümkün değil.
KANUNİ CEZASI 3.234 LİRA
RİSK değerlendirmesi yapmamanın kanunda belirtilen cezası 3.234 TL. Ayrıca bu riskleri belirleme çalışmasının yapılmadığı her ay için de 4.851 TL'lik ceza söz konusu. Bu durumda apartmanların 3 ay risk değerlendirmesi yapmaması halinde, teftişe gelen bir denetim elemanı apartmana 13.000 TL ceza yazacak.

NE YAPILMASI GEREKİYOR?
ÇALIŞMA Bakanlığı, tüm işyerleri ve sektörler için risk değerlendirmesi rehberleri hazırlıyor. Öncelik apartmanlara ve kuaförlere verildi. Apartman yönetimleri ve kuaförler için risk kontrol listeleri hazırlandı. Bu kapsamda apartmanlar ve kuaförler risk değerlendirme formlarını hazırlayarak, hem para cezalarından kurtulacak, hem de işyerlerini güvenli hale getirecekler. Bunun için İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü web sayfasından formları indirerek doldurmak yeterli.

Yeni bir sektör doğdu
YENİ İş Sağlığı ve Güvenliği Yasası çerçevesinde risk değerlendirmesi yapmamak çok pahalıya patlayacak. Cezasının yüksekliği nedeniyle piyasada fahiş fiyatlarla risk değerlendirmesi yapan kişi ve şirketlerin türediği görülüyor. Bu noktada Çalışma Bakanlığı'na çok önemli görevler düşmekte.

6 soru 6 cevap
Engelli çocuğu olan anneler ne yapacak?
SORU: Eşim 1965 doğumlu. Çocuklarımdan biri doğuştan engelli. Eşim bir fabrikada sigortalıydı, 2007'de işten çıkarıldı. Engelli annelerine erken emeklilik yasası var. Ancak niçin 2008'den sonraki sigortalı olan kişileri kapsıyor. Neden bu yıldan öncekileri kapsamıyor. Ne yapacağız?
CEVAP: Başkasının sürekli bakımına muhtaç derecede engelli çocuğu olan kadın sigortalılara, 1 Ekim 2008'den erken emeklilik yolu açıldı. 1 Ekim 2008 sonrası ödenen primler, yüzde 25 oranında artırılıyor. Artırılan süre ayrıca emekli olunacak yaş haddinden düşüyor. Örneğin; ağır engelli çocuğu olan kadın sigortalı, 1 Ekim 2008'den sonra 4 yıl (1440 gün) prim ödemişse, prim sayısı bir yıl (360 gün) artırılarak, prim sayısı 5 yıla (1800 gün) çıkarılıyor. Ayrıca emekli olacağı yaş haddinden bir yıl düşürülüyor. (Emekli olacağı yaş 48 ise 47'ye iniyor). Bu uygulamadan 1 Ekim 2008'den sonra sigortalı olanlar değil, tüm sigortalılar yararlanıyor. Ancak, yasa 1 Ekim 2008'de yürürlüğe girdiğinden bu tarihten sonra ödenen primler yüzde 25 oranında artırılıyor. Bu tarihten önce ödenen primler artırılmıyor. Eşinizin 1 Ekim 2008'den sonra ödediği (ödeyeceği) primler de belirttiğimiz oranda artırılacak. Yani, diğer sigortalı kadınların yararlandığı haktan aynı oranda eşiniz de yararlanacak.

Evlendiğimde çeyiz parası alabilir miyim?
SORU: Yetim maaşı alıyorum. 26 yaşındayım. Evlendiğimde çeyiz parası alabilir miyim?
CEVAP: Evlendiğiniz zaman evlenme ödeneği yani halk arasında bilinen adıyla çeyiz yardımı alırsınız. Çeyiz parasını alabilmek için evlilik cüzdanınızın bir örneğiyle bulunduğunuz yerdeki sosyal güvenlik il veya merkez müdürlüğüne başvurmanız gerekiyor.

Askerlik dönemini borçlanayım mı?
SORU: 1981 doğumluyum. 1997'de SSK'lı oldum ve amcamın işyerinde çalışmaya başladım. Sigortaya girdikten sonra askere gittim, uzun dönem askerlik yaptım. Askerlik dönemini borçlanayım mı? Ne zaman emekli olurum?
CEVAP:  Emeklilik tarihini tam olarak söyleyebilmemiz için sigorta başlangıcını gün, ay ve yıl olarak bilmemiz gerekir. Ayrıca başlangıçtan sonra yapılan askerlik borçlanması emekli olma şartlarını değiştirmez. Sadece prim sayısını artırır.  1997'deki başlangıç tarihinize (gün, ay, yıl) göre; 56 veya 57 yaşınızı dolduracağınız tarihte emekli olacağınızdan ve priminizi (5825 gün veya 5900 gün) yaşı doldurana kadar tamamlayabileceğinizden askerliğinizi borçlanmanız gerekli değil, boşuna masraf yapmış olursunuz.

2028'de emeklisiniz
SORU: 03.11.1971 doğumluyum. 09.11.1998 tarihinde SSK'lı oldum. Toplam prim gün sayım 3067 ne zaman emekli olurum? 
CEVAP: 25 yıl sigortalılık / 57 yaş / 5900 prim günü şartlarına tabisiniz. 2833 gün daha prim yatırarak, 3.11.2028 tarihinde emekli olabilirsiniz.

Emeklilik ne zaman?
SORU: Eşim 19.01.1981 doğumlu ve kadın sigortalı olarak 01.05.2002 tarihinde sigortalı başlangıcı var. 3700 gün prim birikti. Ne zaman emekli olabilir? 
CEVAP:  Eşiniz 58 yaş ve 7000 gün prim şartlarına tabi. 3300 gün daha prim ödeyerek, 19.01.2039 tarihinde emekli olabilir.

Kıdemi nasıl alırım?
SORU: 15 yıl süre ve 3600 gün şartlarıyla kıdem tazminatı alarak işimden ayrılmak için, 15 yıllık süre ne zaman başlıyor ve ne zaman kıdem tazminatı alarak işimden ayrılabilirim?
CEVAP:  Sigorta sürenizin başlangıç tarihi olarak, 18 yaşınızı doldurduğunuz tarih dikkate alınır. 3600 gün prim ödemiş olmanız şartıyla, 15 yıllık sigorta sürenizi dolduracağınız tarihte kıdem tazminatınızı alarak ayrılabilirsiniz.

Cem Kılıç / Akşam