HEAL Türkiye Sağlık ve Enerji Politikaları Kıdemli Danışmanı Funda Gacal: "İklim değişikliğinin sonucu olan sıcak dalgalarının doğrudan ve dolaylı ölüm, kronik hastalık, iş kazaları ve sakatlık gibi sağlık sonuçları yarattığı ortada"

Sağlık ve Çevre Birliği HEAL, Kocaeli Üniversitesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı ile Halk Sağlığı ve Uzmanları Derneği (HASUDER), Çevre, İklim ve Sağlık için İşbirliği Projesi (ÇİSİP) çatısı altında buluşarak "Türkiye'de Sıcak Hava Dalgaları" çalışmasını hazırladı.

Çalışmaya göre, küresel ısınmanın artmasıyla sıcak hava dalgası ve kuraklık gibi aşırı iklim olaylarının gerçekleşme sıklığı, süresi ve şiddeti artarken, dünyayı ve Türkiye'yi bugün yaşananlardan daha ciddi boyutlarda su kıtlığı ve çevre kirliliği tehlikeleri bekliyor.

Dünyada sıcaklık, 1970'lerden beri her 10 yılda 0,2 derece artıyor. Ortalamadan daha hızlı ısınan Avrupa'da son 10 yılda kara alanları üzerindeki ortalama yıllık sıcaklığın sanayi öncesi döneme göre 1,7 ila 1,9 arttığı tahmin ediliyor.

Türkiye de sanayileşmenin yoğunlaşmaya başladığı tarihlerden beri ısınırken, 2020 için ölçülen 14,5 derecelik yıllık ortalama sıcaklık 1981-2010 dönemindeki yıllık ortalama sıcaklığın 1,4 derece üzerinde bulunuyor. Büyük şehirlerde ise sıcaklık daha yüksek ölçülüyor.

- Karar vericilere çağrı

Gelecek 10 yılda büyük şehirlerde 3-4 derecelik sıcaklık artışı riski olduğuna işaret edilen çalışmada, 2000-2016 yıllarında sıcak hava dalgalarına maruz kalan insan sayısının 125 milyon arttığı hesaplanırken, Avrupa ve Türkiye'nin sıcak hava dalgalarına karşı en kırılgan bölgeler arasında yer aldığına dikkat çekiliyor.

Bu kapsamda 2071-2100 yıllarında Avrupa'nın belirli bölgelerinde sıcak havalara bağlı ölümlerin geçen 40 yıla göre 50 kat artma riski bulunduğu belirtiliyor.

Dünyada, sıcak hava dalgalarından kaynaklanan ölümlerin yıllık 150 binin üzerine çıkacağı ve 21. yüzyılın sonunda iklimle ilgili afet ölümlerinin yüzde 99'unun sıcak hava dalgalarından kaynaklanabileceği öngörülüyor.

Rapor, sıcak hava dalgalarının etkilerinin en aza indirilmesi için karar vericilere kapsamlı ve erken uyarı sistemleri, kamuya açık sıcak hava dalgasını temel alan sağlık eylem planı oluşturmaları, konut, yeşil alan ve şehir planlamasında iyileşmeler yapmaları, sağlık ve sosyal sistemlerin altyapısının iyileştirilmesi yönünde çağrıda bulunuyor.

- Sıcak hava dalgaları sağlık sektörünü doğrudan ilgilendiriyor

İklim Araştırmaları Derneği İklim Dayanıklılığı Uzmanı Mimar Naz Beykan, rapora ilişkin değerlendirmesinde, kentsel ısı adası etkisinin şehirlerdeki iklim değişikliği kaynaklı sıcaklık artışlarını pekiştirdiğini belirterek, "Örneğin, İstanbul İklim Değişikliği Eylem Planı'ndaki en kötümser senaryo projeksiyonlarına göre, 20. yüzyıl sonunda şehrin ortalama hava sıcaklığının 4,5 derece artması bekleniyor. Kentsel ısı adası etkisinin ise bunun üstüne 1-2 derecelik daha artış eklemesi öngörülüyor. Tüm şehirler, mekansal planlamalarında kentsel ısı adası etkisini göz önünde bulundurulmalı." ifadelerini kullandı.

HEAL Türkiye Sağlık ve Enerji Politikaları Kıdemli Danışmanı Funda Gacal ise "İklim değişikliğinin sonucu olan sıcak dalgalarının doğrudan ve dolaylı ölüm, kronik hastalık, iş kazaları ve sakatlık gibi sağlık sonuçları yarattığı ortada. Sağlık sektörünü doğrudan ilgilendiren bu konuda Dünya Sağlık Örgütü'nün 'Sıcak-Sağlık Eylem Planları' gibi rehber uygulamaların Türkiye’de hayata geçmesini talep ediyoruz." değerlendirmesinde bulundu.