DSÖ: SAĞLIKTA BÜYÜK EŞİTSİZLİKLER VAR

Dünya Sağlık Örgütü’nün (DSÖ), 1978 yılında Kazakistan’ın Almatı kentinde düzenlenen konferansın 30. yıl dönümü dolayısıyla bugün yayımladığı raporunda, sağlık hizmetlerini alma konusunda 1978 yılına göre çok büyük eşitsizlikler olduğunu belirtildi.

“Temel Sağlık Hizmetleri” başlıklı raporda, zengin ve yoksul ülkelerde ortalama yaşam süresindeki farkın artık 40 yılı aştığına dikkati çeken örgüt, bu yıl doğum yapacağı tahmin edilen 136 milyon kadından yaklaşık 58 milyonunun doğum esnasında ve sonrasında tıbbi yardım alamayacağını, bunun da kadın ve çocukların hayatının tehlikeye atıldığı anlamına geldiği vurgulandı.

Kamu sağlığı harcamalarının, her yıl kişi başına 20 dolar ile 6 bin dolar arasında değiştiğinin belirtildiği raporda, kişisel sağlık harcamalarının her yıl 100 milyon kişiyi yoksulluk eşiğinin altına ittiği, sanayi ülkeleri dışında yaşayan 5 milyar 600 milyon kişiden yarısının sağlık ihtiyaçlarını kendi cebinden karşılamak zorunda kaldığı kaydedildi.

Raporda, sağlık sektörünün dünyanın değişimine verdiği yanıtın “yetersiz ve tecrübesizce” olduğu, sorunların önceden görülemediği ve küresel çareler bulunamadığı ifade edildi.

Ülkeler arasında ve bazı durumlarda kentlerin içinde bile sağlık hizmetleri konusunda çok büyük farklar olduğuna işaret edilen raporda, Kenya’nın başkenti Nairobi örneği verilerek, bu kentteki yüksek gelirlilerin yaşadığı bölgede 5 yaşın altındaki bebek ölümlerinin oranının binde 15’in altında olduğu, aynı kentteki gecekondu mahallesindeyse bu oranın binde 254’e çıktığı belirtildi.

Sağlık hizmetlerini alma konusundaki eşitsizlik, sağlığa ayrılan bütçenin ve sağlık hizmetlerine güvenin azalmasının sosyal istikrarı tehdit ettiğinin açıklandığı raporda, temel sağlık hizmetlerinin değerleri, ilkeleri ve yaklaşımlarının bugün hiç olmadığı kadar güncel olduğu kaydedildi.

Raporda, sağlık hizmetlerine erişim konusundaki eşitsizliğin genellikle sağlık konusuna “ticari bir ürün” gibi bakıldığı durumlarda ortaya çıktığı, bunun sonucundaysa gereksiz testler ve prosedürlerin uygulandığı, daha sık ve uzun hastanede kalımların görüldüğü, daha yüksek fiyatların çıkarıldığı ve masrafları karşılayamayacak olanların dışlandığı vurgulandı.

DSÖ Başkanı Margaret Chan, Almatı kentinde, raporun açıklanması sırasında yaptığı konuşmada, “Sağlık konusunda büyük ölçüde dengesiz olan bir dünyanın istikrarlı ve emin olmayacağı” uyarısında bulunarak, mümkün olan en kısa sürede temel sağlık hizmetleri ilkelerine geri dönülmesi tavsiyesinde bulundu.

Raporda son olarak hükümetler hedef alınarak, uygun kararların “kesin olarak” alınması gerektiği belirtildi.

DSÖ’nün 1978’deki konferansında, sağlık hizmetlerini daha geniş bir tabana yayabilmek için çocuk sağlığı, aile planlaması, sağlık eğitimi, çevre sağlığı ve temizlik, beslenme, salgın hastalıkların önlenmesiyle ilgili olarak “Temel Sağlık Hizmetleri” bildirisi yayınlanmıştı.

Toplum hekimliğine ağırlık verilmesinin gerekliliğinin vurgulandığı bildiride, sağlık hizmetlerinin sunumunda, aile düzeyinde ve bütünsel bir yaklaşıma ağırlık verilmesi, bütünleşme ve koordinasyonun toplumun katılımıyla olması öngörülüyordu.