DOĞADAN UZAK BÜYÜYEN ÇOCUKLARIN RUH SAĞLIĞI OLUMSUZ ETKİLENİYOR

Bilim adamları, çocuklukları kırsal bölgelerde toprakla ve çiftlik hayvanlarıyla iç içe geçenlerin, ilerleyen yaşlardaki stres kaynaklı fizyolojik etkilere karşı bağışıklığının kentlerde büyüyenlere göre daha güçlü olduğunu belirledi.

Almanya'nın Ulm Üniversitesi ve ABD'nin Colorado Üniversitesinden bilim adamları yaptıkları araştırma, kentlerde beton yığınları arasında toprağın, bitkilerin ve hayvanların oluşturduğu bakteriyel ortamdan uzak büyüyen çocukların astım ve alerji gibi fizyolojik rahatsızlıkların yanı sıra stres bağlantılı ruhsal rahatsızlıklara daha açık olduğunu ortaya koydu.

Araştırmacılar, "hijyen hipotezi" olarak adlandırılan, steril ortamlarda yaşayan kişilerin bakteriyel bağışıklığının diğerlerinden daha zayıf olacağına dair varsayımın akıl sağlığını ilgilendiren fizyolojik tepkiler için de geçerli olup olmadığını anlamak üzere Almanya'da 20 ila 40 yaşlarındaki sağlıklı 40 erkek birey üzerinde deneyler gerçekleştirdi.

Yarısı köylerde, çiftlik hayvanlarıyla iç içe, yarısı ise kentlerde evcil hayvanları olmadan büyümüş olan deneklerden topluluk önünde konuşma yapmaları ve zor bir matematik problemini zaman sınırları içinde çözmeleri istendi. Denekler söz konusu görevleri icra ederken testten 5 dakika önce ve 5, 15, 60, 90 ve 120 dakika sonra kan ve tükürük örnekleri alındı.

Köyde büyümüş olan bireylerin kanlarında strese yol açan etkinlik karşısında "periferik mononükleer kan hücreleri" denilen bağışıklık bileşenlerinin kentte büyümüş olanlara göre daha fazla üretildiği tespit edildi. Köyde büyümüş olan bireylerde ayrıca "interleukin 6" adı verilen ateşlenmeyi tetikleyen bileşenin daha yavaş yükseldiği ve dolayısıyla "interleukin 10" adı verilen ateşlenmeyi önleyen bileşinin daha az üretildiği anlaşıldı.

Araştırmacılar kentte büyüyen deneklerde stres faktörüne karşı çok daha abartılı bir ateşlenme tepkisinin uyandığını ve bunun 2 saate kadar sürdüğünü kaydetti. Öte yandan deneklere ne kadar stres altında hissettikleri sorulduğunda kentte büyümüş olanların bu belirgin fizyolojik tepkiye rağmen köyde büyümüş olanlara göre daha az stres altında hissettiklerini ifade etti.

Araştırmanın ortak yazarlarından, Colorado Üniversitesi öğretim üyesi Christopher Lowry, "(Kentte büyümüş olanlarda görülen) Bu abartılı ateşlenme tepkisi, onların farkında dahi olmadığı bir uyuyan dev gibi. Gelişme çağında doğa ve hayvanlara kurulan yakın ilişkinin ileriki yaşlarda astım ve alerji rahatsızlıklarının ortaya çıkma riskinin azlattığını biliniyor. Biz ise çalışmamızda ilk kez benzeri yakınlıkların akıl sağlığı açısından da önemli olduğunu ileri sürerek tartışmayı bir adım ileri götürüyoruz." dedi.

Lowry, stres karşısında abartılı ateşlenme tepkisi gösteren kişilerde depresyon ve travma sonrası stres bozuklukları görülme riskinin daha fazla olduğuna dikkati çekti.

Bağışıklık sistemi büyük ölçüde erken yaşlarda gelişiyor ve tepkileri etrafımızdaki mikro-biyolojik çevreye bağlı olarak şekilleniyor. Günümüzde dünya nüfusunun yarısından fazlası kentlerde yaşadığından insanların büyük bölümü yaşantılarında daha sınırlı sayıda mikro-organizmayla ilişki içinde bulunuyor.

Araştırmanın sonuçları, Amerikan Bilimler Akademisi yayını "Proceedings of the National Academy of Sciences" dergisinde yayımlandı.