ÇOCUKLARDA ROTA VİRÜSÜNE DİKKAT!

Çocuklarda ishal nedenlerinin başında viral enfeksiyonlar gelir. Özel BSK Eskişehir Anadolu Hastanesi Çocuk Hastalıkları Uzmanı Dr. Kadir Kırkgöz, “Genelde virüs, bağırsaklara ya da mideye yerleşir. İshalle birlikte kusmalar da görülür, ishal ve kusma sonucunda vücut hem su hem de tuz kaybeder.” diyerek, rota virüsünün neden olduğu ishal hakkında bilgiler verdi.

Akut ishaller, en sık 0-5 yaş grubunda rastlanan ve özellikle ilk 2 yaştaki ölüm nedenlerinin başında gelen bir hastalık grubudur.

Günde 4 defadan fazla sayıda sulu dışkılama, ishal olarak kabul edilir. Yalnızca sık dışkılama, kıvam bozuk değilse ishal sayılmaz. Özellikle küçük bebeklerde beslenme şekline göre dışkılama sayısı ve ishal tanımı değişebilir. Örneğin, anne sütü alan bebeklerde dışkı sayısı günlük 7’ye varabilir. Her emmen sonra kaka yapabilirler.

Çocukluk çağında akut gastroenterit etkenleri arasında viral gastroenteritler ve özellikle de rota virüs infeksiyonları önem taşır. Rota virüs, tüm dünyada her yıl milyonlarca kişiyi etkileyen bir virüstür. Özellikle çocukluk çağındaki gastroenteritlerin en sık etkenidir. Birçok kişide rota virus ishali selim seyrederken ölümcül sonuçlar doğurması nedeniyle önemli bir halk sağlığı problemidir. İnce bağırsakları etkileyip, sıvı ve elektrolit emilimini bozarak vücuttan ciddi sıvı kaybına neden olur. Bu nedenle ishale bağlı hastaneye yatışlarda ilk sırayı alır. En sık kış aylarında (Aralık-Ocak) görülmekle birlikte, yılın her döneminde ishaller görülebilir. Her yaşta görülebilmekle birlikte, en sık 4-24 ay arası çocukları etkiler. Rota virüs, taşıyan kişinin dışkısıyla, yiyecekler ve eller aracılığıyla bulaşırken, kapı kolları, telefonlar, yuvalar, oyuncaklar da infeksiyonun yayılmasında rol oynayabilir.

Hastalığın kuluçka süresi 1-3 gündür. Bu süre sonunda hafif ateş olur, beraberinde kusma olabilir veya olmayabilir. Sonrasında karın ağrısı ve çok bol su gibi ishal başlar. Çocukta şiddetli ve dirençli iştahsızlık yapar. Bu da çocuğun yeterince sıvı almasını engelleyebilir. İshal o kadar sıktır ki, çocuk kısa sürede susuz kalabilir (dehidratasyon). Ateş ve kusma çoğunlukla 2 günde geçer, ishal ise 5-8 gün sürebilir. İshal sırasında hafif üst solunum yolu enfeksiyonu bulguları (öksürük, burun akıntısı) görülebilir. Tanı için yapılan dışkı tahlilinde kan ve lökosit yoktur, dışkı kültüründe üreme olmaz. Rota virüs antijen testi ile kısa sürede tanı konulmaktadır.

Rota virüs enfeksiyonunun özel bir tedavisi yoktur. Antibiyotik kullanmanın faydası olmaz. En önemli tedavi, kaybedilen sıvının yerine konmasıdır. Çocukta ishal başlar başlamaz, kaybedilen sıvı kaybının telafi edilmesi gerekir. Az miktarlarda sıvı, sık aralıklarla içirilerek vücudun ihtiyacı olan sıvı dengesi sağlanır. Anne sütü alıyorsa kesinlikle devam edilir. Ancak süt, hazmı zor bir sıvı olduğu için tercih edilmez. . İshalin ağırlığına göre şeker-tuz solüsyonları (ORS) doktor tavsiyesine uygun olarak verilmesi sıvı kaybını dengelemede yardımcı olur. Az yağlı ishal diyeti uygulanabilir. Yoğurt, patates, muz, pirinç lapası (çocuğun yaşı uygun ise) verilebilir. Azar azar ve sık beslenme barsaklardan gıdaların emilimini arttıracaktır. Kusma ve ishal birkaç gün sürebileceği gibi haftalarca da devam edebilir. Asırı yorgunluk, halsizlik, göz yası yokluğu, ağız kuruluğu, çökük gözler, az idrar yapma ve su kaybı belirtileridir. Daha çok 5 yas altındaki çocuklarda görülen bu hastalığın diğer belirtileri arasındaysa yüksek ateş ve iştahsızlık yer alır. Ayrıca ateş varsa parasetamol içeren ilaçlar verilerek kontrol altına alınmaya çalışılır. Ve kusmayı engelleme amacıyla da fitil kullanılır.

En önemli korunma yöntemi ellerin sık yıkanması, özellikle yuvalarda ortam temizliğine dikkat edilmesi, hasta çocukların diğer çocuklar ile temas etmelerini engellemek olacaktır. Hastalığın aşısı vardır. sağlık Bakanlığı tarafından şu anda özel aşılar listesinde bulunmakta olup yakın bir gelecekte rutin aşı programına alınması beklenmektedir.