BÖBREK HASTALIĞINA 'FORMÜLLÜ' ÖNLEM

İLHAMİ ERKILIÇ

Türk Biyokimya Derneği (TBD) Başkanı Doç. Dr. Doğan Yücel, böbrek hastalığının erken teşhis edilebileceği bir formül geliştirdiklerini belirterek, "Erişkin hastaların cinsiyeti, yaşı ve serum kreatinin değerlerini birleştirdiğimiz bir formülle böbreğin süzme fonksiyonu hakkındaki bilgiyi görebiliyoruz. Yani böbreğin hasta olup olmadığını veya süzme fonksiyonunda bir bozukluk olup olmadığını ortaya çıkarıyoruz." dedi.

Doç. Dr. Yücel, AA muhabirine yaptığı açıklamada, TBD ve Uluslararası Klinik Biyokimya ve Tıbbi Laboratuvarlar Federasyonu (IFCC) ile yaptıkları ortak çalışma sonucu hazırladıkları "formül" sayesinde, böbrek rahatsızlıklarının erkenden tespit edilebildiğini belirtti.

Söz konusu çalışmayı bir süre önce Sağlık Bakanlığına sunduklarını ve 2016 yılında sağlık kuruluşlarındaki laboratuvarlarda bu uygulamaya başlandığını anlatan Yücel, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Sağlık Bakanlığı bizim hazırladığımız formülü kabul etti ve 81 vilayete genelge ile gönderdi. Şu an tüm laboratuvarlarda böbrek hastalığının tespiti için bu uygulama kullanılıyor. Erişkin hastada serum kreatinin tahlili istenmiş ise bizim belirlediğimiz formülle hastanın tahlil sonucuna böbreğin süzme kapasitesini raporluyoruz. Bu formülle böbrek hastalığı teşhisi, kan tahlili cihaza verildikten 1 saat veya 40 dakika içerisinde sonuçlanıyor."

Klinik doktorların karar sürecinde tıbbi laboratuvarların yüzde 70 oranında öneme sahip olduğunu vurgulayan Yücel, dernek olarak gelişmiş ülkelerde ne yapılıyorsa Türkiye'de de onu yapmaya çalıştıklarını ifade etti.

Laboratuvar testiyle hasta böbrek tespit ediliyor

Yücel, yaptıkları çalışmaları Sağlık Bakanlığı iş birliğiyle hizmete sunduklarını bildirerek, şunları kaydetti:

"Bu çalışmalarımızdan birisi IFCC dediğimiz örgütün kronik böbrek hastalığı çalışma gurubu. Üyesi olduğum bu gurubun çalışmaları ve önerileri doğrultusunda bir rehber hazırladık. Bu rehber kapsamında uzun yıllardır yapılan serumda (kanda) böbrek fonksiyonunun yansıması açısından bazı basit laboratuvar testleri var. Erişkin hastaların cinsiyeti, yaşı ve serum kreatinin değerlerini birleştirdiğimiz bir formülle böbreğin süzme fonksiyonu hakkındaki bilgiyi görebiliyoruz. Yani böbreğin hasta olup olmadığını veya süzme fonksiyonunda bir bozukluk olup olmadığını ortaya çıkarıyoruz."

Böbrek hastalığının çok sinsi olduğuna dikkati çeken Yücel, söz konusu formülle bu hastalığın önüne geçilebileceğini anlattı.

Doç. Dr. Yücel, Türkiye'de yüzde 15,7 oranında diyabetli hasta bulunduğunu ifade ederek, bu oranın yüksek olduğunu dile getirdi.

"Böbrek rahatsızlığı sinsice gelişir ve hasta böbrek yetmezliğinden ölebilir"

Diyabetin böbrek, göz ve kalp damar sistemlerini etkilediğini aktaran Yücel, "Böbrek rahatsızlığı sinsice gelişir ve hasta böbrek yetmezliğinden ölebilir. Diyaliz hastasının yıllık maliyeti ortalama 20 bin dolar civarında." ifadelerini kullandı.

Yücel, Türkiye'de yaptıkları söz konusu uygulamanın Avrupa Klinik Kimya Federasyonunun sitesinde yayımlandığını kaydederek, bu uygulamayı Türkiye'den sonra İtalya, Hırvatistan ve İspanya gibi ülkelerin kullandığını bildirdi.

Türkiye'nin tıbbi laboratuvar hizmetinin gelişmiş ülkelere nazaran çok iyi durumda olduğunu ifade eden Yücel, "Ana sloganımız, doğru hasta için doğru zamanda doğru sonuç vermektir. Laboratuvarcılar olarak hedefimizi böyle koyuyoruz." dedi.