BLOCKCHAİN, ÇÖZÜLMESİ ZOR PROBLEMLERE ÇÖZÜM GETİRECEK

MURAT BİRİNCİ - Bankalararası Kart Merkezi (BKM) Genel Müdürü Soner Canko, "Blockchain, özünde matematik ve kriptolojiye dayalı bir güven mekanizması sunan, bugün ancak zorlu süreçler ve bürokratik işlemler yolu ile maliyetli bir şekilde çözülebilen veya çözülmesi zor olan problemlere çözüm getirecek yeni bir teknolojidir. Özünde blockchain, bir güven makinesidir." dedi.

Soner Canko, AA muhabirine blockchain teknolojisine ilişkin yaptığı açıklamada, blockchain'in "şifrelenmiş verileri dağıtık bir yapıda saklayan kayıt defteri gibi" tanımlanabileceğini, buna en güzel örneğin eskiden bakkallarda tutulan defterler olduğunu söyledi.

Blockchain'in bir veri tabanına benzetilebileceğini ancak kayıtların silinemez, değiştirilemez olması sebebiyle mevcut yapılardan farklılaştığını ifade eden Canko, şöyle devam etti:

"Blockchain’in tariflediği dağıtık kayıt defteri yapısı, 2008 yılının sonunda Satoshi Nakamoto rumuzlu kişi veya kişiler tarafından yayımlanan ve bizi Bitcoin ile tanıştıran makaleyle hayatımıza girdi diyebiliriz. Bitcoin kripto para uygulaması, kendine özgü blockchain ağı üzerinde hayata geçirilmişti. Kuşkusuz Bitcoin ve getirdiği felsefe yadsınamaz olsa da blockchain'i sadece kripto para birimleri olarak görmek doğru değildir. Blockchain, özünde matematik ve kriptolojiye dayalı bir güven mekanizması sunan, bugün ancak zorlu süreçler ve bürokratik işlemler yolu ile maliyetli bir şekilde çözülebilen veya çözülmesi zor olan problemlere çözüm getirecek yeni bir teknolojidir. Özünde blockchain, bir güven makinesidir."

Canko, blockchain'in hala gelişmekte olan bir teknoloji olduğunu, bu nedenle tüm dünyada bu kadar kavram kanıtlama çalışmaları yapıldığını söyledi.

Her geçen gün yeni protokoller ve/veya mevcut protokollerin yeni versiyonlarının çıkmaya devam ettiğini bildiren Canko, devamla şunları kaydetti:

"Örneğin, bizler BKM içerisinde kullandığımız Bay Bay Nakit (BBN) isimli blockchain projemize Hyperledger versiyon 0.6'da başlamışken kısa bir süre sonra versiyon 1.0 yayınlandı. Biz yeni özelliklere kayıtsız kalamayarak projemizi versiyon 1.0'a uygun şekilde tekrar geliştirdik. Bugün blockchain teknolojisi ile mevcut iş modellerine benzer yapılar kurulmaya çalışıldığını görüyoruz. Halbuki blockchain teknolojisinin sunduğu avantajlardan tam olarak faydalanabilmek için yeni iş modelleri, yeni roller ve yeni yönetişim yapıları tasarlamak gerekir. Dolayısıyla bir blockchain projesine başladığınızda tüm süreçlerinizi baştan tasarlamanız, geçmişe bağımlı kalmamanız, özetle, bir ekosistem bilinciyle hareket etmeniz gerekmektedir."

- "Blockchain, gelecek 25 yılda tüm sektörleri derinden etkileyecek"

Soner Canko, internetten sonraki en büyük dijital ağ teknolojisi olarak tanımlanan blockchain'in küresel etkilerini şimdiden göstermeye başlayan bir teknoloji olduğunu vurguladı. Henüz yolun başında olunsa da gelecek 25 yılda tüm sektörleri derinden etkileyeceğini tahmin ettiklerini dile getiren Canko, "Blockchain'in şeffaf, geri döndürülemez, güvenilir özellikleri sayesinde başta finans olmak üzere sağlık, kamu, tedarik zinciri yönetimi, oy verme gibi birbirinden bağımsız birçok alanda yenilikler göreceğiz." dedi.

Canko, finans alanında özellikle e-ticaret, mikro finans, uluslararası ve kişiden kişiye para transferleri, dijital kimlik, müşteri tanıma süreçleri, sigorta ve sermaye ihtiyacı karşılama gibi farklı alanların tekrar hayal edilerek baştan tanımlanacağını söyledi.

- "Pek çok süreç otomatik hale gelecek"

BKM Genel Müdürü Canko, blockchain'in getirdiği avantajlar sayesinde hem ödeme sistemleri hem de bankacılık alanında daha hızlı ve şeffaf işlemlerin mümkün hale gelebileceğini vurguladı.

Canko, blockchain'in akıllı sözleşmelerin (uygulamaların) dağıtık bir yapıda çalışmasına imkan sağladığını, böylece aynı dış dünyada alışık olunan sözleşmelerdeki gibi mantıksal akışların pek çok süreci otomatik hale getirebileceğini söyledi.

Akıllı sözleşmeler ve nesnelerin internetini (IoT) bir arada düşünmenin özellikle ödeme sistemleri açısından yepyeni boyutlar açacağını ifade eden Canko, şunları kaydetti:

"Dolayısıyla henüz yolun başında olsak da blockchain, sadece ağ üzerindeki verilere erişiyor olup dış dünyada olup bitenleri henüz göremiyor olsa da ödeme sistemlerinin çok değişeceği kesin diyebiliriz. Biz de BKM olarak blockchain teknolojisini daha yakından tanıyabilmek, gelecekte iş modellerimizi daha doğru tanımlayabilmek için şirket içerisinde belirlediğimiz dijital kimlik, dağıtık kayıt yapısı, akıllı sözleşmeler gibi konseptleri deneyebileceğimiz, tüm şirket çalışanlarımızın kullanabileceği bir kurguda karar kıldık. 2017 yılının başında BBN isimli kavram kanıtlama çalışmamızı hayata geçirdik. Kavram kanıtlama çalışması ile temel hedefimiz bu teknolojinin getirdiklerini, özelliklerini, olumlu ve olumsuz yanlarını daha iyi anlayarak bunun üzerine yeni iş modelleri oluşturabilmek."

- "Üstünlüğü yakalamak için blockchain ıskalanmamalı"

Soner Canko, müşteri deneyiminin ödeme sistemlerinin tam merkezinde yer aldığını ve tüm sektörün, kusursuz müşteri deneyimi yaratmak konusunda birbiri ile yarış halinde olduğunu, kusursuz müşteri deneyimi yaratabilmek için mutlaka yapay zekadan da destek alınacağını söyledi.

Canko, "Özellikle ses tanıma teknolojisi, chat-bot'lar ve yapay zekadan oluşan alışveriş asistanları ödemeler dünyasında farklılıklar yaratmaya başladı bile..." dedi.

Perakendeciliğe bakıldığında, kasasız mağazacılık gibi yeni konseptlerin tüm alışveriş akışını değiştirmeye başladığını ifade eden Canko, Business of Fashion 2018'de perakende sektörünü değiştirecek 5 teknolojinin "yapay zeka", "arttırılmış gerçeklik", "blockchain", "temassız alışveriş" ve "yüz tanıma" şeklinde sıralandığını bildirdi.

Canko, "Müşterilerin her geçen gün artan beklentilerini karşılamak ve onlara en iyi deneyimi sunabilmek, ancak ve ancak tüm bu teknolojilerin yakından takibi, birbirleri ile ilişkilerinin kurulması ile mümkün. Bizler elimizden geldiğince tüm bu teknoloji ve konseptleri deniyor, deneyimliyoruz. Örneğin, kasasız mağazacılık ile mart ayında Kanyon'da D&R mağazası ile bir deneme gerçekleştirip pek çok kazanım elde ettik." şeklinde konuştu.

Türkiye'nin, teknoloji devrimini ıskalamaması için blockchain konusuna eğilmesi gerektiğini vurgulayan Canko, "İktisat tarihinde ülkelerin mukayeseli üstünlükleri anlatılırdı. Şimdi üstünlüğü yakalamak için blockchain ıskalanmamalı. Konunun sosyolojik ve psikolojik boyutlarının da ele alınması gerektiğini düşünüyorum. Blockchain, filozoflar, psikologlar ve sosyologlar tarafından incelenmeli. Kripto para, büyük resimde yüzde 1 bile yer tutmuyor." ifadelerini kullandı.