BİYOMEDİKAL TEKNOPARK 80 BİN KİŞİYE İSTİHDAM SAĞLAYACAK

İshak Alaton kişisel yatırımı olarak sağlık sektöründe sessiz sedasız büyüyor. Stent üreten şirketi Alvimedica şimdi Türkiye’nin ilk biyomedikal teknoparkını yapıyor: Çatalca Sağlık Teknoparkı... Sonbaharda temeli atılacak ve bir yıl içinde tamamlanması düşünülen teknoparkta 20 bin kişi çalışacak. Teknoparkın dolaylı olarak sağlayacağı istihdamın ise 80 bin kişiye ulaşması bekleniyor. Şimdiden 4 yabancı dev tıp şirketi teknoparkta yer almak için ön anlaşma imzaladı. Teknopark için, Amerika’da bilimsel alanda en fazla buluşu olan bir üniversite ile işbirliğine gidildi. Harvard başta olmak üzere yurtdışında önemli birimlerin başında bulunan Türk akademisyenlerin Türkiye’ye dönmesi için görüşmeler yürütülüyor. Teknoparkta hem Ar-Ge çalışmaları yapılacak hem de üretim. Bakanlar Kurulu kararının ardından start alacak yatırımla ilgili sorularımı Alaton ve Bozkurt yanıtladı.

Stentte marka oldu

İshak Bey nereden çıktı sağlık sektörü, Alarko köprüler, yollar inşa ederken?..

İnsan güzel bir varlık. İnsan hayatının ömrünün uzatılması her zaman ilgi alanımda olmuştur. Benim bu duygumu uyandıran, sağlık işlerindeki ortağım doktor Cem Bozkurt oldu. 15 yıldan bu yana tanışıyoruz. 20 yıl önce Güneydoğu’da bir sitrik asit fabrikası kuracaktık birlikte. Adıyaman’da. Şirketi de kurduk. Ortaklığı da tescil ettirdik. Fakat başarısız olduk. O zamanlar, ordunun borusu ötüyordu. Bizi oraya sokmadılar. Ordu bizim orada iş yapmamızı istemedi. Açık bir şekilde bunu söylediler.

Neden?

Ordu orada sadece savaşıyor. Savaşan bir ortamda bir yatırım, endüstri falan görmek istemediler herhalde. ‘Baş belası’ dediler. ‘Siz buradan toz olun’ dediler. Biz de toz olduk. O iş kaldı. Ama Cem ile ortaklığımız teori de devam etti. Cem bir gün stent ve katater projesini getirdi. Stent, balon yapan bir atölyeyi almayı önerdi.

Aldık, 20 milyon dolar yatırım yaptık. Alvimedica, 6 yılda 150 milyon dolarlık bir yatırım haline geldi. Bugün damarı tıkanmış hastaların çaresi haline geldik. Dünyada sayılı dört şirket varsa onlardan birisi biziz.

720 dönüme kurulacak

Çatalca Teknopark nasıl bir yatırım olacak?

Biyomedikal teknolojiler alanında çalışan şirket, yatırımcı ve akademisyenleri bir araya getirecek, geniş katılımlı bir biyomedikal teknopark olacak. Çatalca Sağlık Teknoparkı, İstanbul Çatalca’da 720 dönümlük bir arazi üzerinde kurulacak. Türkiye’nin ilk biyomedikal teknoparkı olacak.

Yatırımı kim yapacak?

Girişimsel kardiyoloji alanında kendi geliştirdiği kateter ve stentlerle Türkiye’nin ilk ve tek üretici firması konumunda olan Alvimedica şirketimiz.

Alvimedica bir Alarko Holding şirketi mi?

Hayır, değil. 5 yıl önce şahsi girişimimle kurulan bağımsız bir şirket Alvimedica. Ben, kızım Leyla Alaton, oğlum Vedat Alaton ve doktor Cem Bozkurt’un ortaklığı var.

Hem ar-ge hem üretim

Üretim de olacak mı?

Cem Bozkurt: İkisi de olacak. İlaç Ar-Ge’si yapan bir şirketin aynı zamanda üretim tesisi de o parkın içinde olacak.

Biyomedikal yatırımınız fiyatları düşürecek mi?

Biyomedikal teknolojisi fiyatları düşürmeye başladı. Bakın, dünyada şu anda en ucuz stent, balon, katater Türkiye’de. Biz üretiyoruz. İlaçsız stentimizin adedi 192 TL. İlaçlı stentimiz ise 1.018 TL. ABD’den gelen stentin fiyatı ise 3 bin dolar. Aynı işlevi görüyor. Bizim doktorumuzda da, hastamızda da yabancı ürün takıntısı var. ABD’den geleni tercih ediyor. Üretimimizin yüzde 90’ını ihraç ediyoruz. Güney Amerika, Çin, Hindistan, Rusya, İran her yere gönderiyoruz. Nasıl kıyafette yabancı marka takıntısı varsa, sağlık ürünlerinde de aynısı var.
Bakın bugün en büyük kavgamız ne? Kanserli hastaların ilaçlarını yabancı şirketler getirmiyor. İnsanlar sokaklarda karaborsadan kanser ilaçlarını arıyorlar.
O fabrikalar Türkiye’de olsa, Türkiye’de üretilse bu yaşanır mı? Mümkün değil.

Tersine beyin göçü

Yabancı işbirlikleri var mı?

ABD’nin Ar-Ge alanında en ünlü üniversitesi ile birlikte çalışıyoruz. Teknoparkın en önemli etkisi ise tersine beyin göçünde olacak. Harvard, Stanford, Georgia Tech, Penn State gibi Amerika’nın önemli üniversitelerinde çalışan araştırmacıların Türkiye’ye dönebilmeleri için iş ortamı oluşturacağız.

Ne kadara mal olacak?

İlk etabı 120 milyon dolara mal olacak. Bu altyapı maliyeti. Ondan sonra firmalar gelip fabrikalarını veya Ar-Ge merkezlerini kurmak istediklerinde ek yatırım yapacaklar.

Bugün bir ilaç fabrikası aşağı yukarı 100 milyon dolara mal oluyor. Ama bir firma gelip kiralamak istiyoruz derse, o zaman fabrikayı biz kurup onlara kiralayacağız. Birinci bölüm tamamlanıp tüm alan kullanılınca ikinci faza geçilecek.

İkinci bölümde aynı maliyetlere çıkacak. Birinci bölümde 40 fabrika, ikinci bölümde ise 45 fabrika olacak.

İlk etapta neler olacak?

Google kampusu gibi olacak. Ar-Ge merkezinin üçüncü katı tamamen yüzme havuzu olacak. Biyo-şirket oluşumu yönetim alanları, 100 yataklı oteli, restoranı... Ortak kullanım için büyük bir agora olacak. 2 bin metrekarelik food court alanı. Spor merkezi...

Teknopark'ın İstanbul'a sağlayacağı değer ne olacak?

Cem Bozkurt: Türkiye’de kendi alanında ilk, dünyada ise benzer birkaç projeden biri olacak. Proje tamamlandığında 20 bin kalifiye iş gücü için doğrudan istihdam sağlanacak.
Bir teknoparkta sağlanan doğrudan istihdamın civar bölgelerde 4-5 dolaylı işkolu oluşturduğu düşünülürse, projenin Çatalca bölgesinde yaklaşık 65-80 bin kişilik dolaylı bir istihdam sağlayacağını tahmin ediyoruz. Teknopark, akademi-sanayi işbirliğini de sağlayacak.

230 milyar dolarlık pazar

Global biyoteknoloji pazarının büyüklüğü nedir?

Cem Bozkurt: Sektör, 2012’de 228.6 milyar dolarlık iş hacmine ulaştı. 2015’te ise 398 milyar dolarlık iş hacmi oluşturması bekleniyor. Türkiye bu pazarda yer alan 48 ülke içinde 39. sırada.

Mehmet Öz İşsiz kalacak!

Kalp ve damar hastalıklarının tedavisi üzerine faaliyet gösteriyorsunuz. Kalp deyince aklımıza ilk gelen isimlerden biri de Mehmet Öz. İrtibatınız var mı? Ürünlerinizle ilgili ne düşünüyor?

Babası da yakın arkadaşımdı. 90’ların sonuna kadar Mehmet Öz kalp cerrahı olarak ön plandaydı. Zaman içinde cerrahlığı bıraktı. Televizyon yıldızı oldu. Şimdi politikaya atılacak.

Vali ardından cumhurbaşkanlığına aday olacak. Bunun gerisinde ne var biliyor musun? Adamı bizim stent işimiz işsiz bıraktı! 2000 yılında ABD’de cerrahi olarak tedavi gören kalp hastalarının adedi 470 bin dolayındaydı.

O arada da stentler, kateterler, balon endüstrisi gelişti. Stentle, giderek ameliyata gerek kalmadan damarın açılabildiği teknoloji yayıldı. 470 bin dolayındaki operasyon sayısı her yıl azaldı. Üstelik nüfusun çoğalmasına rağmen.

Öyle ki 2007’de kalp cerrahisi ameliyatlarında sayı 90 bine indi. Şimdi daha da inmiştir. Stentle damarı açmak yeni teknolojide artık çok daha tercih ediliyor. Bir gün Mehmet Öz bana dedi ki, “Ben bu işin sona ermekte olduğunu gördüm.

Cerrahi olarak o kadar az hasta geliyor ki, anladım ki bu işin sonu geldi. İşsiz kalma yolundaydım! Kendimi TV programlarında guru olarak daha iyi hissediyorum. Çünkü daha gencim’ dedi.

Yabancılar sıraya girdi

Şu anda kaç firma var teknoparkta yer almak isteyen?

Cem Bozkurt: Şu ana kadar 4 yabancı firma başvurdu. Biri Alman, diğeri Fransız iki önemli ilaç şirketi ön anlaşma yaptılar. Fransız şirketi dermatoloji alanında çok önemli bir şirket. Bütün büyük diğer dermatoloji firmalarının ilaçlarının bulucusu. İstanbul’da büyümek istiyorlar.

Hintli bir aşı üreticisi ve halen İrlanda’da yerleşik iki tıbbi cihaz şirketi de geliyor. Bu firmalar İstanbul’a gelip üretimlerini burada yapacaklar. Sağlık ve Sanayi bakanlıklarımız yeni kurulacak firmaların bu alanda kümelenmesi için yönlendirme yapacak. Kendisine bu alanı stratejik iş olarak gören Türk yatırımcılar da gelecektir.

Yabancılarla ortaklık şeklinde de gelmelerini bekliyoruz. Orta ölçekli Türk firmaları Ar-Ge’ye yatırım yapma kararı alırlarsa burada hem Ar-Ge’lerini geliştirebilecekler hem de yurtdışına çok daha süratle açılabilecekler. Türk firmalarının en büyük eksikliği yurtdışında nasıl yatırım yapacaklarını bilmemeleri...

Onlara yurtdışında ruhsatlandırma desteği vereceğiz. Yurtdışının tamamına lojistik destek vereceğiz. Singapur, Hollanda Uruguay’da Alvimedica’nın depoları var. Lojistik hab olarak oraları da kullandırabileceğiz. Uluslararası alanda nasıl klinik çalışma yapacaklarına dair de servis vereceğiz.

Songül Hatısaru - Hüseyin Özdemir / Milliyet