BİTKİLERİN PROFESÖRÜ; "ISPANAK, İÇERDİĞİ A, C, K VE DİĞER VİTAMİNLER, MİNERALLER VE ANTİOKSİDANLAR BAKIMINDAN OLDUKÇA FAYDALI BİR SEBZE"
Ispanağın demir açısından zengin olduğuna dair yanlış bir inanışın 1930'larda yapılan bir bilimsel hataya dayandığını ifade eden Bitkilerin Profesörü...
02 Ekim 2024 Çarşamba 15:28
Ispanağın demir açısından zengin olduğuna dair yanlış bir inanışın 1930'larda yapılan bir bilimsel hataya dayandığını ifade eden Bitkilerin Profesörü Aysun Bay, "Temel Reis çizgi filminin etkisiyle bu yanlış bilgi hızla yayıldı. Ancak, ıspanak yine de içerdiği A, C, K vitaminleri ve minerallerle sağlıklı bir diyetin önemli bir parçası olmaya devam ediyor" dedi.
Temel Reis (Popeye) karakteriyle dünya çapında ünlenen ıspanak, Türkiye'de geniş bir üretim ağına sahip. Serin iklimleri seven bu besleyici sebze, başta Marmara, Ege, İç Anadolu, Karadeniz ve Akdeniz bölgeleri olmak üzere birçok şehirde yetiştiriliyor.
Ispanağın demir açısından zengin olduğuna dair yanlış bir inanış, 1930'larda yapılan bir bilimsel hataya dayanıyordu. Temel Reis çizgi filminin etkisiyle bu yanlış bilgi hızla yayıldı. Ancak, ıspanak yine de içerdiği A, C, K vitaminleri ve minerallerle sağlıklı bir diyetin önemli bir parçası olmaya devam ediyor.
Özellikle sonbahar ve ilkbahar dönemlerinde yoğun ekim yapılan ıspanak, Türkiye'nin birçok bölgesinde sofraların vazgeçilmezi olmaya devam ediyor.
Ispanağın yanlışlıkla şöhret kazanması
19. yüzyılın sonlarına doğru, bilim insanlarının besinlerin içeriklerini araştırmaya başladıklarını ifade eden Prof. Dr. Aysun Bay, 1870'lerde yapılan bir laboratuvar çalışmasında, ıspanağın demir oranının analiz edildiğini ve sonuçların yanlışlıkla kaydedildiğini söyledi. Bir hata sonucunda, ıspanağın içerdiği demir miktarının olduğundan 10 kat fazla olarak kayıtlara geçtiğini söyleyen Karabulut, "O dönemde bilimsel bir hata fark edilmedi ve uzun yıllar boyunca ıspanak, demir bakımından olağanüstü zengin bir sebze olarak bilindi.
Bu yanlışlık, ıspanağın sağlığa olan faydalarının abartılmasına neden oldu ve besleyici özellikleriyle efsaneleşti. 1930'lara gelindiğinde bu hatanın farkına varılmış olsa da, ıspanağın şöhreti çoktan yayılmıştı ve kamuoyundaki algı kolayca değişmedi. İşte tam bu dönemde, ıspanağın yanlış anlaşılmasından doğan şöhreti daha da artıran bir figür ortaya çıktı: Temel Reis" dedi.
Temel Reis (Popeye) ve Ispanak
1929 yılında Amerikalı çizer Elzie Crisler Segar tarafından oluşturulan Temel Reis karakterinin, kısa sürede dünya çapında popüler hale geldiğini belirten Prof. Dr. Bay, "Temel Reis, her zayıf düştüğünde bir kutu ıspanak yer ve anında büyük bir güç kazanarak düşmanlarını alt ederdi. Bu, çocuklar arasında ıspanağın bir "süper yiyecek" olarak tanınmasına yol açtı. Temel Reis'in her ıspanak yediğinde güç kazanması, aslında çizgi romanın geliştiricilerinin ıspanaktaki demir miktarına atıfta bulunuyorlardı. Bu durum, ıspanağın bir güç sembolü olarak daha da popülerleşmesini sağladı ve dünya genelinde çocuklar, bu sebzeyi tüketmeye teşvik edildi. 1930'lu yıllardan itibaren Temel Reis'in popülaritesi, Amerika'daki ıspanak tüketimini yüzde 30 oranında artırdı" ifadelerine yer verdi.
Ispanak tüketimi ve şehir efsaneleri
Temel Reis karakterinin ıspanakla güç kazanmasının çok etkili olduğunu anlatan Bitkileirn Profesörü Aysun Bay, "ABD'de Crystal City, Texas gibi yerleşim yerleri, kendilerini "Ispanak Başkenti" ilan etti. Bu kasabada Temel Reis'e bir heykel dikildi ve ıspanağın Amerikan kültüründeki yeri pekiştirildi. Bugün bile Crystal City, Temel Reis'e ithaf edilen festivaller düzenlemektedir" dedi.
Bilimsel Doğrulama
1937'de yapılan daha hassas laboratuvar analizleri ile ıspanağın içerdiği demir miktarının aslında o kadar yüksek olmadığını ortaya çıkardığını anlatan Prof. Dr. Bay, "Bir hata sonucunda bu durumun abartıldığı ortaya çıktı. Ancak bu noktada ıspanağın şöhreti çoktan kalıcı hale gelmişti. Yine de ıspanak, içerdiği diğer vitaminler, mineraller ve antioksidanlar bakımından hala oldukça sağlıklı bir sebze olarak kabul edilmektedir. Özellikle folik asit, C vitamini ve beta-karoten açısından zengin bir besin olarak önemini korur. Ispanak, Anadolu topraklarında uzun bir geçmişe sahip olmasa da, bu bölgede hızla kabul görmüş ve mutfak kültürünün önemli bir parçası haline gelmiştir. Orta Asya kökenli olduğu düşünülen ıspanak, İslam dünyası aracılığıyla önce İran'a, ardından Anadolu'ya getirilmiştir. Osmanlı döneminde daha fazla yaygınlaşmış ve zamanla hem kırsal hem de şehir yaşamında sevilen bir sebze olmuştur" şeklinde konuştu.
Ispanağın efsanevi gücü
Anadolu'nun bazı bölgelerinde ıspanağın insanlara olağanüstü güçler kazandırdığına dair efsanelerin var olduğunu ifade eden Prof. Dr. Bay, "Bu hikayeler, özellikle tarım işçileri ve çiftçiler arasında yaygındı. Ispanak yiyen insanların, tarlada daha fazla çalışabildikleri ve daha az yoruldukları söylenirdi. Özellikle kas gücüne dayalı işlerde çalışanların, işlerini bitirdikten sonra bir kase ıspanak çorbası içmeleri, onlara ekstra kuvvet vereceği inancıyla yapılırdı. Bu hikaye, muhtemelen ıspanağın demir içeriği hakkındaki yanlış anlaşılmalarla da ilişkili olabilir. Bazı Anadolu masallarında, bir kadın figürü ıspanağın gücüyle ilişkilendirilir. Bu hikayelerden birinde, yaşlı bir kadın, hasta bir çocuğa iyileşmesi için sihirli bir tarif verir: "Toprağın en derininden çıkardığın ıspanağı kaynat, suyunu içir ve yapraklarını ezip çocuğun göğsüne koy." Bu tarif, çocuğu iyileştirir ve o zamandan beri ıspanak şifalı bir bitki olarak anılır " dedi.
Ispanak ve Anadolu sofraları
Anadolu'nun mutfak kültüründe, ıspanak hem basit hem de lezzetli yemeklerin temel malzemesi olduğunu dile getiren Bitkilerin Profesörü Aysun Bay, "Bazı geleneksel Anadolu ıspanakları olarak Ispanaklı Gözleme, Ispanaklı Borani, Ispanaklı Börek, Ispanaklı Yahniler ve Çorbalar, Zeytinyağlı ve Yoğurtlu Ispanak, Ispanaklı Pilav ve Ispanak Çorbasını söyleyebiliriz.
Günümüzde Ispanak
Her ne kadar ıspanağın demir içeriği başlangıçta yanlış kaydedilmiş olsa da, bu durumun ıspanağın genel sağlığa faydalarını gölgede bırakmadığını ifade eden Bay, "Bugün, ıspanak hala dünya genelinde birçok kültürde önemli bir besin maddesi olarak tüketilmektedir. Demir açısından nispeten mütevazı olsa da, bağışıklık sistemini güçlendiren ve genel sağlığı destekleyen diğer pek çok besin maddesi içermesi nedeniyle modern beslenmenin vazgeçilmez sebzeleri arasındadır. Besleyici değeri yüksek, soğuk mevsim sebzesi olarak bilinen bir bitkidir. İçerdiği vitaminler, mineraller ve antioksidanlar, sağlık açısından çok faydalı olan ıspanak, çeşitli yemeklerde kullanılır ve hem pişmiş hem de çiğ tüketilebilir. Ispanak, dünyanın birçok yerinde yetiştirilebilen bir sebze olup, Türkiye'de de yaygın olarak üretilir" diye konuştu.
- Yahşihan'da vatandaşlar sağlık konusunda bilgilendirildiYahşihan İlçe Sağlık Müdürlüğünce Dünya Kuduz Günü, Dünya Lenfoma Farkındalık Günü ve Dünya Kalp Günü kapsamında farkındalık yaratmak amacıyla çeşitli etkinlikler düzenlendi.02 Ekim 2024 Çarşamba 17:18SAĞLIK BAKANLIĞI
- Hayat Hastanesi’nden Meme Kanseri FarkındalığıÖzel Bursa Hayat Hastanesi, "1-31 Ekim Meme Kanser Farkındalık Ayı" kapsamında Genel Cerrahi Uzmanı Op. Dr. Servet Yetgin'in gerçekleştirdiği sunumla, kadın...02 Ekim 2024 Çarşamba 16:23KANSER
- Son Kullanma Tarihi Geçen 436 Adet Ürüne El KonulduBilecik Belediyesi Zabıta Müdürlüğü ekipleri, yaptıkları denetim sırasında bir işletmede son kullanma tarihi geçen 436 adet ürüne el koydu.02 Ekim 2024 Çarşamba 16:18BASIN HABERLERİ
- Setur'un yeni markası SeturHealth ile sağlık turizminde yeni dönemSetur, sağlık turizmi alanında yeni markası SeturHealth ile uçtan uca, kişiselleştirilmiş sağlık hizmeti dönemini başlattı.02 Ekim 2024 Çarşamba 16:03SAĞLIK TURİZMİ
- Bitkilerin Profesörü; "Ispanak, İçerdiği A, C, K Ve Diğer Vitaminler, Mineraller Ve Antioksidanlar Bakımından Oldukça Faydalı Bir Sebze"Ispanağın demir açısından zengin olduğuna dair yanlış bir inanışın 1930'larda yapılan bir bilimsel hataya dayandığını ifade eden Bitkilerin Profesörü...02 Ekim 2024 Çarşamba 15:28BESLENME VE DİYET
- Mantar Zehirlenmelerine DikkatDüzce İl Sağlık Müdürü Dr. Yasin Yılmaz, yağışların başlamasıyla doğada kendiliğinden yetişen mantarlarla ilgili olarak zehirlenmelerine...02 Ekim 2024 Çarşamba 15:08BESLENME VE DİYET
- Teknoloji firması, kurtarma operasyonları için askeri ve afet ambulansı ürettiMersin'deki bir teknoloji firması tarafından tasarlanan elektrikli askeri ve afet ambulanslar, otonom ve uzaktan kumandalı sürüş seçenekleriyle araçların girmekte zorlandığı bölgelerde kurtarma operasyonu yapabilecek.02 Ekim 2024 Çarşamba 14:58BASIN HABERLERİ
- Kmü’de Bitkilerin Kanser Üzerindeki Etkileri AraştırılıyorKaramanoğlu Mehmetbey Üniversitesi (KMÜ) Kamil Özdağ Fen Fakültesi Öğretim Üyesi Doç.02 Ekim 2024 Çarşamba 14:43KANSER
- Kütahyalı Akademisyenlerden Kongrede SunumHacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi ve Türk Hemşireler Derneği iş birliğiyle düzenlenen 8. Uluslararası ve 19. Ulusal Hemşirelik Kongresi'nde,...02 Ekim 2024 Çarşamba 14:38KONGRE VE KONFERANSLAR
- Kepez’in Mobil Sağlık Tırı MahallelerdeAntalya'da Kepez Belediyesi'nin Mobil Sağlık Merkezi, 1-31 Ekim Meme Kanseri Farkındalık ayında mahalleleri tek tek gezerek, ilçe sakinlerine ücretsiz kanser...02 Ekim 2024 Çarşamba 14:03KANSER
- Geri
- Ana Sayfa
- Normal Görünüm
- © 2006 Sağlık Aktüel