Mert İnan

Akciğer kanseri ve melanomaya (cilt kanseri) karşı ABD’de üretilen yeni bir biyolojik ilaç için Türkiye’de yüzlerce kişi sırada bekliyor. 1 kürlük tedavi masrafının 70 bin doları bulduğu belirtilen ilacın alımına sağlık Bakanlığı tarafından henüz izin verilmezken, Türkiye’de sadece 20 kişinin “İnsani Erişim Programı” kapsamında ücretsiz olarak ilaçtan temin ettiği belirtiliyor. 

Türkiye’de her yıl 150 bin kişi kansere yakalanıyor. Sigara, düzensiz beslenme, kilo, egzersiz yapılmaması ve genetik faktörler nedeniyle birçok kanser türünde Avrupa ülkelerine kıyasla kanserle 10 yaş erken tanışıyoruz. Tedavi yöntemleri hızla gelişirken, akciğer kanserine karşı ABD’de üretilen ancak Türkiye’den sadece 20 kişinin alabildiği 70 bin dolarlık “Biyolojik Kanser Ajanı” için yüzlerce kişi sırada bekliyor. Etken maddesi “nivolumab” ile “pembrolizumab” olan aynı aileden iki ayrı ilaca Amerikan Gıda ve İlaç Dairesi (FDA) onay verirken, Sağlık Bakanlığıtarafından henüz alım yapılması için vize çıkmadı. 

2 aydır kullanılıyor
Haziran ayından bu yana Türkiye’den sadece 20 kişinin kendi imkanlarıyla satın aldığı ilaçla ilgili Acıbadem Hastanesi Tıbbi Onkoloji Koordinatörü ve Türk Tıbbi Onkoloji Derneği Başkanı Prof. Dr. Gökhan Demir, şu bilgileri verdi: 

"Tümörlerin ileri safhalarında önerilen ajan türü ilaçlar, yakın gelecekte erken dönemde korunma amacı ile kullanılacak. bugün ABD dahil bütün ülkeler yeni kuşak maliyeti çok yüksek bu ilaçları nasıl konumlandıracakları konusunda yoğun çaba harcıyor. Akciğer kanserine karşı geliştirilen biyolojik ajan geçtiğimiz haziran ayında FDA tarafından onay aldı. İlaçla ilgili klinik çalışmalar 2-3 yıldır devam ediyordu. Söz konusu ilaç 2 aydır akciğer kanserlerinin alt türlerinin tedavisinde kullanılıyor. Söz konusu biyolojik ajan hastaya serumla verilirken, 1 kür tedavi 4 uygulamadan oluşuyor. Biyolojik tedavi ajanı olarak tanımlanan bu ilaç, bağışıklık sisteminin kanser hücresini bularak yok etmesini sağlıyor. Bu tür ilaçların üretimleri çok kolay olmadığından sınırlı sayıda üretilebiliyor. Sağlık Bakanlığı, ilacın alımına başlamadı. İnsani Erişim Programı kapsamında başvuru yapan Türk hastalardan sadece 20 kişi ücretsiz olarak temin etti. Üretici firma, Sağlık Bakanlığı’ndan onay çıkmadığı için kişisel başvuru yapan bazı hastalara ücretsiz ilaç temin etti. Haziran ayının sonlarına doğru İnsani Erişim Programı kapsamında Türk hastalar da bu ilacı kullanmaya başladı. Tedavideki başarı oranı ancak birkaç ay sonra anlaşılacak.” 

Binlerce kişi sırada
Demir, “nivolumab” ve “pembrolizumab” etken maddesi bulunan ilaçlar için binlerce kişinin sırada beklediğini belirterek, “Sağlık Bakanlığı, ilaç izni için yapılan başvuruyu değerlendiriyor. Kanser hastalarının gözü kulağı bu ilaçta. Tedavi sürecinin maliyeti yaklaşık 70 bin dolar civarında. İlaç 20 günlük periyotlar arasında serum şeklinde veriliyor. Temin etmek isteyenler ya Türk Eczacılar Birliği üzerinde ücretli alım yapacak veya İnsani Erişim Programı’na başvurup getirtmeye çalışacak. 70 bin dolarlık maliyeti olan bir ilaca yüzlerce kişi başvuru yaparsa bu işin içinden çıkamazsınız” dedi. 

'Her kişinin tümörü farklı'
Moleküler onkoloji ve genetikteki gelişmelerin her kişinin tümörünün diğerinden farklı olduğunu gösterdiğini anlatan Demir, sözlerine şöyle devam etti: 

"Bu durumu son yıllarda yeni kuşak dizileme tekniği ile tespit ettik. Tümörün genetik haritası çıkartılarak, genetik haritaya göre o tümör için uygun olan tedavi kombinasyonları uygulanmaya başlandı. Bu uygulamalar standart tedavilerin yerini almaya başladı. Önümüzdeki yıllarda da bu süreç daha artarak devam edecek. İkinci önemli gelişme de bugüne kadar etkin olarak kullanamadığımız bağışıklık sistemini kullanarak kanser hücreleri ile vücudun mücadele etmesini sağlamak oldu. Bağışıklık uyarıcı ajan türü ilaçlar kanserli hücreye saldırıp yok ediyor. Özellikle ileri evre hastalığın tedavisinde kullanılan bağışıklık uyarıcılar yakın zamanda akciğer kanserleri ve melanom dışında, meme kanserleri, kolon, mide, pankreas ve diğer pek çok kanser grubunda tedavinin parçası olacak."

Başvuru önceliği var
Yurtdışında piyasaya yeni girmiş ancak Sağlık Bakanlığı tarafından henüz alımına izin verilmemiş ilaçlar, üretici firmalar tarafından İnsani Erişim Programı adı altında belli bir sayıda ücretsiz olarak gönderiliyor. Lisans ve patent izni çıkana kadar hastaların ücretsiz olarak yararlanması amacıyla sınırlı sayıda gönderilen ilaçlardan herhangi bir ücret talep edilmiyor. İlaç dağıtımı ise başvuru önceliğine göre gerçekleştiriliyor.