Üniversite Hastaneleri ve Döner Sermaye Ek Ödemeleriyle ilgili Taslağın 22-23 ve 69. Maddeleriyle alakalı görüş, eleştiri ve önerilerim
TASLAKTAKİ ÜNİVERSİTE HASTANESİNİN KURULMASI VE YÖNETİMİ BAŞLIKLI 22 MADDEYLE İLGİLİ ELEŞTİRİ VE ÖNERİLERİM:
2. Fıkra: "Üniversite hastanesi, rektörün görevlendireceği bir yardımcısının başkanlığında, sağlıkla ilgili fakültelerin dekanları, başhekim, hastane müdürü ve varsa döner sermaye işletmesinin müdüründen oluşan yönetim kurulu tarafından yönetilir." yerine
Şöyle olmalıdır:
"Üniversite hastanesi, rektörün ve/veya görevlendireceği bir yardımcısının başkanlığında, Tıp fakültesinin dekan ve dekan yardımcıları ile başhekim ve başhekim yardımcıları, hastane müdürü ve Rektörün uygun görmesi durumunda döner sermaye işletme müdüründen oluşan bir yönetim kurulu tarafından yönetilir."
5. Fıkra: çok yerinde olup mutlaka korunmalıdır: "Devlet üniversiteleri bünyesindeki hastanelerde, yönetim kurulu kararı ile, yardımcı sağlık hizmetlerinde ve idarî görevlerde, kadro şartı aranmaksızın ve ücretleri tamamen döner sermaye işletmesi gelirlerinden ödenmek üzere, 4857 sayılı İş Kanunu hükümlerine göre personel istihdam edilebilir."
22 Maddeye ilave edilmesini önerdiğim hususlar:
1. "Üniversite Hastanelerinin, ürettikleri sağlık hizmetlerinin gereği olarak, aynı veya yakın/komşu mekanlarda ilişkili (otopark, otel, restoran, cafe, vb) yan işletmeler kurup işletebilecekleri" belirtilmelidir.
2. Dekanla Başhekim arasındaki ilişki net olarak tanımlanmalı; Dekanın eğitimden sorumlu; Başhekimin ise işletmeden sorumlu olduğu belirtilmelidir.
3. Hastane Müdürünün doğrudan başhekime bağlı olduğu belirtilmelidir.
4. "Üniversite hastanelerine, bu kurumlarda uygulamalı olarak yürütülen önlisans, lisans ve lisansüstü eğitimler için, her yıl genel bütçeden yeterli kaynak aktarılacağı" belirtilmelidir.
5. "Üniversite hastanelerinin gelişimi ve desteklenmesi amacıyla, kurum içerisinde veya dışında dernek ve vakıflar kurulabileceği" belirtilmelidir.
TASLAKTAKİ YÜKSEKÖĞRETİM KURUMLARI İLE HASTANELER ARASINDA İŞBİRLİĞİ BAŞLIKLI 23. MADDEYLE İLGİLİ ELEŞTİRİ VE ÖNERİLERİM:
23. Maddeye İlave Edilmesini Önerdiğim Hususlar:
"YÖK bünyesinde üniversite hastanelerinin koordinasyonu, gelişimi ve sorunlarının çözümlenmesi amacıyla YÖK üyelerimizden biri başkanlığında Üniversite Hastanelerinin Başhekimlerinden oluşan bir kurul oluşturulur. Bu kurul asgari 6 ayda bir ve lüzum halinde daha sık toplanır. Kurul, Sağlık, Maliye, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı gibi sağlıkla ilgili bakanlıklar ve bunlara bağlı SGK gibi kurumlar nezdinde üniversite sağlık kurumlarını temsil eder. Bu taraflar nezdinde oluşturulan komite ve çalışma gruplarına katılır.YÖK bünyesinde Üniversite Hastaneleriyle ilgili bir birim/Ofis oluşturulur. Bu ofis söz konusu kurulun sekretaryasını üstlenir. Üniversite Hastanelerinin YÖK'le yazışmaları bu birim/ofis üzerinden yapılır. "
Gerekçesi: Bugün üniversite hastaneleri maalesef sahipsiz durumdadır. Sağlık Bakanlığı kendi hastanelerini Kamu Hastaneleri Kurumu olarak tek çatı altında toplamış ve bir elden yönetmektedir. Ama üniversite hastanelerinin sorunları YÖK içinde görülememekte ve YÖK tarafından yeterince sahiplenilmemektedir. Her hastane kendi başına sorunlarını çözmeye uğraşmaktadır. YÖK'ün, üniversite hastanelerinin durumunu, sorunlarını, taleplerini bilmesi, görmesi ve Sağlık Bakanlığı, SGK, Çalışma Bakanlığı, Maliye Bakanlığı gibi kurumlar ve kamuoyu karşısında bu hastaneleri sahiplenmesi ve çözüm araması gerekmektedir.
TASLAKTAKİ DÖNER SERMAYE BAŞLIKLI 69. MADDESİYLE ALAKALI ELEŞTİRİ VE ÖNERİLERİM:
10. Fıkra: "Döner sermaye gelirlerinden tahsil edilen kısmın en az yüzde 5'i, üniversite bünyesinde veya yükseköğretim kurumu tarafından desteklenen ve başka kurumların bünyesinde yürütülen bilimsel araştırma projelerinin finansmanı için kullanılır. Bu tutar döner sermaye muhasebe birimince, tahsilâtı takip eden ayın yirmisine kadar ilgili yükseköğretim kurumu hesabına yatırılır. Yatırılan bu tutarlar, yükseköğretim kurumu bütçesine özgelir olarak kaydedilir. Kaydedilen bu tutarlar karşılığı olarak ilgili yükseköğretim kurumu bütçesine konulan ödenekler, gelir gerçekleşmelerine göre kullandırılır. Süresi içinde yatırılmayan tutarların tahsilinde 6183 sayılı Kanun hükümleri uygulanır." yerine
Aşağıdaki gibi olmalıdır:
"Döner sermaye gelirlerinden tahsil edilen kısmın en az yüzde 1'i, Tıp Fakültesi bünyesinde yürütülen bilimsel araştırma projelerinin finansmanı için kullanılır. Bu tutar döner sermaye muhasebe birimince, tahsilâtı takip eden ayın yirmisine kadar ilgili Tıp Fakültesi Dekanlığının hesabına yatırılır. Yatırılan bu tutarlar, yükseköğretim kurumu bütçesine özgelir olarak kaydedilir. Kaydedilen bu tutarlar karşılığı olarak ilgili yükseköğretim kurumu bütçesine konulan ödenekler, gelir gerçekleşmelerine göre kullandırılır. Süresi içinde yatırılmayan tutarların tahsilinde 6183 sayılı Kanun hükümleri uygulanır."
Gerekçe: Bir birimdeki çalışanlar tarafından üretilen kaynağın, üretime katıda bulunmayan kişiler tarafından tüketilmesi kabul edilebilir değildir. Döner sermayesiz birimlerdeki bilimsel çalışmalar için genel bütçeden özel kaynaklar aktarılmalıdır.
17. Fıkra: "Tıp ve diş hekimliği fakültelerindeki öğretim elemanlarının sağlık hizmeti dışında verdikleri hizmetler ile yükseköğretim kurumlarında görev yapan öğretim elemanlarının kurum imkanları kullanılmaksızın bireysel olarak verdikleri hizmetler karşılığında döner sermaye hesabına tahsil edilen paradan pay alma hususunda onaltıncı fıkra hükümleri uygulanır. Bu kapsamda bulunan hizmetler ile öğretim elemanlarının kurum imkânlarını kullanmaksızın verdikleri hizmetler karşılığında elde edilen gelirlerden dokuzuncu fıkra uyarınca yapılacak kesintilerin uygulanmasında asgarî yüzde 15 oranı uygulanır." yerine
Aşağıdaki gibi olmalıdır:
"Tıp ve diş hekimliği fakültelerindeki öğretim elemanlarının sağlık hizmeti dışında verdikleri hizmetler ile yükseköğretim kurumlarında görev yapan öğretim elemanlarının kurum imkanları kullanılmaksızın bireysel olarak verdikleri hizmetler karşılığında döner sermaye hesabına tahsil edilen paradan pay alma hususunda onaltıncı fıkra hükümleri uygulanır. Bu kapsamda bulunan hizmetler ile öğretim elemanlarının kurum imkânlarını kullanmaksızın verdikleri hizmetler karşılığında elde edilen gelirlerden dokuzuncu fıkra uyarınca yapılacak kesintilerin uygulanmasında asgarî yüzde 5 oranı uygulanır."
Gerekçe: Bu tür projelerden yapılan %15 döner sermaye kesintisi, %5 Bilimsel araştırma fonu kesintisi, %1 hazine kesintisi, %25 vergi şeklindeki kesintilerin yüksek olması, öğretim üyesinin eline geçen miktarı azaltmakta ve sanayiyle ortak proje yapma isteği kalmamaktadır. Üniversitedeki bilgi ve birikim üretime, toplum yararına dönüştürülememektedir. Sanayiden talep edilen ücretler bu kesintiler dikkate alınarak çok yüksek tutulmakta, bu da sanayinin üniversiteden iş taleplerini engellemektedir. Ya da kayıt dışılık işlemektedir.
20. Fıkra: "Devlet yükseköğretim kurumlarında yöneticilere, aylıkları dışında döner sermaye ve diğer kaynaklardan yapılacak aylık ek ödeme tutarı hiçbir halde net maaşlarının iki katını geçemez." tümüyle kalkmalı.
Gerekçe: Yöneticileri adeta cezalandırıyor. Ayrıca, 69. Maddenin 13. ve 18. maddesi hükümleriyle çatışıyor.
23. Fıkra: "Onüçüncü, onsekizinci ve ondokuzuncu fıkraların kapsamındaki personele bu madde uyarınca her ay yapılacak ek ödemenin net tutarı, 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin ek 9 uncu maddesi uyarınca kadro ve görev unvanı veya pozisyon unvanı itibarıyla belirlenmiş olan ek ödemenin net tutarından az olamaz. Bu kapsamda ek ödemeden yararlanan personele ayrıca 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin ek 9 uncu maddesi uyarınca ödeme yapılmaz." yerine
Aşağıdaki gibi olmalı:
"Onüçüncü, onsekizinci ve ondokuzuncu fıkraların kapsamındaki personele bu madde uyarınca her ay yapılacak ek ödeme, 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin ek 9 uncu maddesi uyarınca kadro ve görev unvanı veya pozisyon unvanı itibarıyla belirlenmiş olan ve genel bütçeden yapılan ek ödemeye ilaveten hesaplanır. Ek ödemelerin genel bütçeden ödenen miktarı vergiden muaftır. "
Gerekçe: Döner sermayesiz kurumlarda çalışan memurların genel bütçeden aldıkları ek ödemeleri vergiye tabi değilken; döner sermayeli kurumlarda çalışanların döner sermaye gelirlerinden aldıkları aynı miktardaki ek ödemeleri vergiye tabidir. Bu apaçık bir haksızlık oluşturmaktadır. Kesilen kısım, fazla ödemeyle tamamlansa bile, erken vergi dilimi artışına yol açarak döner sermayeli kurumda çalışanlar aleyh,ne bir haksızlığa neden olmaktadır.
69. Maddeye ilave edilmesini Önerdiğim Hususlar:
"Döner sermaye gelirlerinden yapılan ek ödemelerin emekliliğe yansıması" sağlanmalıdır.
MADDELERDEN BAĞIMSIZ, YASA TASLAĞI İÇERİSİNDE ÇÖZÜLMESİ GEREKTİĞİNE İNANDIĞIM İKİ HUSUS:
1. Akademik unvanlar, üniversite kadrosu dışında ve başka amaçlarla kullanılmamalıdır. Akademisyenliğin saygınlığı, ciddiyeti korunmalıdır.
2. Öğretim üyesinin diğer kamu veya özel kurumlarda veya kendine ait işyerlerinde (muayenehanelerde) çalışması konusu, koşulları bu yasa içinde netleştirilmelidir.
Prof. Dr. Tevfik ÖZLÜ,
KTÜ Farabi Hastanesi Başhekimi,
