Son dönemde, alımı yapılamayan laboratuvar test ihalelerinin sayısı iyice artmaya başlamıştır.
Bunun da nedeni, SGK’nın belirlemiş olduğu ve 12 yıldanberi güncelleyemediği SUT fiyatlarının yetersizliğidir.
Laboratuvar testlerinin birim maliyetleri, SGK-SUT listesinde belirlenmiş olan fiyatların oldukça üzerine yükselmiş durumdadır.
Firmalar da sürekli zarar durumu oluşacağı için, belirlenen yetersiz fiyatlardan ihalelere girmemeye ve teklif vermemeye başlamış durumdadırlar.
Verilen teklifler SUT fiyatlarının üzerinde olduğu için, SUT fiyatlarını aşmamak amacıyla, hastaneler ihaleleri ertelemektedirler. Bu şekilde, ertelenip alım yapılamayan çok sayıda laboratuvar test ihaleleri bulunmaktadır.
Ya da bazı hastaneler, hizmette devamlılığı sürdürmek amacıyla, belirlenen SUT fiyatlarının oldukça üzerinde fiyatlarla alım yapmak zorunda kalmaktadırlar.
Son olarak 2018 Ağustos ayında, Trump politikaları kaynaklı hızla yükselen döviz fiyatları sonrası, Türkiye’de laboratuvar test ihale bedelleri daha da yükselecek ve çözümsüzlük daha yaygın hale gelecek görünmektedir.
Bu Uyumsuzluğun Giderilmesi ve SUT Fiyatlarının Güncellenmesi Gerekmektedir
Açık biçimde görülmektedir ki, SGK-SUT listesinde yer alan laboratuvar testleri gerek işlem olarak, gerekse de fiyat olarak en kısa sürede güncellenmek durumundadır.
Son dönemdeki ekonomik dalgalanmalar ve dövizdeki hızlı yükseliş, bu durumu daha da acil ve zorunlu hale getirmiş bulunmaktadır.
2006’dan Bu Yana Dövizdeki Değişim %400 Civarındadır
Ülkesine ve ulusuna sımsıkı bağlı vatanseverler olarak, dövizden konuşmaktan hoşlanmıyoruz. Hatta nefret ediyoruz.
Ancak, kendi alanımızla ilgili bir gerçek var ki, bu alanda dövizden söz etmeden hareket etmek oldukça zordur.
Laboratuvar alanında, ileri teknoloji geçerlidir. Bu yüksek teknolojinin üretildiği merkezler de belirlidir. Ağırlıklı olarak ABD, Almanya ve Japonya denilebilir. İstediğiniz kadar milliyetçi ve muhafazakar olun, yüksek teknolojili ürünleri belirli firmalardan almak zorundasınızdır. Bugün İngiltere, Fransa, İtalya, hatta Japonya gibi ülkeler bile, laboratuvar teknolojisi alanında çok uluslu firmalara bağımlı durumdadırlar ve tüketimlerinin çoğunluğunu dışarıdan sağlamaktadırlar. Yerli kaynaklardan sağladıkları tüketim, ileri teknolojili ürünlerde %20’yi bile bulmamaktadır.
Dünyanın üretim merkezi olan ve dünyadaki her ürünün benzerini yapmaya çalışan Çin bile, yüksek teknolojili bu firmaların en büyük pazarı durumundadır. Daha alt düzeyde teknoloji gerektiren ürünleri kendisi üretmeye çalışmakta, yüksek teknolojili ürünleri çok uluslu büyük firmalardan sağlamaktadır. Üstelik, ürettiği herşeyi kolayca satabildiği 1.5 milyara yakın nüfusu ve ölçek ekonomisi avantajına rağmen.
Sonuçta, laboratuvar alanında Türkiye de diğer dünya ülkeleri gibidir. Belirli kolay üretilebilecek ürünler ülkemizde de üretilmektedir. Biz bunları kullanıyor ve destekliyoruz. Ancak bir grup spesifik ürünler, zaten dünyada birkaç merkezde ve dünyanın sınırlı firmalarında üretilmektedir.Bunlardan almak daha avantajlıdır. Benzerini üretmek imkansız değildir, ancak üretseniz bile onlardan daha ekonomik üretemiyorsunuz, rekabet edemezsiniz. Çünkü, ölçek ekonomisi denilen bir durum vardır. Çok üretirseniz ekonomik olabiliyorsunuz. Laboratuvar alanında da, Türkiye ve etrafındaki pazarlar bu durum için yeterli değildir. Bu konuda, devasa iç pazarına rağmen Çin bile zorlanmaktadır.
Bu nedenle, laboratuvar alanındaki spesifik ürünleri belirli kompetan firmalardan Euro veya USD ile almak zorundasınız. Yani dövize bağımlı durumdasınız.
Dövizin TL karşısındaki yükselişi ile, sizin maliyetleriniz de otomatik olarak yükselmektedir.
Bundan kaçınma yolunuz maalesef bulunmamaktadır. Tüm dünyanın gerçeği bu şekildedir.
Hoşumuza gitmese de, laboratuvar testleri alanında dövize paralel bir düzenleme yapmak durumundayız.
Laboratuvar testlerinin son güncellendiği tarih olan 2006 yılı Ağustos ayında, 1 USD= 1.44 TL iken, 2018 Ağustos ayında 6 TL’dir. Artış %416’dır.
2006 yılı Ağustos ayında 1 Euro= 1.86 TL iken, bugün 7 TL civarındadır. Artış %376’dır.
Yani, döviz kurunda 2006 yılı ile 2018 arasında, yaklaşık 4 kat bir artış bulunmaktadır. SUT fiyatları ise aynıdır.
Bu Durum Sürdürülemez
Bu maliyet artışıyla, bu durumun sürdürülebilmesi mümkün değildir.
Zaten de artık sürdürülememektedir.
Laboratuvar test alım ihaleleri, ya SUT’un, ya yaklaşık maliyetin üzerinde kaldığı için iptal edilmektedir, ya da SUT üzerinde fiyatlarla alım yapılmak zorunda kalınmaktadır.
SGK, Bu Duruma Neden Seyirci Kalıyor?
Gerçekten bu durumu anlamakta zorlanıyoruz.
SGK’ya derdimizi anlatmakta da zorlanıyoruz.
SGK ile diyalog kuramıyoruz.
SGK’nın bu konuya hakim olduğunu ve gerçeklerin farkında olduğunu düşünmüyoruz.
Bu durumun baş nedenlerinden birisi, konu ile ilgilenmesi gereken GSS Genel Müdürlüğü makamına gelen görevlilerin, ortalama kalış süresinin 9-15 ayı geçmemesidir. Sık değişen görevliler nedeniyle, kalıcı adımlar atılamamaktadır. Her defasında karşımızda farklı bir görevli görüyoruz. Birisine konuyu anlatırken, diğer gittiğimizde yeni birisiyle tekrardan başa dönüyoruz.
SGK’da kalıcı bir laboratuvar birimi oluşturulmadığı için, bu konuda SGK’nın bir hafızası da bulunmuyor.
SGK’ya yaptığımız başvurular da, ya yanıtsız kalıyor, ya da basmakalıp cümlelerle bazı memurlar tarafından cevaplanıyor. Konunun, gerekli uzmanlarca incelenmediğini görüyoruz. Daha doğrusu, SGK’da konuyu bilen uzman olmadığını anlıyoruz.
SGK’YA SORUYORUZ: NE YAPALIM?
Gerçekten, laboratuvar sektörü olarak özellikle spesifik test maliyetlerinde tıkanmış durumdayız. Ne yapmamızı öneriyorsunuz?
♦ Maliyetlerimiz, 2006’da kalan SUT fiyatlarının çok üstünde oluşmaktadır.
♦ İş yaparsak zarar ediyoruz.
♦ Hizmet sunmazsak, kurumlar testleri yapamaz hale geliyorlar. Bize baskı yapıyorlar.
Bizi çok zor duruma düşürmüş haldesiniz.
♦ Ya bu SUT düzenleme işini bırakmalısınız, ya da ciddi bir çalışma yaparak laboratuvar testleri listesinde güncelleme yapmalısınız.
♦ Bizim söylediklerimize inanmıyor olabilirsiniz. O zaman, diğer ülkelerin laboratuvar test listesindeki SUT fiyatlarını size iletelim. Onlarla SUT fiyatlarını karşılaştırın. Onların ortalamasını alalım. Buna da varız.
♦ Çalışmalara biz de dahil olmak istiyoruz. Çünkü, sizde bu konularda yeterli uzmanların olmadığını görüyoruz. Ayrıca, tek taraflı ve üstten dayatmalı yönetim tarzını kabul edemiyoruz. Kararlarda, bizim de görüşümüzün alınması ve değerlendirilmesinin gerekli olduğunu düşünüyoruz ve talep ediyoruz.
♦ Laboratuvar test giderleri, toplam sağlık harcamalarının %2’si civarındadır. Ancak, hastalık tanılarının %75’i laboratuvar testleriyle konulmaktadır.
Tanıda bu kadar önemli bir sektörün, bu derece ihmal edilmesi ve ezilmesi, kabul edilebilecek bir durum değildir.
♦ Sayın SGK yöneticileri;
Sizlerle görüşmek, durum değerlendirmesi yapmak ve birlikte çalışmak istiyoruz. Bazı konularda, konuyu bilen yeterli uzmanınız olmadığını görüyoruz ve sizlere bu konularda destek sunmak istiyoruz.
Çünkü, belirttiğimiz konular, artık sürdürülemez, kangren hale gelmiş konulardır. Acil çözüm beklemektedir. Çözümün bir ayağı da, SGK durumundadır. Bunu size hatırlatma gereği duyuyoruz.
Yanıtınızı bekliyoruz.
Saygılarımızla.
Prof. Dr. Paşa Göktaş
TIPLAB
Tıp Laboratuvarları Derneği Yönetim Kurulu Başkanı
Mail: [email protected]
Sağlık Aktüel - www.saglikaktuel.com
YASAL UYARI: Yayınlanan köşe yazısı/haberin tüm hakları Sağlık Aktüel’e (www.saglikaktuel.com) aittir. İzin alınmadan aktif bağlantı kurulsa bile içerik kullanılamaz. Yapılan alıntılar için 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanununun 36. maddesi uyarınca yasal işlem uygulanacaktır.
