5727 sayılı yasayla gelen sigara içme yasağının iş yerlerinde uygulanmasıyla, söz konusu işletmelerin zarar ettiği iddiaları gerçeği yansıtmamaktadır. Bu sözlerin söz konusu yasağın arkasındaki büyük kamuoyu desteğini azaltmak, yasağı gevşetmek amacıyla bilinçli olarak öne sürüldüğü inancındayım.
Tam aksine, sigara içilmemesinin değil; sigara kullanımının işyerlerine zarar verdiğini düşünüyorum. Şöyle ki; günümüz iş yaşamındaki profesyonellik sigara kullanımıyla bağdaşmamaktadır. Sigara, sadece iş adamının imajını sarsarak zarar vermekle kalmaz; iş hayatındaki başarıyı bir çok yolla tehdit eder. Bunu gören şirketlerin çoğu, işyerinde sigara içilmesini ve çalışanlarının sigara kullanımını yasaklamaktadırlar. Kuşkusuz bu, sigaraya karşı duygusal tepkilerden değil, aşağıda sıralanan rasyonel gerekçelerden kaynaklanmaktadır. İşyerlerinde sigara içilmesine göz yuman iş adamları da, bu gerçekleri öğrendiklerinde aynı yönde davranacaklardır.
Öncelikle; sigara işyeri yangınlarının yarıdan fazlasından sorumludur. Eğer işyerinizde sigara içilmesine izin veriyorsanız, her an acı acı çalan bir telefonla işyerinizin yandığını, tüm birikiminizin kül olup gittiğini duymaya kendinizi hazırlamalısınız. Çünkü, çalışanlarınızdan birisinin çöpe tam sönmemiş bir izmarit atmadığından veya sigarasını masa üzerinde unutmadığından asla emin olamazsınız.
Ya müşterilerinizin sigara içilen bir işyeri hakkında ne düşündüklerini hiç merak ettiniz mi? Müşterileriniz işyerinize adım attıklarında kendilerini karşılayan kesif sigara kokusu, bir an önce orayı terk etmeleri için bilinçaltlarına verilen çok güçlü bir mesajdır. Temiz hava solumak yerine, müşterileriniz neden sizin sigara dumanıyla kirlenmiş işyerinizin havasına tahammül etsin? İşyerinizden müşteri kaçırmak için sigaradan daha usturuplu bir yöntem bulamazsınız.
Alış veriş için işyerinize gelenleri elinde sigarayla karşılayan çalışanlarınızın müşterilerinizin zihninde oluşturduğu imaj: “madde bağımlısı, kendine zarar verecek bir maddeyi kullanmaktan kendini alıkoyamayan, irade zafiyeti olan bir kişi” dir. Böyle bir pazarlama veya satış elemanının, başarılı olabileceğine inanır mısınız?
Sigara, işyeri uyumunu ve iş barışını tehdit eden bir unsurdur. Sigara içen personelinizin yaydığı kötü ve rahatsız edici kokuya her gün “ekmek parası” uğruna sabretmek zorunda kalınabilir. Ancak bu durum, açığa vurulmasa bile, işyerinizdeki personeliniz arasında bir gerginlik ve hoşnutsuzluk nedenidir. Gergin, mutsuz, yanındakilerle kavgalı, birbirinden rahatsızlık duyan elemanlardan ne kadar verim alınabileceğini ise, profesyonel yöneticiler çok iyi bilmektedirler.
Sigara ile iş kazaları arasında da yakın bir ilişki söz konusudur. Eş zamanlı olarak sigara ile araç veya makine kullanmak durumunda olan kişilerin, bazen gerekli eşgüdümü sağlayamayıp çeşitli kazalara uğradıkları bilinmektedir. Sigarasını yakarken kullandığı aracı takla attıran, elini çarka kaptıran insan öykülerini basından takip ediyor olmalısınız.
Sigaranın iş verimini düşürdüğü de bilinen bir gerçektir. Sigara içmeye ayrılan vakit, sigara kullanan bir elemanın mesaisinden her gün çaldığı zaman dilimidir. Bunu bir araya getirdiğinizde, sigara kullanan eleman sayınızla doğru orantılı olarak “yılda kaç iş günü kaybettiğinizi” kolayca hesaplayabilirsiniz.
Üstelik işgünü kayıpları, sadece sigara kullanımına harcanan zaman dilimiyle sınırlı değildir. Çünkü, sigara kullananların, kullanmayanlara göre daha sık hastalandıkları bilinmektedir. Grip, bronşit, sinüzit, farenjit, zatürree, bademcik ve orta kulak iltihabı ile alerjik nezle, astım gibi hekim başvurularının ve istirahat raporlarının en sık nedeni olan solunum yolu hastalıkları, sigara içenlerde, içmeyenlere oranla çok daha fazla görülmektedir. Ayrıca bu hastalıklar, sadece kendisi sigara içen kişilerde değil, çevresel olarak sigara dumanına maruz kalan kişilerde de görülmektedir. İşyerinizde sigara içilmesine izin veriyorsanız, elemanlarınızın ikide bir hastalanıp işe gelememesi gibi bir sorunla yüzleşmeniz kaçınılmazdır.
Sektörde iddialı bir yönetici veya iş sahibi iseniz, bütün bu gerçekleri göz ardı edip, elemanlarınızın sigara içmesine veya işyerinizde sigara içilmesine müsamaha gösterebilir misiniz? İşyeri sahiplerinin ve yöneticilerin yasanın gereğine uyarak, kurum ve işletmelerini bir an önce tam sigarasızlaştırmaları en doğrusudur.
Prof. Dr. Tevfik ÖZLÜ,
[email protected]
Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) Farabi Hastanesi Başhekimi,
KTÜ Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı Başkanı,
KTÜ Hasta Hakları Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü,
Hasta Hakları ve Sağlıklı Yaşam Derneği (HAKSAY) Kurucu Yönetim Kurulu Üyesi
[email protected]
Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) Farabi Hastanesi Başhekimi,
KTÜ Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı Başkanı,
KTÜ Hasta Hakları Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü,
Hasta Hakları ve Sağlıklı Yaşam Derneği (HAKSAY) Kurucu Yönetim Kurulu Üyesi
