Kanser günümüzün en önemli sağlık problemi olarak karşımıza çıkmaktadır. Dünyada her yıl 8 milyon 800 bin kişi kanserden yaşamını yitirmektedir. Ülkemizde ise her sene ortalama 165 bin kişi kansere yakalanmaktadır. Ancak gelişen tıbbi yöntemler ile immünoterapi ve akıllı ilaçlar sayesinde tedavi hususunda önemli gelişmeler kaydedilmiştir.
Ancak uygulamada immünoterapi ve akıllı ilaçların bedellerinin çoğu zaman SGK tarafından karşılanmadığı görülmektedir. SGK tarafından bedeli karşılanmayan ilaçlara Nivolumab etken maddeli Opdivo, Abemasiklib etkin maddeli Yulareb, Pembroli etken maddeli Keytruda örnek olarak verilebilir. Sayılan ilaçların bedelleri kür başına 20.000,00 TL’den 200.000,00 TL’ye kadar değişebilmektedir.
Hastalar ilaçlarına erişebilmek için öncelikle Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumuna endikasyon dışı ilaç başvurusu yapmaktadırlar. Kurumdan gelecek cevaba göre SGK’dan kendi hastalıklarına uygun olan ilacın bedelinin karşılanmasını istemektedirler. Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumundan genellikle endikasyon dışı ilaç onayı alınsa da SGK hastaların ilaç bedellerinin karşılanması taleplerini hukuki olmayan gerekçelerle reddetmektedir.
Bu red kararından sonra hastanın bağlı bulunduğu sosyal güvenlik türüne göre davalar ya iş mahkemesinde ihtiyati tedbir talepli olarak ya da idare mahkemelerinde yürütmeyi durdurma talepli olarak açılmaktadır.
İdare Mahkemesi; Nivolumab etken maddeli Opdivo isimli ilacın bedelinin ödenmemesi kararının iptali için açılan bir davada SGK’nın işlemini iptal etmiş, bu iptal gerekçesini de İnsan Hakları Evrensel Beyannamesinin 3’üncü, 22’nci ve 25’inci maddeleri ile Anayasamızın 2’nci, 5’inci, 17’nci, 56’ncı ve 65’inci maddelerine dayandırmıştır. Bu karar ile devletin sosyal bir hukuk devleti olduğu, herkesin yaşamını koruma ve geliştirme hakkına sahip olduğu, Devletin herkesin hayatını, beden ve ruh sağlığı içinde sürdürmesini sağlamak görevini haiz olduğu ve bunu yaparken de kamu ve özel kesimlerdeki sağlık ve sosyal kurumlarından yararlanacağının ifade edilmiş olması önemlidir ve yerindedir. Gerekçeli kararın bu şekilde olması benzer davalarda yol gösterici olacaktır.
Nivolumab etken maddeli Opdivo isimli ilacın bedeline ilişkin hem hastaları sevindiren hem de biz hukukçuları tatmin eden doyurucu ve yerinde İdare Mahkemesi kararından sonra başka bir İdare Mahkemesinin Abemasiklib etkin maddeli Yulareb isimli ilaç bakımından verdiği yürütmeyi durdurma kararı ve gerekçesi önemlidir.
Yürütmeyi durdurma kararında Mahkeme Anayasamızın 2’nci, 5’inci, 17’nci, 56’ncı ve 65’inci maddelerine atıf yaparak SGK’nın işleminin hukuka uygun olmadığını ortaya koyduktan sonra kararının son paragrafında bu ilaç bakımından yürütmeyi durdurma kararının verilmemesinin yaşam, ilaç ve tedaviye erişim hakkının ihlali olacağı ifade edilmiştir.
Mahkemece verilen yürütmeyi durdurma kararında Anayasamızın 2’nci, 5’inci, 17’nci, 56’ncı ve 65’inci maddelerinin ifade edilmesi olumludur. Ek olarak kanser ilacı bedellerinin devlet tarafından karşılanmayacağına dair hukukilikten uzak idari işlemlerin vatandaşların yaşam, ilaç, tedaviye erişim hakkının ihlali olacağının belirtilmesi ise oldukça yerindedir ve çağdaş hukuk sistemlerinin istediği şekilde insanı ve insan sağlığını her şeyin önüne koymaktadır.
Yargımızın son zamanlarda vermiş olduğu bu iki olumlu ve yerinde karar neticesinde Yaşam, İlaç ve Tedaviye Erişim Hakkı Engellenebilir Mi? sorusuna artık güçlü bir şekilde cevap verebiliyoruz.
Yaşam, İlaç ve Tedaviye Erişim Hakkı Engellenebilir Mi? HAYIR. ENGELLENEMEZ.
Av. Canberk ŞEN LL.M
0532 414 89 18
[email protected]
[email protected]
Sağlık Aktüel - www.saglikaktuel.com
YASAL UYARI: Yayınlanan köşe yazısı/haberin tüm hakları Sağlık Aktüel’e (www.saglikaktuel.com) aittir. İzin alınmadan aktif bağlantı kurulsa bile içerik kullanılamaz. Yapılan alıntılar için 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanununun 36. maddesi uyarınca yasal işlem uygulanacaktır.
