Sağlık sektörü ve özellikle bu işin merkezindeki hastane işletmeciliği son dönemlerde hızlı bir büyüme içindedir. Bu büyümenin hep olumlu taraflarını düşünerek bu günlere geldik. Ancak birde işin diğer tarafı var. Yaşanan sıkıntılar.
Hastane İşletmeciliği bir hizmet sektörüdür. Teknolojik altyapı, yatırımın ve insan emeğinin yoğun olduğu bir alandır. Personel giderleri (doktor ve diğer personel) toplam ciroların hastane tipine, yapısına ve işletme başarısına göre %50 ile 65’ı arasındaki bir dilimi oluşturmaktadır. Bunun anlamı şudur; üretilen ve faturalanıp tahsil edilebilen her 100 birim cirodan 50 ila 65 birimi doktor ve diğer personel maliyetini oluşturuyor. Kalan kısım ile malzeme giderlerinizi ve kalan diğer tüm giderlerinizi karşılayıp sürdürülebilir bir yapı için birkaç birimde artı kar bırakmak durumundasınız.
Bütün bu bilgilendirmelerden sonra bu kadar bir personel yükü altındaki hizmet ağırlıklı hastanelerimizde birde asgari ücretin yeni dönem artışından gelen ek bir yük oluşacaktır. Bunun sektöre yükü ne kadar olacak, bunun altından nasıl kalkılacak hepsi bir bilinmezlik.
Hastanelerde çalışan doktor dışı personeli ele aldığımız zaman toplam çalışan sayısının %40 ile %55’lik kısmı, yeni belirlenmesi muhtemel asgari ücret rakamı olan 1.300 TL net ücretin altında aylık alan personelden oluşmaktadır.
Yeni düzenleme ile hastanelerde yapılmak zorunda kalınacaklar;
► Bu personellerin ücretleri minimum 1.300 TL seviyesine çekilmesi gerekmektedir.
► Şu an asgari ücret ile 1.300 TL seviyesi arasında maaş alan personelin aylık ücretleri de asgari ücret seviyesine ve daha yukarıya çekilecektir,
► Kalan personele ise yıllık enflasyon oranında (ki artış rakamı muhtemelen% 9 -13 arasındadır) bir ücret zammı alacaktır.
► Asgari ücretin 2. altı aydaki artış oranı, muhtemelen %4 -7 arasında olacaktır.
► Bu artışlarla beraber brüt maliyetlerde de ciddi bir artış olacaktır.
Tüm bu artışların işletme personel maliyetlerini ortalamada % 13-18 oranında artıracağı tahmin edilmektedir.
Hastanelerde ciroya oranla % 25-30 arasında doktor dışı bir personel gideri olduğu düşünüldüğünde bu rakamında ortalama % 13-18 arttığını hesap edince aşağıdaki sonuç ortaya çıkmaktadır.
Her bir hastanede toplam maliyete ek olarak % 3-5 ek bir maliyet yükü oluşacaktır.
(Bu oran hastanelerdeki personel ve ücret yapısına göre değişiklik göstermektedir. Bunun her bir hastane ilgili birimleri tarafından hesap edilmesi zaruridir.)
Bu durumu hesaplarken hastanelerin olması gereken ideal rakamlardaki gider oranlarını düşündük. Ancak sektörde hastanelerimizin tamamının durumu maalesef bu kadar iyi değil. Birçok hastanemizde personel giderleri cironun % 30 ‘unun çok üzerindedir. Verimli ve planlı bir yönetim anlayışından uzak yapılar var.
Asgari ücretteki bu artışın kendilerini, mali durumlarını nasıl etkileyeceğini, ek yükün ne olacağını hesaplamayan birçok hastanemiz var. Neyle karşılaşacağını bilmeyen bir işletme anlayışı nasıl ve ne oranda tedbir alması gerektiğini de bilememektedir ve bilinmeze doğru yol almaktadır.
Yeni dönemdeki artış sadece insan kaynakları giderini artırmayacaktır. Dövizdeki artışla beraber malzeme maliyetleri, diğer maliyetlerde artış göstermektedir.
Peki, hastanelerimizin gelir kaynaklarında aynı oranda artış olacak mı? Maalesef hayır. Gelirlerinin büyük kısmını SGK’dan elde eden hastanelerimiz fiyatlamayı SUT üzerinden yapmaktadır. Burada bir artış gözükmemektedir. Aldıkları farklar ve cari fiyatlarını da hem zaruri fark sınırı hem de müşteri kaybetmeme adına istedikleri gibi artıramayacaklardır.
Bu durumdan nasıl çıkılabilir;
► Öncelikle hastanelerimizin gelecek dönemlerle ilgili bir bütçe planlaması yapmaları gerekmektedir.
► Gelir bütçesini ay ay, yıllık bazda ve bölümlere göre planlamaları zaruridir. Buna yorganının ölçüsünü çıkarmak diyoruz.
► Çıkacak yorgan uzunluğuna göre ayaklarını uzatmayı planlamak zorunluluğu hâsıl oluyor. Yani gider bütçesi, buna da Ayağını Yorganına Göre Uzatmak diyoruz.
► Malzeme giderleri planlanmalı,
► Personel giderleri planlanmalı,
► Doktor giderleri planlanmalı,
► Diğer giderler planlanmalı.
Tüm bu planlamaların sonucu konan hedeflere ulaşmak için yine uygulama planları hazırlanmalı ve buna göre organizasyon yapılmalı. Gerekirse bu konuda profesyonel destek alınmalıdır.
Artık profesyonel olmayan, planlamaya dayanmayan, ölçülmeden, analiz yapılmadan yönetme devri kapandı. Bu yapıya kavuşmayanlar tüm sektörlerde olduğu gibi sağlık sektöründen de silinmeye mahkûmdur. Bunun adına Profesyonel Kurumsal Yapılanma diyoruz.
Yaşar GENÇ
OMP Healthcare
Sağlık Kurumları Yönetim Danışmanı
0532 351 46 49
